Decouverte d'un Rhabdopleuride (Pterobranchia) Ordovicien

• Autorzy: Kozlowski R.

Warianty tytułu

PL

Odkrycie ordowickiego przedsyawiciela Rhabdopleuridea (Pterobranchia)

RU

Otkrytie ordovikskogo predstavitelja otrda Rhabdopleurida (Pterobranchia)

• Języki publikacji: FR

Abstrakty

FR

L'auteur a décrit des échantillons fragmentaires d'un organisme colonial à squelette formé de substance chitinoïde, dont la structure concorde dans ses traits essentiels avec la structure du tubarium de Rhabdopleura (Pterobranchia). Les restes de cet animal, auquel est appliqué le nom de Rhabdopleuroides exspectatus n. gen., n. sp., ont été extraits de six galets erratiques d'âge allant de l'Ordovicien moyen à l'Ordovicien supérteur.

PL

Notatka zawiera opis szczątków ordowickiego zwierzęcia kolonialnego o szkielecie zbudowanym z substancji chitynoidalnej, dla którego autor wprowadza nazwe Rhabdopleuroides exspectatus n. gen., n. sp., zaliczając go do rzędu Rhabdopleurida gromady Pterobranchia. Odkrywszy w 1949 r. szczątki rodzaju Rhabdopleura w dańskich osadach Polski, autor wypowiedział myśl, ze szczep Rhabdopleurida początkami swymi może sięgać w odległe epoki geologiczne (Kozłowski, 1949, p. 3). Przypuszczenie to znalazło potwierdzenie w opisanym tutaj znalezisku. Fragmenty Rhabdopleuroides exspectatus wydobyte zostały z sześciu głazów narzutowych, zebranych w różnych częściach Polski w latach 1950-1957. Były to wapienie, których wiek - sądzac z wyodrębnionych z nich graptolitów - waha się w granicach od górnej części ordowiku dolnego do środkowej ordowiku górnego. Zbadane szczątki wskazuja, że Rh. exspectatus było to zwierzę kolonialne, którego szkielet, płożący się na całej swej rozciągłości po podłożu, składał się z rurek głównych zawierajacych stolon wewnętrzny i z rurek bocznych bez stolonu. Ściana górna wszystkich rurek, których średnica waha się w granicach od 70 do 110 µ, ma typową budowę fuzellarną z wyraźnym szwem zygzakowatym pośrodku. Ściana dolna, którą rurki przytwierdzone były do podłoża, jest cienką błoną bezstrukturalną. Ściana ta przedłuża się po bokach rurek w postaci postrzepionych pasemek, tak jak to jest u Rhabdopleura. Rurki boczne komunikują się z rurką główną za pośrednictwem otworów tej samej mniej więcej wielkości, co średnica rurek. Apertura ich jest opatrzona języczkowatym wyrostkiem typu graptolitowego, wykształconym w przedłużeniu ściany górnej. Stolony znajdujące się w rurce głównej są bardzo delikatne i na ogół fragmentarycznie zachowane. Biegną one tuż przy brzegach rurki, przesuwając się z jednej jej strony na drugą i rozszerzając się w pewnych odstępach. Dochodzą one do podstawy rurek bocznych, które z nich zapewne pączkowały. Rurki główne, zawierające stolony, są niewątpliwie homologiczne komorom stolonowym Rhabdopleura, zaś rurki boczne odpowiadają jej rurkom zoidalnym. Rurki boczne Rh. exspectatus, podobnie jak rurki zoidalne u Rhabdopleura, pączkowaly sposobem perforacyjnym, gdyż komunikują się z rurką główn a za pośrednictwem dużego otworu, a ich system fuzellarny jest dyskordantny w stosunku do systemu tego w rurce głównej. Ta cecha oraz brak wszelkiego śladu dymorfizmu tekalnego zbliża zdecydowanie Rh. exspectatus do Rhabdopleura, a różni go od graptolitów, Do tych ostatnich zbliża go jednak obecność na rurkach bocznych wyrostka aperturalnego, którego pozbawione sa rurki zoidalne Rhabdopleura. Rurki boczne Rh. exspectatus różnia sie też od rurek zoidalnych Rhabdopleura tym, że ścielą się na podłożu na całej swej rozciągłości, nie wznosząc się swobodnie nad podłożem, jak to się obserwuje u Rhabdopleura. Co sie tyczy stolonów wewnętrznych, to są one wykształcone odmiennie zarówno od stolonów Rhabdopleura, jak i graptolitów. Ponieważ stolony róznych graptolitów mają teź różną budowę, nie jest wykluczone, że i u Rhabdopleurida bywały one rozmaicie wykształcone. Ogólnie biorąc, Rh. exspectatus zbliża się znacznie bardziej do Rhabdopleura, niż do graptolitów. Jego cecha graptolitowa jest natomiast obecność wyrostka aperturalnego przy rurkach bocznych, podobnie jak przy autotekach graptolitów. Chociaż Rh. exspectatus nie może być uważany za ogniwo pośrednie między Rhabdopleurida i Graptolithina, niemniej jest on bliższy tym ostatnim, niż jedyny ich dotychczas znany przedstawiciel - rodzaj Rhabdopleura. Jeżeli wziąć pod uwagę fakt, że gromada Pterobranchia reprezentowana byla już w ordowiku przez dwa jego dzisiejsze szczepy - Rhabdopleurida i Cephalodiscida, to naleźy przyjąć, że początek jej sięgać musi przynajmniej do okresu kambryjskiego. Wówczas, lub może wcześniej jeszcze, wyodrębnił się zapewne szczep Graptolithina. Stosunek tych ostatnich do Pterobranchia na podstawie dotychczasowych danych paleontologicznych nie moze być jeszcze bliżej ustalony. Jednak morfologicznie Pterobranchia zdają się odpowiadać prymitywniejszemu stadium ewolucyjnemu, niż graptolity. Fakt, że u tych ostatnich pączkowanie perforacyjne ograniczone zostało do pierwszego pączka i że obserwuje się tylko u form prymitywniejszych oraz to, że graptolity odznaczają się dymorfizmem tekalnym, przemawia za ich wyższym stopniem specjalizacji. Pterobranchia sa zapewne bliższe wspólnego pnia Hemichorda, niż graptolity. Z dwóch znanych szczepów Pterobranchia, Rhabdopleurida sa bliższe graptolitom, niż Cephalodiscida, i one zapewne były przodkami graptolitów.

RU

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1961
• Tom: 06
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.3-16,fig.,ref.

Twórcy

autor

Kozlowski R.

• Laboratoire de Paleozoologie de l 'Academie Polonaise des Sciences et de l 'Universite de Varsovie, France

Bibliografia

• BOHLIN, B. 1950. The aifinities of the graptolites . - Bull. Geol. Inst. Uppsala, 34, 107-113, Uppsala.
• DECKER, Ch. E. & GOLD, I. B. 1957. Bithecae, Gonothecae and Nematothecae in Graptoloidea. - J. Paleont., 31, 6, 1154-1158, Tulsa.
• HYMAN, L. H. 1959. The Invertebrates. 5, 193-196, McGraw Hill Book Co., New York.
• KOZŁOWSKI, R. 1949. Découverte du Ptérobranche Rhabdopleura à l'état fossile dans le Crétacé supérieur en Pologne. - C. R. Acad. Sci. Paris, 228, 1505-1507, Paris.
• KOZLOWSKI, R. 1956. Sur Rhabdopleura du Danien de Pologne (Rhabdopleura z danu Polski). - Acta Palaeont. Pol., l , l , 3-21, Warszawa.
• THOMAS, H. D. & DAVIS, A. G. 1949a. A fossil species of the Pterobranch Rhabdopleura. - Abstr. Proc, Geol. Soc. London, 1450, p. 79, London. - & - 1949b. The Pterobranch Rhabdopleura in English Eocene. - Bull. Brit. Mus. (Nat. Hist .), Geol., 1, 1, 1-19, London.