Analiza dendroklimatologiczna przyrostów radialnych inwazyjnych Acer negundo L. oraz Fraxinus pennsylvanica Marshall z doliny Warty

• Autorzy: Zajdler M. , Tyborski J. , Dyderski M.K. , Jagodzinski A.M.

Warianty tytułu

EN

Dendroclimatological analysis of radial increments of invasive Acer negundo L. and Fraxinus pennsylvanica Marshall from the Warta river valley

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Invasive tree species are one of the most important threats to the riparian ecosystems. We aimed to check (1) whether invasive tree species have wider annual radial increments than native species and (2) which climatic factors (describing annual variability of air temperature and precipitations) influence radial growth of the investigated species. The study was conducted in the Warta river valley in Poznań (W Poland). Detrended chronologies were built using 28 cores bored from Acer negundo and 20 from Fraxinus pennsylvanica. Mean annual radial increment of A. negundo was of 3.91 ±0.19 mm and of F. pennsylvanica – 2.76 ±0.08 mm. Radial growth of A. negundo was significantly correlated to precipitation in June of the increment year and temperature in November of the year before the increment. In turn, radial growth of F. pennsylvanica was significantly correlated to precipitation in April and temperature in May and June of the increment year. These factors explained 44 and 55% of variance in radial increments widths of A. negundo and F. pennsylvanica, respectively. Annual radial growth of the alien species studied were higher than in case of native riparian species. Thus, studied invasive species constitute a serious threat for the analysed riparian ecosystems. Obtained results may be helpful for predicting their spread under projected climate change scenarios.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; drzewa lesne; gatunki inwazyjne; klon jesionolistny; Acer negundo; jesion pensylwanski; Fraxinus pennsylvanica; przyrost drzew; przyrosty radialne; analiza dendroklimatyczna; dolina Warty; Poznan

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2018
• Tom: 162
• Numer: 07
• Opis fizyczny: s.547-554,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Zajdler M.

• Wydział Leśny, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Wojska Polskiego 28, 60-637 Poznań

autor

Tyborski J.

• Wydział Leśny, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Wojska Polskiego 28, 60-637 Poznań

autor

Dyderski M.K.

• Wydział Leśny, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Wojska Polskiego 28, 60-637 Poznań
• Katedra Łowiectwa i Ochrony Lasu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Wojska Polskiego 71c, 60-625 Poznań

autor

Jagodzinski A.M.

• Wydział Leśny, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Wojska Polskiego 28, 60-637 Poznań
• Katedra Łowiectwa i Ochrony Lasu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Wojska Polskiego 71c, 60-625 Poznań

Bibliografia

• Bijak S. 2013. Powiązanie przyrostu radialnego obcych i rodzimych gatunków drzew w LZD Rogów z wybranymi pa-rametrami korony. Sylwan 157 (4): 278-287.
• Bijak S., Bronisz A., Bronisz K. 2012. Wpływ czynników klimatycznych na przyrost radialny dębu szypułkowego i czerwonego w LZD Rogów. Studia i Materiały CEPL 30: 121-128.
• Bijak S., Czajkowski M., Ludwisiak Ł. 2014. Występowanie czeremchy amerykańskiej (Prunus serotina Ehrh.) w Lasach Państwowych. Leś. Pr. Bad. 75: 359-365.
• Bijak S., Remisz J., Witek M. 2013. Rola stanów wody w kształtowaniu przyrostu radialnego drzew i aktywności pod-łoża w strefie krawędzi terasy zalewowej na przykładzie Ścinawki w okolicach Gorzuchowa. Przyroda Sudetów 16: 139-146.
• Borysiak J. 1990. Zespół łęgu wierzbowo-topolowego Salici-Populetum R.Tx. 1931 Meijer Dress 1936 p.p. w dolinach rzek niżowych Polski. W: Białobok S. [red.]. Wierzby. Salix alba L., Salix fragilis L. Nasze drzewa leśne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 139-160.
• Bunn A. G. 2008. A dendrochronology program library in R (dplR). Dendrochronologia 26 (2): 115-124.
• Burns R. M., Honkala B. H. 1990. Silvics of North America. U.S. Dept. of Agriculture, Forest Service.
• Catford J. A., Downes B. J., Gippel Ch. J., Vesk P. A. 2011. Flow regulation reduces native plant cover and facilitates exotic invasion in riparian wetlands. Journal of Applied Ecology 48: 432-442.
• Cedro A., Nowak G. 2015. Dendroclimatic investigations on Quercus rubra and Quercus robur in north-western Poland. Dendrobiology 74: 123-133.
• Chen C., Wu S., Meurk C. D., Ma M., Zhao J., Lv M., Tong X. 2017. Effects of local and landscape factors on exotic vegetation in the riparian zone of a regulated river: Implications for reservoir conservation. Landscape and Urban Planning 157: 45-55.
• Chmura D. 2009. Inwazyjne gatunki drzew mokradeł Polski – klon jesionolistny Acer negundo i jesion pensylwański Fraxinus pensylvanica. W: Dajdok Z., Pawlaczyk P. [red.]. Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski. Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin. 119-123.
• Chmura D. 2013. Impact of alien tree species Quercus rubra L. on understorey environment and flora: a study of the Silesian Upland (southern Poland). Polish Journal of Ecology 61: 431-442.
• Chojnacka-Ożga L., Jerczyński T., Ożga W., Zakrzewski J. 2016. Zmienność sygnału klimatycznego w przyrostach radialnych na różnych wysokościach pnia jesionu wyniosłego (Fraxinus excelsior L.) rosnącego w dolinie Pilicy. Studia i Materiały CEPL 48: 26-34.
• Closset-Kopp D., Saguez R., Decoc G. 2011. Differential growth patterns and fitness may explain contrasted performances of the invasive Prunus serotina in its exotic range. Biological Invasions 13: 1341-1355.
• Czerniak A., Kayzer D., Górna M., Krzemińska K. 2008. Analiza zmian szerokości słojów rocznych drewna dębów szypułkowych Quercus robur L. pozyskanych z zamierającego drzewostanu nadwarciańskiego. Studia i Materiały CEPL 18: 305-315.
• Danielewicz W. 2008. Ekologiczne uwarunkowania zasięgów drzew i krzewów na aluwialnych obszarach doliny Odry. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Poznań,
• Danielewicz W., Wiatrowska B. 2014. Inwazyjne gatunki drzew i krzewów w lasach Polski. Peckiana 9: 59-67.
• Dyderski M. K., Czapiewska N., Zajdler M., Tyborski J., Jagodziński A. M. 2016. Functional diversity, succession, and human-mediated disturbances in raised bog vegetation. Science of the Total Environment 562: 648-657.
• Dyderski M. K., Gdula A. K., Jagodziński A. M. 2015. ‘The rich get richer’ concept in riparian woody species – A case study of the Warta River Valley (Poznań, Poland). Urban Forestry & Urban Greening 14: 107-114.
• Dyderski M. K., Jagodziński A. M. 2014. Synantropizacja zbiorowisk łęgowych ze związku Salicion albae w połud-niowej części Poznania. Acta Botanica Silesiaca 10: 41-69.
• Dyderski M. K., Jagodziński A. M. 2016. Patterns of plant invasions at small spatial scale correspond with that at the whole country scale. Urban Ecosystems 19: 983-998.
• Dyderski M. K., Paź S., Frelich L. E., Jagodziński A. M. 2018. How much does climate change threaten European forest tree species distributions? Global Change Biology 24: 1150-1163.
• Dyderski M. K., Wrońska-Pilarek D. 2015. Szata roślinna nowo powstałych użytków ekologicznych „Dębina I” i „Dębina II” w Poznaniu. Nauka Przyroda Technologie 9: #46.
• Gazda A., Fijała M. 2010. Obce gatunki drzewiaste w południowym kompleksie Puszczy Niepołomickiej. Sylwan 154 (5): 333-340.
• Gławenda M., Koprowski M. 2012. Dendrochronologiczna analiza przyrostów radialnych choiny zachodniej (Tsuga heterophylla Sarg.) i żywotnika olbrzymiego (Thuja plicata D. Don) z Pomorza Zachodniego (Nadleśnictwo Dobrzany). Studia i Materiały CEPL 30: 21-28.
• Halarewicz A., Żołnierz L. 2014. Changes in the understorey of mixed coniferous forest plant communities dominated by the American black cherry (Prunus serotina Ehrh.). Forest Ecology and Management 313: 91-97.
• Kalbarczyk R., Ziemiańska M. 2017. Identification of meteorological conditions in the growth of Robinia pseudoacacia on the basis of pointer years in urban conditions. Dendrobiology 77: 33-43.
• Kędziora W., Tomusiak R. 2012. Dendrochronologiczna analiza przyrostów radialnych dębu szypułkowego (Quercus robur L.) z terenu Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Studia i Materiały CEPL 30: 29-36.
• Kokociński W. 2005. Anatomia drewna. Prodruk, Poznań.
• Kołaczkowska E. 2008. Inwazje obcych gatunków roślin – problem naukowy i praktyczny. Przegląd Geograficzny 80: 55-73.
• Macicka T., Wilczyńska W. 1993. Aktualna roślinność doliny środkowej Odry i jej zagrożenia. W: Tomiałojć L. [red.]. Ochrona przyrody i środowiska w dolinach nizinnych rzek Polski. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków. 49-60.
• Okoński B., Koprowski M. 2012. Zależność przyrostów promieniowych dębu szypułkowego oraz jesionu wyniosłego od opadów atmosferycznych na stanowisku położonym na terasie zalewowej doliny rzecznej Warty. Studia i Materiały CEPL 30: 47-54.
• Paź S., Czapiewska N., Dyderski M. K., Jagodziński A. M. 2018. Ocena introdukcji Carya ovata (Mill.) K. Koch na siedlisku grądu w Nadleśnictwie Czerniejewo. Sylwan 162 (1): 41-48.
• Richardson D. M., Holmes P. M., Esler K. J., Galatowitsch S. M., Stromberg J. C., Kirkman S. P., Pyšek P., Hoobs R. J. 2007. Riparian vegetation: degradation, alien plant invasions, and restoration prospects. Diversity and Distributions 13: 126-139.
• Richardson D. M., Pyšek P. 2012. Naturalization of introduced plants: ecological drivers of biogeographical patterns. New Phytologist 196: 383-396.
• Sämuel I., Kowarik I. 2009. Urban rivers as dispersal corridors for primarily wind-dispersed invasive tree species. Landscape and Urban Planning 94: 244-249.
• Tabacchi E., Planty-Tabacchi A. M., Salinas M. J., Décamps H. 1996. Landscape structure and diversity in riparian plant communities: a longitudinal comparative study. Regulated Rivers: Research & Management 12: 367-390.
• Tomusiak R., Staniszewski P., Szyc K., Kędziora W., Sagan J., Wojtan R. 2016. Wybrane właściwości strukturalne drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) i sosny czarnej (Pinus nigra Arn.) rosnących na wydmach nadmorskich w rezerwacie Mierzeja Sarbska. Studia i Materiały CEPL 48: 208-215.
• Tokarska-Guzik B. 2005. The Establishment and Spread of Alien Plant Species (Kenophytes) in the Flora of Poland. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Tomusiak R., Wojtan R. 2014. Porównanie sekwencji przyrostowych jesionu wyniosłego i olszy czarnej rosnących w bliskim sąsiedztwie. Studia i Materiały CEPL 40: 99-104.
• Tomusiak R., Wojtan R., Arasim W. 2016. Porównanie przyrostów radialnych dębu czerwonego i szypułkowego rosnących w bliskim sąsiedztwie. Studia i Materiały CEPL 48: 80-89
• Tylkowski T. 2010. Przekształcenia w składzie dendroflory w Dolinie Środkowej Warty. Acta Scientiarium Polonorum, Administratio Locorum 9 (3): 117-124.
• Vitousek P. M., Mooney H. A., Lubchenco J., Melillo J. M. 1997. Human domination of Earth’s ecosystems. Science 277: 494-499.
• Ważny T. 2006. Dendrochronologia dębu. W: Bugała W. [red.]. Dęby – Quercus robur L., Quercus petraea (Matt.) Liebl. Nasze drzewa leśne. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań. 39-61.
• Wertz B. 2012. Dendrochronologiczna ocena wpływu imisji przemysłowych na główne gatunki drzew iglastych z Wyżyny Kieleckiej. Sylwan 156 (5): 379-390.
• Wilczyński S. 2013. Przyczyny krótkookresowych reakcji przyrostowych sosen z różnych siedlisk. Sylwan 157 (9): 662-670.
• Woziwoda B., Potocki M., Sagan J., Zasada M., Tomusiak R., Wilczyński S. 2014. Commercial forestry as a vector of alien tree species-the case of Quercus rubra L. introduction in Poland. Baltic Forestry 20: 131-141.
• Wójcik A., Czajka A., Kaczka R. J. 2014. Wpływ regulacji środkowego biegu Nidy na stan lasu łęgowego – zapis procesu w przyrostach rocznych olszy czarnej Alnus glutinosa (L.) Gaertn. Studia i Materiały CEPL 40: 174-182.
• Zang Ch., Biondi F. 2015. treeclim: an R package for the numerical calibration of proxy-climate relationships. Ecography 38 (4): 431-436.