Badania modelowe wpływu zmian koncentracji materiału unoszonego w wodach płynących

• Autorzy: Pikul K. , Mokwa M.

Warianty tytułu

EN

Model test of concentration variation effect of suspended load in rivers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Podstawowym celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie wpływu stref roślinnych na koncentrację rumowiska unoszonego w płynącej wodzie. Nowe zasady regulacji rzek, które prowadzone są w zgodzie z naturą, przypisują ogromne znaczenie roślinności. Jest ona traktowana nie tylko jako czynnik przyrodniczy, ale także jako element oddziaływania technicznego, który wyraźnie kształtuje warunki hydrauliczne i hydrologiczne. Do niedawna panował pogląd, że roślinność jest jedynie czynnikiem utrudniającym eksploatację urządzeń wodnych oraz niekorzystnie wpływającym na funkcjonowanie budowli. Obecnie zaczęto jednak doceniać roślinność jako nowy element we współczesnej gospodarce wodnej, który może korzystnie wpływać na warunki hydrauliczne. Roślinność może bowiem powodować zmiany szorstkości koryta, konfiguracji dna, spadku zwierciadła wody, może zwiększyć odporność koryta na erozję, a także powodować kontrolowane przez człowieka zatrzymanie znacznej części transportowanego przez ciek rumowiska. Istnienie stref wegetacji w rzekach i w płytkich zbiornikach przepływowych (np. zbiorniki wstępne) istotnie wpływa na procesy fluwialne. Zarówno stopień porostu, jego wymiar poziomy i pionowy, jak i dynamika jego zmian wpływają na podłużny i poprzeczny ruch rumowiska. Badania ruchu rumowiska w strefach roślinnych przeprowadzono w Instytucie Inżynierii Środowiska na modelu fizycznym w skali 1:1. Celem badań było wyznaczenie charakterystyk hydraulicznych przepływu w strefie występowania porostu roślinnego oraz analiza wzajemnego oddziaływania roślin i rumowiska na procesy sedymentacyjne.

EN

The main aim of the article is to show (present) the influence of vegetation zone on concentration of suspended load. New standards (principles, rules) of river engineering conducted in harmony with nature assign enormous plant significance. It is treated not only as a natural factor but also as a component of hydraulic reaction which clearly shapes hydraulic and hydrologic conditions. Until recently it was generally believed that vegetation is only the faktor which makes exploatation of water facilities difficult and unfavourably influence on structure working. At present vegetation has begun to be appreciated as a new element in contemporaly water management which may favourably influence on hydraulic conditions. Vegetation may cause riverbed roughness changes, bed configuration changes, water level slope changes increase of riverbed erosion resistance and also may cause retention of considerable amount of suspended load transported by (in) the river. Existing of vegetation zone in rivers and reservoirs influences on fluvial processes. Vegetation degree and its vertical and horisontal dimension influence on longitudinal and transverse transport of suspended load as well as its variation dynamics. The research of the suspended load transoport in vegetation zone was conducted in Institute of Environmental Engineering on model in scale 1:1. The aim of the research was to estimate hydraulic characteristic of the flow vegetation zone and analyze of interaction of vegetation and suspended load on the sedimentation processes and sorting of suspendned load.

Słowa kluczowe

PL

rzeki; roslinnosc; wody plynace; rumowiska unoszone; transport rumowiska; koncentracja rumowiska; badania modelowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2006
• Numer: 4/2
• Opis fizyczny: s.119-128,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Pikul K.

• Instytut Inżynierii Środowiska, Akademia Rolnicza we Wrocławiu, Wrocław

autor

Mokwa M.

Bibliografia

• Banasiak R. Badania transportu rumowiska unoszonego w korytach otwartych. Rozprawa doktorska. AR Wrocław 1999.
• Dąbkowski. Sz. L., Skibiński J., Żbikowski A. Hydrauliczne podstawy projektów wodno- melioracyjnych. PWRiL. Warszawa 1982.
• Kapuściński P. Badania modelowe wpływu roślinności na ruch rumowiska w korytach rzek (model z roślinnością naturalną). Praca magisterska. Instytut Inżynierii Środowiska. AR Wrocław 2005.
• Koszewicz K., Ocena skuteczności działania zbiornika wstępnego na rzece Wierzbiak – zbiornik Mściwojów., Praca magisterska. Instytut Inżynierii Środowiska. AR Wrocław 2001.
• Mokwa M.: Sterowanie procesami fluwialnymi w korytach rzek przekształconych antropogenicznie, Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu nr 439, rozprawy CLXXXIX Wrocław 2002.
• Piędel Ł. Badania modelowe ruchu rumowiska w rzekach z porostem roślinnym (roślinność zastępcza wymodelowana przy pomocy prętów). Praca magisterska. Instytut Inżynierii Środowiska. AR Wrocław 2005.
• Pikul K., Rackiewicz D. Zbiornik wstępny Mściwojów jako przykład ochrony retencjonowanej wody. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLV, Poznań 2003, s. 183–189.
• Tsujimoto T. Fluvial processes in streams vegetation, Journal of hydraulic research, Vol. 37, no 6, 1999, s. 789–803.