Ekspedycje Krajowego Centrum Roślinnych Zasobów Genowych przeprowadzone na terenie Polski w latach 2009-2011

• Autorzy: Denise F. , Korzeniewska A. , Hodun G. , Hodun M.

Warianty tytułu

EN

Polish collection missions performed by National Centre for Plant Genetic Resources between 2009-2011

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wyjazdy ekspedycyjne zorganizowane przez Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie w latach 2009–2011 miały na celu znalezienie zagrożonych wyginięciem taksonów. Każdego roku, od połowy lipca do końca października, poszukiwano w wybranych rejonach Polski (województwa kujawsko-pomorskie, lubelskie, lubuskie, łódzkie, małopolskie, opolskie, podkarpackie, śląskie, świętokrzyskie i wielkopolskie) dawnych odmian drzew owocowych, starych odmian i populacji miejscowych roślin zbożowych, oleistych, warzywnych i ozdobnych, a także gatunków roślin leczniczych i towarzyszących uprawom rolniczym chwastów. Wśród znalezionych taksonów najliczniejszą grupę stanowiły drzewa owocowe (43,2% wszystkich obiektów). Stosunkowo liczne grupy stanowiły rośliny warzywne i chwasty, odpowiednio 27,4% i 20,4% pozyskanych obiektów. Niewielki był udział roślin oleistych, leczniczych, ozdobnych i zbożowych w ogólnej liczbie pozyskanych taksonów, w zależności od grupy od 0,2% do 4,1%. Najwięcej dawnych odmian drzew owocowych znaleziono w województwie małopolskim. W województwie lubelskim spotkano najwięcej starych odmian i populacji miejscowych roślin warzywnych. Nasiona rzadkich gatunków chwastów zebrano głównie w województwie świętokrzyskim. W grupie drzewa owocowe większość pozyskanych taksonów stanowiły dawne odmiany jabłoni. Wśród warzyw przeważały stare odmiany i populacje miejscowe jednorocznych roślin warzywnych. Ekspedycje w latach 2009–2011 potwierdziły erozję genetyczną występujących w Polsce dawnych odmian i form miejscowych roślin użytkowych, a w szczególności znaczne zmniejszenie się liczby starych odmian i populacji miejscowych roślin zbożowych i warzywnych.

EN

The objective of the expeditions organised by the National Centre for Plant Genetic Resources of the Plant Breeding and Acclimatization Institute in Radzików in the years 2009–2011 was to find taxa facing extinction. Each year, from mid-July until the end of October, old varieties of fruit trees, old varieties and local populations of cereal, oil, vegetable, and decorative plants as well as medical plants and weeds accompanying cultivations were searched for in selected areas of Poland (Kujawsko-Pomorskie, Lublin, Lubuskie, Łódź, Małopolska, Opole, Podkarpackie, Śląsk, Świętokrzyskie and Wielkopolska voivodships). Fruit trees (43.2 of all objects) constituted the most numerous group among the taxa that were found. Relatively numerous were also vegetables and weeds, 27.4% and 20.4%, respectively. Oil, decorative, and cereal plants were few in the total number of collected taxa, depending on the group, from 0.2% to 4.1%. The biggest number of old fruit tree varieties was found in the Małopolska region. The most of old varieties and local populations of vegetable plants were found in the Lublin region. Seeds of rare weed species were collected mainly in the Świętokrzyskie voivodship. Old apple tree varieties made the biggest share of the acquired taxa in the group of fruit trees. Old varieties and local populations of annual vegetable plants dominated in the group of vegetables. The expeditions between 2009 and 2011 confirmed the genetic erosion of old varieties and local forms of crops occurring in Poland; in particular, a major drop in the number of old varieties and local populations of cereals and vegetables.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Agronomy
• Rocznik: 2014
• Numer: 17
• Opis fizyczny: s.3-10,bibliogr.

Twórcy

autor

Denise F.

• Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Państwowy Instytut Badawczy, Radzików, 05-870 Błonie

autor

Korzeniewska A.

• Katedra Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, ul.Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa

autor

Hodun G.

• Zakład Zasobów Genowych Roślin Ogrodniczych, Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach, ul.Konstytucji 3 Maja 1/3, 96-100 Skierniewice

autor

Hodun M.

• Zakład Zasobów Genowych Roślin Ogrodniczych, Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach, ul.Konstytucji 3 Maja 1/3, 96-100 Skierniewice

Bibliografia

• Bacler-Żbikowska B., 2012. Rzadkie chwasty segetalne województwa świętokrzyskiego, http://www.tbop.org.pl/dokumenty/badania/chwasty/chwasty_folder.pdf, 17.06.2014.
• Didon U.M.E., 2002. Variation between barley cultivars in early response to weed competition. J. Agron. Crop Sci., 188: 176-184.
• Dostatny D.F., Nowosielska D., Seroczyńska A., 2007. Changes in plant genetic resources of Lubelszczyzna (South East region of Poland) from 1980s to 2006. s. 78. W: Proceedings of 18th EUCARPIA Genetic Resources Section Meeting “Plant Genetic Resources and their Exploitation in the Plant breeding for Food and Agriculture”. Piešťany, Slovak Republic, May 23-26, 2007.
• Dostatny D.F., Hodun G., 2010. Znaczenie ekspedycji w ochronie zasobów genowych roślin. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 555: 27-35.
• Dostatny D.F., 2011. Ukryta wartość chwastów. Witryna Wiejska: www.witrynawiejska.org.pl.
• Eisele J.-A., Köpke U., 1997. Choice of cultivars in organic farming: New criteria for winter wheat ideotypes. Planzenbauwissenschaften, 1: 19-24.
• Feledyn-Szewczyk B., 2011. Ocena współczesnych i dawnych odmian pszenicy ozimej w aspekcie ich konkurencyjności z chwastami w warunkach rolnictwa ekologicznego. Polish J. Agron., 6: 11-16.
• Fritz E., Zehnder M., Jacob H., Hartmann W., 2008. Die Sorten von A–Z. ss. 34-171. W: Farbatlas Alte Obstsorten; Hartmann W., Fritz E., Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart-Hohenheim.
• Górski M., 2004. Geneza rozwoju ochrony roślinnych zasobów genowych w Polsce. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 497: 19-25.
• Haliniarz M., Kapeluszny J., 2014. Rzadkie gatunki fl ory kalcyfi lnej w zbiorowiskach segetalnych na terenie województwa lubelskiego. Ann. UMCS, LXIX (1): 11-23.
• Hodun G., Hodun M., 2012. Podręczny atlas dawnych odmian jabłoni. Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły, Gruczno.
• Kaźmierczakowa R., Zarzycki K. (red.), 2001. Polska Czerwona Księga Roślin. Inst. Bot, PAN. Kraków.
• Kotlińska T., Święcicki W.K., 2004. Ochrona zasobów genowych roślin uprawnych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 497: 27-36.
• Kulpa W., Górski M., 1986. Zasoby miejscowych form roślin uprawnych. Cz. II. Wyniki eksploracji zasobów roślinnych północno-wschodniej części Polski w latach 1977 i 1979. Biul. IHAR, 160: 47-55.
• Kulpa W., Jastrzębski A., 1986. Zasoby miejscowych form roślin uprawnych. Cz. I. Wyniki eksploracji Płaskowyżu Kolbuszowskiego, Pogórza Karpackiego i Beskidów w latach 1976 i 1978. Biul. IHAR, 160: 27-45.
• Lauche W., 1882-1883. Deutsche Pomologie. Äpfel und Birnen. Verlag Paul Parey, Berlin.
• Lemerle D., Verbeek B., Cousens R.D., Coombers N.E., 1996. The potential for selecting wheat varieties strongly competitive against weeds. Weed Res., 36: 505-513.
• Nowak S., Nowak A., Jermaczek A., 2013. Zagrożone chwasty polne Opolszczyzny i ich ochrona, http://www.chwasty. kp.org.pl/pdf/ksiazka_chwasty_cala.pdf, 17.06.2014.
• Nowosielska D., Podyma W., 1998. Ekspedycje Centrum Roślinnych Zasobów Genowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 463: 145-154.
• Nowosielska D., Podyma W., 2001. Collecting missions in the territory of Poland during 1998-1999. ss. 67-70. W: Proceedings of the XVIth EUCARPIA Genetic Resources Section Workshop „Broad Variation and Precise Characterization – Limitation for the Future”. Poznań, Poland, May 16-20, 2001.
• Petzold H., 1979. Apfelsorten. Neumann Verlag, Leipzig – Radebeul.
• Piórecki J., Piórecki N., Żygała E., 2004. Małopolska kolekcja jabłoni w arboretum Bolestraszyce – ochrona dziedzictwa przyrodniczego. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 497: 109-116.
• Podbielkowski Z., Sudnik-Wójcikowska B., 2003. Słownik roślin użytkowych. PWRiL, Warszawa.
• Podyma W., Puchalski J., 2013. Banki genów w ochronie bioróżnorodności roślin. ss. 109-121. W: Biologiczna różnorodność ekosystemów rolnych oraz możliwości jej ochrony w gospodarstwach ekologicznych; Tyburski J., Kostrzewska M.K., Wyd. UWM, Olsztyn.
• Rutkowski L., 1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Sobieralska R., 2004. Ochrona starych odmian drzew owocowych w Dolinie Dolnej Wisły. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 497: 141-146.
• Warcholińska A.U., 1994. List of threatened segetal plant species in Poland. ss. 206-209. W: Proceedings of International Conference on “Antropization and environment of rural settlements. Flora and vegetation”. Sátoraljaújhely, Węgry, August 22-26, 1994.
• Zaliwski S., Rejman A., 1952. Pomologia polska. PWRiL, Bydgoszcz.
• Żygała E., Skrzyński J., 2008. Wybrane cechy pomologiczne niektórych genotypów jabłoni z kolekcji w Bolestraszycach. Zesz. Nauk. Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa, 16: 61-68.