EN
No-tillage cultivation with living mulch offers several benefits related to environmental protection and fulfills requirements of sustainable agriculture very well, however there are only few reports on vegetable cultivation using this method and referring to natural conditions of Poland. In three years field experiment stake tomatoes cv. Malinowy Ożarowski grown on no-tilled plots covered with wintering hairy vetch as a living mulch produced significantly lower total and marketable yield in comparison to conventional cultivation. Yield of fruits infested with potato blight was also significantly lower but their share in total yield was much higher. Content of carotenoids, monosaccharides and total sugars in fruits harvested under conventional cultivation was significantly higher and content of dry matter was significantly lower in comparison to no-tillage and content of vitamin C was independent of cultivation method. At time of full fruiting, leaves of tomatoes grown on plots covered with mulch contained more nitrogen, phosphorus and potassium and content of calcium and magnesium did not depend of cultivation method. Method of cultivation did not affect root-taking of potted tomato transplants but then tomatoes grown on plots covered with living mulch were dominated by hairy vetch and grew much slower till third decade of July when majority of vetch plants decayed. Growth of tomatoes in vetch mulch was much more differentiated during whole vegetation period. Living and then dry vetch mulch covered soil surface almost entirely and suppressed annual weeds well. Average decade temperature at 5 cm and 10 cm depth of conventionally cultivated soil was usually higher and soil moisture in 0–40 cm layer was significantly lower than those of soil covered with mulch. Cultivation method did not affect soil total porosity nor bulk density. At time of tomato planting, fresh and air-dry weight of hairy vetch was 39.7 t·ha⁻¹ and 6.5 t·ha⁻¹ on an average respectively and it contained 180 kg N, 43 kg P, 209 kg K, 51 kg Ca and 12 kg Mg. Studied cultivation method offered several benefits related to environmental protection but was more management intensive and variable than conventional tillage.
PL
Uprawa bezorkowa z użyciem żywej ściółki oferuje wiele korzyści związanych z ochroną środowiska i wpisuje się bardzo dobrze w zasady rolnictwa zrównoważonego, lecz dotychczas niewiele jest informacji o uprawie tą metodą warzyw w warunkach przyrodniczych Polski. W trzyletnim doświadczeniu polowym wysoko rosnąca odmiana pomidora ‘Malinowy Ożarowski’, uprawiana przy palikach metodą bezorkową z użyciem wyki kosmatej jako żywej ściółki, wydała istotnie mniejszy plon owoców ogółem i owoców handlowych niż w uprawie tradycyjnej. Plon owoców porażonych zarazą ziemniaka był również istotnie mniejszy, ale jego udział w plonie ogółem był znacznie większy. Zawartość karotenoidów, cukrów prostych i cukrów ogółem w owocach zabranych w uprawie tradycyjnej była istotnie większa, a zawartość suchej masy istotnie mniejsza niż w uprawie bezorkowej. Metoda uprawy nie miała wpływu na zawartość wit. C. W pełni owocowania liście pomidorów rosnących na poletkach okrytych wyką zawierały więcej azotu, fosforu i potasu, natomiast zawartość wapnia i magnezu była niezależna od metody uprawy. Metoda uprawy nie miała wpływu na przyjmowanie się doniczkowanej rozsady, ale następnie pomidory rosnące poletkach okrytych żywą ściółką były zdominowane przez wykę i rosły znacznie wolniej do trzeciej dekady lipca, kiedy obumarła większość roślin wyki. Rośliny pomidora rosnące w ściółce charakteryzowały się wzrostem znacznie bardziej zróżnicowanym przez cały okres wegetacji. źywa ściółka i następnie ściółka utworzona z zaschniętych roślin wyki okrywały powierzchnię gleby prawie całkowicie i skutecznie ograniczały wzrost chwastów rocznych. Średnia temperatura dekadowa gleby uprawianej metodą tradycyjną mierzona na głębokości 5 cm i 10 cm była najczęściej wyższa, a wilgotność gleby w warstwie 0–40 cm była istotnie niższa niż gleby okrytej ściółką. Metoda uprawy nie miała wpływu na porowatość ogólną ani na gęstość gleby. Świeża i sucha masa roślin wyki oznaczana w czasie sadzenia pomidorów wynosiła średnio 39,7 t·ha⁻¹ i 6,5 t·ha⁻¹ i zawierała 180 kg N, 43 kg P, 209 kg K, 51 kg Ca i 12 kg Mg. Badana metoda uprawy charakteryzowała się zaletami odnoszącymi się do ochrony środowiska, ale także większą uciążliwością w stosowaniu i zmiennością w oddziaływaniu na wzrost i plonowanie pomidora.