EN
11 species and subspecies of the genus Disphyllum de Fromentel are described from the Devonian of Poland, two of them, D. wirbelauense bonae and D. w. reaulare, are new. The geological structure of the Disphyllum-bearing localities from the Holy Cross Mts and Sudetes is discussed. The profiles of deep boreholes from Silesian-Cracow anticlinorium and Pomerania are presented. The coral's blastogeny and intraspecific variability are characterized. The septal index and pattern of internal structure are regarded as taxonomical criteria for specific identifications. It was noted that the microstructure is characterized by coarse monacanths distributed horizontally or in the form of half fans. Distribution of Disphyllum in Poland and in the world, the moment of its appearance and its biostratigraphical value are discussed.
PL
Opisano z Polski 6 gatunków i 4 podgatunki rodzaju Disphyllum, w tym dwa podgatunki jako nowe: D. wirbelauense regulare n. subsp. z górnego żywetu i D. w. bonae n. sp. z górnego żywetu i najniższego tranu. Ustalono nowe diagnozy podgatunków i gatunków i wyodrębniono cechy istotnie ważne diagnostycznie od drugorzędnych, biorąc pod uwagę nadzwyczaj szeroką zmienność wewnątrzgatunkową i zależność pokroju kolonii od środowiska. Opisano mikrostrukturę i pączkowanie. Przedyskutowano znaczenie stratygraficzne gatunków tego rodzaju, rozprzestrzenienie geograficzne, przypuszczalne kierunki migracji, a na załączonych tabelach podano krytyczny przegląd gatunków Disphyllum występujących na świecie oraz gatunków opisanych jako Disphyllum, a w rzeczywistości nie należących do tego rodzaju. Cechy istotne diagnostycznie. - Stwierdzono dużą zmienność wewnątrzgatunkową w pokroju kolonii, w grubości i długości septów oraz w budowie dissepimentarium i tabularium. Cechami ważnymi diagnostycznie są: dla gatunku - średnia wartość n/d¹ oraz architektura wnętrza koralita; dla podgatunku-drugorzędne cechy strukturalne przy identycznym n/d¹ i podobnej budowie wewnętrznej. Mikrostruktura. - Przedstawiciele rodzaju Disphyllum cechują się trabekularną budową septów. Trabekule są monakantami szerokości 0,2-0,3 mm, ułożonymi horyzontalnie lub półwachlarzowato. (Pl. XI, Fig. 10). Sekrecja bazalna jest lamellarna (Pl. XI, Figs. 5, 6, 9). Ściana jest dwustrefowa, złożona z cienkiej, ciemnej epiteki (0,06-0,1 mm) i grubszej ściany zewnętrznej o budowie lamellarno-włóknistej. Trójkątne podstawy septów wnikają głęboko w tę ścianę. Powierzchnie boczne septów są gładkie, bez karin, tylko miejscami, sporadycznie, występują drobne guzki. Pączkowanie. - Stwierdzono, że pączkowanie jest wyłącznie lateralne, w dissepimentarium. Nie jest ono w tym wypadku cechą diagnostyczną dla rodzaju, może jednak być nią dla niektórych gatunków. Znaczenie stratygraficzne. - Rodzaj Disphyllum pojawił się w Polsce w najwyższym żywecie, najbujniej rozwinął się w dolnym franie i wymarł całkowicie przed końcem franu. Stwierdzono, że D. geinitzi i D. wirbelauense regulare n. subsp. charakteryzują wyższą część górnego żywetu, D. kweihsiense występuje tylko w najniższym franie, a D. wirbelauense wirbelauense tylko w górnym franie. Pozostałe gatunki i podgatunki (z wyjątkiem D. wirbelauense bonae n. subsp.) najczęściej występują w dolnym, rzadziej w środkowym franie. Tylko D. caespitosum pashiense i być może D. c. caespitosum wchodzą w Sudetach i na Pomorzu do górnego franu. Rozprzestrzenienie geograficzne i migracja. - Najstarsze disfylla opisano z zigenu Australii. Ich pozycja stratygraficzna jest dyskusyjna. Dobrze datowane są natomiast disfylla w kuwinie Australii (Kockeliana Zone), Uralu i Tiań-Szania, Północnej Afryki i Belgii, W żywecie Disphyllum ma już szerokie rozprzestrzenienie: od Australii i Chin do Ameryki Północnej. Najbujniejszy rozwój rodzaju przypada na fran. Szczególnie pospolite są gatunki, o tzw. „charaterze zachodnio-europejskim”. Granice prowincji zoogeograficznych ulegają zupełnemu zatarciu. Centrum migracji były prawdopodobnie Chiny. Stąd gatunki Disphyllum wędrowały na zachód, do Europy na E do Ameryki oraz krótszymi szlakami: na S do Australii i na NW do Syberii.
RU
Описано из территории Польши 6 видов и 4 подвида рода Disphyllum, в том числе два новых подвида: D. wirbelauense regulare n. subsp. из верхнего живета и D.w.bonae n. subsp. из верхнего живета и низов франа. Установлены новые диагнозы подвидов и видов, а также определены существенно важные диагностические признаки в отличие от второстепенных, учитывая чрезвычайно богатое внутривидовое разнообразие и зависимость форм колоний от окружающей среды. Дано описание микроструктуры и почкования. Рассмотрено стратиграфическое значение видов этого рода, их географическое распространение, предполагаемые пути миграции, а в приложенных списках представлен критический обзор видов Disphyllum, распространенных на земном шаре, а также видов, относимых к Disphyllum, но в действительности не относящихся к этому роду. Важные диагностические признаки. Констатируется большая внутривидовая изменчивость форм колоний, толщины и длины септ и строения диссепимен-тариума и табуляриума. К важным диагностическим признакам относятся: для вида - средняя величина n/d¹ и внутренняя архитектура кораллита, для подвида- второстепенные структурные признаки при одинаковых n/d¹ и сходном внутреннем строении. Микроструктура. Представители рода Disphyllum характеризуются трабекулярным строением септ. Трабекулы представлены монакантами шириной 0,2-0,3 мм, расположенными горизонтально или полувеерообразно (табп. XI, фиг. 10). Базальная секреция ламеллярная (табл. XI, фиг. 5, 6, 9). Стенка двухзональная, состоит из тонкой, темной эпитеки (0,06-0,1 мм) и более толстой внешней стенки с ламеллярно-волокнистым строением. Треугольные основания септ на большую глубину входят в эту стенку. Боковые поверхности септ гладкие, без карин, лишь местами наблюдаются мелкие бугорки. Почкование. Наблюдалось единственно латеральное почкование в диссепи-ментариум. В данном случае оно не является диагностическим признаком рода, однако может играть такую роль по отношению к некоторым видам. Некоторое упрощение колонии и специфическое отделение молодого кораллита, которые наблюдались в местонахождении Полянув на Поморье, обусловлены экологическими условиями. Почкование у описанных видов происходит по двум, несколько отличающимся схемам (1 - D.geinitzi, 2 - остальные виды), что свидетельствует о филогенетическом отличии D. geinitzi. Стратиграфическое значение. Род Disphyllum появился на территории Польши в конце живетского века, наиболее обильно развивался в раннефранское время и полностью исчез перед концом франского века. Констатировано, что D.geinitzi и D.wirbelauense regulate n. subsp. характеризуют верхний интервал верхнего живета, D. kweihsiense распространен единственно в низах франского яруса, a D.wirbelauense wirbelauense только в верхнем фране. Остальные виды и подвиды (за исключением D.wirbelauense Ъопае n. subsp.) приурочены, как правило, к нижнему, реже к среднему франу. Только лишь D.caespitosu mpashiense и, возможно, D.c.caespitosum в Судетах и на Поморье проходят в верхний фран. Географическое распространение и миграция. Наиболее древние представители рода Disphyllum известны с зигенского яруса Австралии, однако их стратиграфическая позиция спорная. Достоверной датировкой характеризуются представители Disphyllum кювина Австралии (Kockeliana Zone), Урала и Тянь-Шаня, Северной Африки и Бельгии. В живетском ярусе этот род пользуется уже широким распространением: с Австралии и Китая по Северную Америку. Самое бурное развитие этого рода приходится на франский ярус. В то время наибольшее распространенние получили так называемые „западноевропейские виды”. Границы зоогеографических провинций подверглись полному затушеванию. Центр миграции находился, по-вероятности, в Китае. Из этого центра виды Disphyllum мигрировали на запад в Европу и на северо-восток в Америку и более коротким путем: на юг - в Австралию и на северо-запад - в Сибирь.