Differences in food consumption in regions of Poland that had been previously under Austrian, Prussian and Russian annexations

• Autorzy: Ukleja A. , Szostak-Wegierek D. , Waskiewicz A. , Aranowska A. , Drygas W.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Background. It seems that one of the factors affecting the way of nutrition in Poland was the dietary habits of countries that in the late 18th century made partitions, ie. Russia, Prussia and Austria. Therefore, nutrition models in the areas of individual partitions have undergone significant changes. Objective. The aim of the study was to check whether after 85 years after regaining independence there were still differences in the way of feeding indigenous inhabitants of areas previously under Austrian, Prussian and Russian annexation. Material and methods. The data collected during the WOBASZ survey carried out in the years 2003-2005 were used for the analysis. Results. The greatest differences in the way of feeding were found in the area that was previously under the rule of Prussia. The nutrition model was still largely reminiscent of typical German cuisine. There was a large consumption of sausages and spreads, and small vegetables and fruit. Nutrition models in other areas were less characteristic. Conclusions. The way of feeding indigenous people living in areas that were once partitions of Poland is still diverse and similar to the cuisine of the occupying country.

PL

Wprowadzenie. Wydaje się, że jednym z czynników oddziałujących na sposób żywienia w Polsce były zwyczaje żywieniowe krajów, które w końcu XVIII wieku dokonały rozbiorów, tj. Rosji, Prus i Austrii. Dlatego modele żywienia na obszarach poszczególnych zaborów uległy istotnym zmianom. Cel. Celem badania było sprawdzenie czy po 85 latach po odzyskaniu niepodległości nadal istniały różnice w sposobie żywienia rdzennych mieszkańców obszarów będących wcześniej pod zaborem austriackim, pruskim oraz rosyjskim. Materiał i metody. Do przeprowadzonej analizy wykorzystano dane zebrane w toku badania WOBASZ przeprowadzonego w latach 2003-2005. Wyniki. Największe odrębności w sposobie żywienia stwierdzono na obszarze będącym wcześniej pod panowaniem Prus. Model żywienia nadal w dużej mierze przypominał typową kuchnię niemiecką. Duże było spożycie kiełbas i tłuszczów do smarowania pieczywa, a małe warzyw i owoców. Modele żywienia na pozostałych obszarach były mniej charakterystyczne. Wnioski. Sposób żywienia ludności tubylczej mieszkającej na terenach, które kiedyś stanowiły zabory polskie, jest wciąż zróżnicowany i podobny do kuchni okupującego kraju.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
• Rocznik: 2019
• Tom: 70
• Numer: 3
• Opis fizyczny: p.287-294,fig.,ref.

Twórcy

autor

Ukleja A.

• Department of Clinical Dietetics, Faculty of Health Sciences, Medical University of Warsaw, Erazma Ciolka street 27, 01-445 Warsaw, Poland

autor

Szostak-Wegierek D.

• Department of Clinical Dietetics, Faculty of Health Sciences, Medical University of Warsaw, Erazma Ciolka street 27, 01-445 Warsaw, Poland

autor

Waskiewicz A.

• Department of Epidemiology, Prevention of Cardiovascular Diseases and Health Promotion, Institute of Cardiology, Niemodlinska street 33, 04-635 Warsaw, Poland

autor

Aranowska A.

• Department of Epidemiology, Prevention of Cardiovascular Diseases and Health Promotion, Institute of Cardiology, Niemodlinska street 33, 04-635 Warsaw, Poland

autor

Drygas W.

• Department of Epidemiology, Prevention of Cardiovascular Diseases and Health Promotion, Institute of Cardiology, Niemodlinska street 33, 04-635 Warsaw, Poland

Bibliografia

• 1. Babicz-Zielińska E.: Studia nad preferencjami pokarmowymi oraz determinantami wyboru żywności w wybranych grupach konsumenckich. Prace Naukowe Wyższej Szkoły Morskiej, Gdynia, 1999.
• 2. Barnaś-Baran E.: Świętowanie w wiejskiej rodzinie galicyjskiej. Studia i prace pedagogiczne 2014 (1) Rozprawy i materiały, 2014: 173-288.
• 3. Bołdyrew A.: Poradniki i czasopisma jako źródło postulatywne do badań nad pożywieniem dzieci i młodzieży na ziemiach Królestwa Polskiego w latach 1795-1914 (Perspektywa społeczno-kulturowa i zdrowotno- wychowawcza). Studia z historii społeczno- gospodarczej, 2013, XI
• 4. Byszewska I.: Nasze kulinarne dziedzictwo. Za miastem 2005.
• 5. Chawla M.: Smaki i zapachy kuchni świata. Conference: Tajemnice smaku produktów regionalnych i tradycyjnych, Kraków 19-22.06.2006.
• 6. Domine A., Romer J.: Culinaria Kuchnie Europy. Konneman, Koln, 2001.
• 7. Dudek H.: Struktura spożycia mięsa w Polsce i w krajach Unii Europejskiej. Wybrane problemy nauki o żywieniu człowieka u progu XXI wieku, Warszawa, 2004.
• 8. Eberhardt P.: Migracje polityczne na ziemiach polskich (1939-1950). Instytut Zachodni, Poznań 2010.
• 9. Higman B.W.: Historia żywności. Jak żywność zmieniła świat, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa, 2012.
• 10. Kazimierczak R.: Spożycie warzyw i owoców w Polsce w latach 1993-2002. Wybrane problemy nauki o żywieniu człowieka u progu XXI wieku, (red.) K. Gutkowska, A. Brzozowska. SGGW, Warszawa 2004: 220-225.
• 11. Kowalczyk A., Gwiazdowska K.: Zmiany upodobań żywieniowych i zainteresowanie kuchniami etnicznymi – przyczynek do turystyki (kulinarnej)?. Turystyka Kulturowa, 9/2015.
• 12. Lesisz M.: Kuchnia Austriaków. NIWA Rolnicza, Nowości, Informacje, Wiadomości, Agrobiznes, 1997: 29-30.
• 13. Łebkowski M.: Kuchnia Polska. Dania na każdą okazję. Reader’s Digest, 2000.
• 14. Łozińska M., Łoziński J.: Historia polskiego smaku. Kuchnia. Stół. Obyczaje, PWN, 2012
• 15. Łukasiewicz D.: Choroba i zdrowie w Królestwie Prus w XIX wieku. Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, 2/2013: 7-36.
• 16. Łukasik I., Sado A.: Kuchnia rosyjska. Wydawnictwo REA, Warszawa, 2009
• 17. Maison D.: Motywy i bariery zmiany postaw i zachowań żywieniowych. Żywienie Człowieka i Metabolizm, 2013, XI (3): 192-212.
• 18. Meyzie P.: Kuchnia w Europie doby nowożytnej. Jeść i pić: XVI-XIX wiek, Oficyna Wydawnicza Mówią Wieki, Warszawa, 2012.
• 19. Narojek L.: Niektóre aspekty uwarunkowań zachowań żywieniowych. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa, 1993.
• 20. Nakwaska K.: Dwór wiejski, dzieło poświęcone gospodyniom polskim, przydatne i osobom w mieście mieszkającym, I-III, Poznań 1843-1844
• 21. Ogrodowska B.: Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne. Ocalić od zapomnienia, Wyd. Sport i Turystyka, Muza SA, Warszawa 2005.
• 22. Olczak E.: Atlas historii Polski. Mapy i komentarze. Demart, 2006.
• 23. Praschl-Bichler G.: Prywatne życie cesarza Franciszka Józefa. Wydawnictwo Bellona, Warszawa, 1994.
• 24. Pilska M., Jeżewska-Zychowicz M.: Psychologia żywienia. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 2008.
• 25. Rataj A.: Zwyczaje żywieniowe i sztuka kulinarna a dziedzictwo kulturowe narodów. Conference: Tajemnice smaku produktów regionalnych i tradycyjnych, Kraków 19-22.06.2006
• 26. Rywik S., Kupść W., Piotrowski W., et al.: Wieloośrodkowe ogólnopolskie badanie stanu zdrowia ludności-projekt WOBASZ. Założenia metodyczne oraz logistyka, Kardiologia Polska 2005; 63: 6 (4): 1-9.
• 27. Sieczko A.: Edukacyjny charakter polskich kuchni regionalnych. Wydział Ekonomiczno-Rolniczy SGGW, Warszawa 2007.
• 28. Śniadecki J., Leśniewski P.E.: Poradnik dla gospodyń wiejskich i miejskich, czyli zbiór rad, wiadomości i przepisów obejmujący różne szczegóły gospodarstwa kobiecego. III, Warszawa 1838.
• 29. Wilmowska I., Głowacki M.: Wybory i postawy żywieniowe konsumentów. Żywienie Człowieka i Metabolizm, 2013, XI (3): 213-225.
• 30. Żarnowska A.: Między kulturą ludową a drobnomieszczańską. Narodziny kultury robotniczej na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku. „Kwartalnik Historyczny”, vol. XCII, Wrocław 1985.
• 31. Żyromski M.: Nawyki żywieniowe w dziejach rodziny polskiej. Blaski i cienie życia rodzinnego. Roczniki socjologii rodziny XV, UAM, Poznań 2003:95-112.

Identyfikatory

DOI

10.32394/rpzh.2019.0079