Przeplatka aurinia Euphydryas aurinia w Puszczy Knyszyńskiej

• Autorzy: Sielezniew M.

Warianty tytułu

EN

Marsh Fritillary Euphydryas aurinia in Knyszyn Forest

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przeplatka aurinia Euphydryas aurinia jest zagrożonym gatunkiem motyla dziennego, którego gąsienice w Polsce żerują wyłącznie na czarcikęsie łąkowym Succisa pratensis rosnącym na wilgotnych łąkach. W latach 2013-2014 we wschodniej części Puszczy Knyszyńskiej (okolice Kruszynian i Łosinian) znaleziono cztery stanowiska przeplatki aurinii będące jednocześnie najdalej na północ wysuniętymi lokalizacjami w naszym kraju. Trzy płaty siedlisk lęgowych były niewielkie (0,07-0,15 ha), a jeden zdecydowanie największy (ok. 1,2 ha) okazał się podtrzymywać dość dużą populację. W szczycie pojawu na transekcie o długości ok. 600 m, zaobserowano ponad 30 imagines, a później w miejscach porośniętych czarcikęsem znaleziono 40 oprzędów larwalnych. Wszystkie odkryte stanowiska wymagają ochrony czynnej polegającej na usuwaniu podrostu oraz ekstensywnym wypasie lub alternatywnie rotacyjnym wykaszaniu fragmentów stanowiska. Przeplatka aurinia to setny gatunek motyla dziennego wykazany z Puszczy Knyszyńskiej (i piąty motyl dzienny będący przedmiotem ochrony dla obszaru Natura 2000 Ostoja Knyszyńska), co potwierdza znaczenie tego obszaru jako ważnej regionalnej i krajowej ostoi przedstawicieli tej grupy.

EN

Marsh Fritillary Euphydrya aurinia is a threatened butterfly species whose caterpillars in Poland develop exclusively on Devils-bit Scabious Succissa pratensis growing on wet meadows. Most known sites of the butterfly in the country are situated in SE Poland. In 2013 and 2014, four sites of the butterfly were discovered in the eastern part of the Knyszyn Forest (near the villages of Kruszyniany and Łosiniany), i.e. one of the largest woodland areas in NE Poland. Three patches of habitat were small (0.07-0.15 ha), while the fourth and by far the largest one (about 1.2 ha) supported a relatively large population. More than 30 adults were counted along a transect (ca. 600 m long) at the peak of the flight period (early June), and later in mid-August, 40 larval webs were found in Succissa patches. All the discovered sites require an appropriate conservation management, i.e. removal of excessive bushes and trees, as well as extensive grazing or rotational and selective mowing. Marsh Fritillary is the hundredth butterfly species recorded in the Knyszyn Forest (and the fifth butterfly species listed in Annex II of the Habitats Directive recorded from the Natura 2000 area "Ostoja Knyszyńska"), which confirms that this area is an important refugium for this group of insects. The discovered sites are the northernmost known localities of the butterfly in the country.

Słowa kluczowe

PL

owady; motyle; Lepidoptera; gatunki zagrozone; przeplatka aurinia; Euphydryas aurinia; gasienice; zerowanie; czarcikes lakowy; Succisa pratensis; Puszcza Knyszynska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2015
• Tom: 71
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.221-228,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Sielezniew M.

• Zakład Zoologii Bezkręgowców, Instytut Biologii, Uniwersytet w Białymstoku, ul.Ciołkowskiego 1J, 15-950 Białystok

Bibliografia

• Anthes N., Fartmann Т., Hermann G. 2003. Combining larval habitat quality and metapopulation structure - the key for successful management of pre-alpine Euphydryas aurinia colonies. Journal of Insect Conservation 7:175-185.
• Buszko J., Masłowski J. 2008 Motyle dzienne Polski. Wydawnictwo Koliber, Nowy Sącz.
• Frąckiel K. 1999. Motyle dzienne (Lepidoptera: Papilionoidea, Hesperioidea) Biebrzańskiego Parku Narodowego. Wiadomości Entomologiczne 18: 85-98.
• Frąckiel K., Sielezniew M. 2009. Motyle Biebrzańskiego Parku Narodowego. Biebrzański Park Narodowy, Osowiec Twierdza.
• Hula V., Konvička M., Pavličko A., Fric Z. 2004. Marsh Fritillary (Euphydryas aurinia) in the Czech Republic: monitoring, metapopulation structure, and conservation of an endangered butterfly. Entomologica Fennica 15: 231-241.
• Jaroszewicz В. 2010. Stan zachowania na terenie Puszczy Białowieskiej gatunków motyli z załączników II i IV Dyrektywy Siedliskowej i propozycje działań ochronnych. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 29: 29-50
• Klimczuk P. 2011. Butterflies (Lepidoptera: Hespe-rioidea, Papilionoidea) of the Knyszyńska Forest (Puszczy Knyszyńskiej) and adjacent woodland areas of Białystok. Nature Journal 44: 197-217.
• Klimczuk P., Twerd J. 2000. Motyle dzienne (Papilionoidea i Hesperioideá) Puszczy Knyszyńskiej i okolic Białegostoku. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 19: 85-97.
• Konvicka M., Huła V., Fric Z. 2003. Habitat of prehibernating larvae of the endangered butterfly Euphydryas aurinia (Lepidoptera: Nymphalidae): What can be learned from vegetation composition and architecture? European Journal of Entomology 100: 313-322.
• Krzywicki M. 1967. Fauna Papilionoidea i Hesperioideá (Lepidoptera) Puszczy Białowieskiej. Annales Zoologici 25: 1-213.
• Pałka К. 2010. Przeplatka aurinia Euphydryas aurinia. W: Makomaska-Juchiewicz M. (red.). Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny. Część I. GIOŚ, Warszawa: 59-72.
• Peńuelas J., Sardans J., Stefanescu C., Parella Т., Filella 1.2006. Lonicera implexa leaves bearing naturally laid eggs of the specialist herbivore Euphydryas aurinia have dramatically greater concentrations of iridoid glycosides than other leaves. Journal of Chemical Ecology 32: 1925-1933.
• Porter K. 1983. Multivoltinism in Apanteles bignelli and the influence of weather on synchronisation with its host Euphydryas aurinia. Entomologia experimentalis et applicata 34: 155-162.
• Porter K. 1984. Sunshine, sex-ratio and behaviour of the Euphydryas aurinia larvae. W: Vane-Wright H.T., Ackery P.R. (red.). The biology of butterflies: Symposium of the Royal entomological society of London. London Academic Press, London: 309-315.
• Saarinen K., Jantunen J., Valtonen A. 2005. Resumed forest grazing restored a population of Euphydryas aurinia (Lepidoptera: Nymphalidae) in SE Finland. European Journal of Entomology 102: 683-690.
• Sielezniew M. 2012. Uwagi ogólne do monitoringu motyli. W: Makomaska-Juchiewicz M., Baran P. (red.). Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny. Część II. GIOS, Warszawa: 95-105.
• Stefanescu С., Peňuelas J., Sardans J., Filelila I. 2006. Females of the specialist butterfly Euphydryas aurinia (Lepidoptera: Nymphalinae: Melitaeini) select the greenest leaves of Lonicera implexa (Caprifoliaceae) for oviposition. European Journal of Entomology 103: 569-574.
• Švitra G., Sielezniew M. 2010. The first observation of Euphydryas aurinia (Lepidoptera, Nymphalidae) developing on Gentiana cruciata in Lithuania. Polish Journal of Entomology 79: 195-201.
• Tolman Т., Lewington R. 2009. Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe. Harper Collins, London.
• Van Swaay C.A.M., Collins S., Dusej G., Maes D., Munguira M.L., Rakosy L., Ryrholm N, Šašió M., Settele J., Thomas J.A., Verovnik R., Verstrael Т., Warren M.S., Wiemers M., Wynhoff I. 2010a. Dos and don'ts for butterflies of the Habitats Directive. Report VS2010.037, Butterfly Conservation Europe & De Vlinderstichting, Wageningen.
• Van Swaay C.A.M., Cuttelod A., Collins S., Maes D., Munguira M.L., Šašič M., Settele J., Verovnik R., Verstrael Т., Warren M., Wiemers M., Wynhoff I. 2010b. European Red List of European Butterflies. Publication Office of the European Union, Luxembourg.
• Van Swaay C.A.M., Warren M.S. 1999. Red Data Book of European Butterflies (Rhopalocera). Nature and Environment Series No. 99. Council of Europe, Strasbourg.
• Warren M.S. 1996. Euphydryas aurinia. W: van Helsdingen P. J., Willemse L.P.M., Speight M.C.D. (red.). Background information on invertebrates of the Habitats Directive and the Bern Convention. Part I: Crustacea, Coleoptera and Lepidoptera. Council of Europe, Strasbourg, Nature and environment 79: 121-126.