PL
Doświadczenie trójczynnikowe przeprowadzono w latach 2006 - 2010 w Kicku, gmina Kruszwica, województwo kujawsko-pomorskie na glebie kompleksu żytniego bardzo dobrego, klasy bonitacyjnej IVa. Na podstawie czteroletnich badań polowych określono plon ziarna oraz efektywność produkcyjną i ekonomiczną nawożenia pszenicy azotem w zależności od przedplonu oraz dawki i sposobu jego stosowania. Pszenicę ozimą odmiany ‘Clever’ uprawiano po sobie oraz po rzepaku ozimym. Stosowano 80, 110 i 140 kg N·ha⁻¹ w 5 wariantach dawek dzielonych jesionią i wiosną, w zależności od poziomu czynnika doświadczalnego. Efektywność produkcyjną wyrażoną wielkością plonu ziarna przypadającą na 1 kg azotu wyliczono dla jego dawek, jak i ich różnic pomiędzy nimi. Analogicznie wyliczono efektywność ekonomiczną nawożenia azotem jako wartość plonu odpowiadająca 1,00 zł kosztów azotu. Plon ziarna pszenicy ozimej zwiększał się, ale efektywność produkcyjna i ekonomiczna malały wraz z wzrostem dawek azotu. Najbardziej uzasadnionym produkcyjnie i ekonomicznie sposobem stosowania zwiększonego do 110 kg N·ha⁻¹ nawożenia pszenicy ozimej w stanowisku po rzepaku ozimym była aplikacja 30% dawki przedsiewnic. W krótkotrwałej monokulturze pszenicy ozimej największą efektywność produkcyjną i ekonomiczną zwiększonego z 80 do 140 kg N·ha⁻¹ nawożenia azotem zapewniało stosowanie co najmniej 50% dawki w momencie wznawiania wegetacji wiosną.
EN
A three-factor experiment was carried out in the years 2006 - 2010 at Kicko, Kruszwica commune, Kujawy-Pomerania province on a very good rye complex soil of the IV a soil valuation class. On the basis of a four year field experiments the following were determined: the grain yield and the production and economic effectiveness of wheat fertilization with nitrogen depending on the forecrop as well as the nitrogen dose and its application method. Winter wheat cv. ‘Clever’ was grown after itself and after winter rape. The amounts of 80, 110 and 140 kg N·ha⁻¹ were applied in 5 variants of autumn and spring divided doses depending on the experimental factor level. Production effectiveness expressed in the grain yield per 1 kg of nitrogen was calculated for its doses as well as differences between them. Similarly the economic effectiveness of nitrogen fertilization was calculated as the yield value corresponding to PLN 1.00 of nitrogen costs. The yield of winter wheat grain increased but the production and economic effectiveness decreased with the increase of nitrogen doses. The most production - and economicaly - justified method of applying fertilization increased to 110 N·ha⁻¹ in winter wheat as compared to winter rape was the application of 30% of the pre-sowing dose. In a short-term monoculture of winter wheat the highest production and economic effectiveness of the increased from 40 to 140 kg N·ha⁻¹ nitrogen fertilizationwas ensured by the application of at least 50% of the dose upon resuming vegetation in spring.