Warunki miejskie jako źródło rozwoju medycyny środowiskowej - rys historyczny

• Autorzy: Bonenberg K.

Warianty tytułu

EN

Historic approach to urban conditions as a source of the development of environmental medicine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na zdrowie i jakość życia mają wpływ poszczególne elementy środowiska naturalnego, jak również stopień zaludnienia oraz cechy środowiska domowego. WHO w 1986 roku zainicjowała program Zdrowe Miasta, w 1991 roku powstała Polska Sieć Zdrowych Miast. Jednak już w okresie baroku lekarze zyskują stały głos doradczy w planowaniu rozwoju miast, w epoce Oświecenia udział medycyny w życiu publicznym jest oczywisty. Powstaje tzw. policja lekarska, specjalizująca się w działaniach prewencyjnych i naprawczych, neutralizujących zjawiska, zagrażające zdrowiu i bezpieczeństwu społeczności. W 1875 roku Benjamin W. Richardson nakreślił utopijny obraz Hygei - miasta zdrowia. Chociaż wizja Richardsona nie doczekała się realizacji, ukazała złożoność środowiska miejskiego oraz ogrom problemów z jakimi przyjdzie się mierzyć medycynie.

EN

Health and quality of life are affected by various elements of the natural environment, but also the density of population and the characteristics of home surroundings. In 1986 WHO launched the Healthy Cities programme and in 1991 the Polish Healthy Cities Network was founded. However, physicians gained a permanent advisory role in the urban development planning during the Baroque and in the Enlightenment Era involvement of medicine in public life was obvious. The medical police was established, that specialized in preventive and corrective actions, and neutralization of phenomena threatening health and safety of community. In 1875 B.W. Richardson outlined an Utopian vision of Hygeia - City of health. While Richardson's vision was never implemented, it showed the complexity of the urban environment and the magnitude of the problems that the medicine will have to face.

Słowa kluczowe

PL

warunki miejskie; medycyna srodowiskowa; historia; srodowisko naturalne; zaludnienie; rozwoj miast; srodowisko miejskie; przemysl

• Wydawca: -
• Czasopismo: Aura
• Rocznik: 2018
• Numer: 02
• Opis fizyczny: s.7-9,bibliogr.

Twórcy

autor

Bonenberg K.

• Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Kraków

Bibliografia

• [1] Sandro Galea, Shaping the Urban Brain; https://www. scientificamerican.com/article/shaping-the-urban-brain/.; stan strony z 18.06.2017.
• [2] Karina Erenkfeit, Liwia Dudzińska, Maja Muszyńska-Graca, Agata Wypych-Ślusarska. Społeczne aspekty miejskiego zagospodarowania przestrzeni w kontekście zdrowia środowiskowego - od koncepcji miast ogrodów po współczesne ruchy społeczne. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2015. Tom 21, nr 4, s. 414-421.
• [3] Agnieszka Gniadek, Elżbieta Marcisz, Zdrowie środowiskowe w miejscu zamieszkania - czynniki zagrożenia. Problemy Higieny i Epidemiologii 2014, 95(3), s. 522-528.
• [4] Augustyn Bańka, Społeczna psychologia środowiskowa. Wydawnictwo Naukowe Scholar; Warszawa 2002.
• [5] Janusz Opolski, Zdrowie publiczne - geneza, przedmiot i zakres. Wprowadzenie do zagadnienia; w: Opolski J. (red.). Zdrowie publiczne. Wybrane zagadnienia. T. I, Warszawa. Szkoła Zdrowia Publicznego CMKR 2011, s. 12-13.
• [6] http://www.unesco.pl/edukacja/dekada-edukacji-nt-zrownowazonego-rozwoju/unesco-a-zrownowazony-rozwoj/.; stan strony z 28.11.2016.
• [7] Wiktor Preżdo, Walentyna Zubkowa, Lidia Kryczkowska, Skojarzone działanie czynników środowiskowych na zdrowie człowieka, Hygeia Public Health 2010, 45(1), s. 7-16 http://ije.oxfordjournals.org/content/42/6/1795.full; stan strony z 28.11.2016.
• [8] www.imp.sosnowiec.pl: stan strony z 28.11.2016
• [9] Marek Biesiada, Współczesne koncepcje oceny oddziaływania środowiska na zdrowie. http://www. srodowiskoazdrowie.pl/wpr/Dokumenty/Materialy_szkoleniowe/Szkol2/04-biesiada.pdf.; stan strony z 28.11.2016.
• [10] Eliza Sutkowska, Współczesny kształt i znaczenie zieleni miejskiej jako zielonej przestrzeni publicznej w strukturze miasta - przestrzeń dla kreacji. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studium Krajobrazu - OL PAN, 2006, s. 184-192; http://www.pan-ol.lublin.pl/wydawnictwa/TArch2/Sutkowska.pdf.; stan strony z 28.11.2016.
• [11 ] Anna Pawlikowska-Piechotka, Ogrody działkowe w rozwoju zrównoważonym współczesnego miasta. Problemy Ekologii, vol. 13, nr 2, marzec-kwiecień 2009.
• [12] Miasta - ogrody XXI wieku. Architektura współczesna i zieleń http://archirama.muratorplus.pl/lifestyle/ miasta-ogrody-xxi-wieku-architektura-wspolczesna-i-zielen,70_3519.html.; stan strony z 28.11.2016.
• [13] Małgorzata Waszkowska, Patrycja Wojtaszczyk, Adrianna Potocka, Miejsce pracy na miarę oczekiwań. Poradnik dla pracowników socjalnych. Oficyna Wydawnicza Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera. Łódź 2010.
• [14] WHO: Types of Healthy Settings, http://www.who.int/healthy_settings/types/homes/en/; stan strony z 09.01.2017.
• [15] René Dubos, Człowiek, środowisko, adaptacja. Przeł. S. Bogusławski i A. Czerwiński. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1970.
• [16] http://www.planergia.pl/technologie/item/577-zrównoważone-miasta-w-polsce; stan strony z 09.01.2017.
• [17] http://www.planergia.pl/technologie/item/486-zrównoważone-miasto-w-mieście; stan strony z 09.01.2017.
• [18] http://www.pkn.pl/sites/default/files/pe_artykul_ mieszkalnictwo.pdf.; stan strony z 09.01.2017
• [19] Patrick E Carroll, Medical Police and the History of Public Health. Medical History, 2002, 46: 461-494.
• [20] Magdalena Jagiełło-Kowalczyk, Zdrowie środowiskowe a zrównoważane środowisko mieszkaniowe. Przestrzeń i Forma 2010, vol. 13, s. 89-98.
• [21] Developing guidance for health protection in the built environment mitigation and adaptation responses. Geneva, 13 15 October 2010, Meeting report, http:www.who.int/hia/house_report.pdf?ua=l; stan strony z 30.03.2017.
• [22] Henry Sigerist, The people's misery: Mother of Diseases. Bulletin of the History of Medicine, 1941, vol. 9, no. 1. January.
• [23] Jane Wise, The struggle for health in 19th-century Hereford. A sanitary revolution. Wellcome History, 15 October 2013; https://wellcomehistory.wordpress.com/2013/10/15/a-sanitary-revolution; stan strony z 21.02.2017.
• [24] Wolfgang Gerhard Locher, Max von Kettenkoffer (1818-1901) as a Pioneer of Modern Hygiene and Preventive Medicine. Environmental Health and Preventive Medicine, 2007 12, s. 238-245.
• [25] Arthur Salisbury MacNalty, A Biography of Sir Benjamin Ward Richardson. Harvey & Blythe, 1950.
• [26] Florian Lederbogen, Peter Kirsch, Leila Haddad, Fabian Streit, Heike Tost, Philipp Schuch, Stefan Wust, Jens C. Pruessner, Marcella Rietschel, Michael Deuschle & Andreas Meyer-Lindenberg, City living and urban upbringing affect neural social stress processing in humans. Nature 474, str. 498-501 (23 czerwiec 2011).
• [27] Martin Knöll, A tool to predict perceived urban stress in open public spaces; 2/13/2017; http://www.urbandesignmentalhealth.com/blog/a-tool-to-predict-perceived-urban-stress-in-open-public-spaces; stan strony z 27.06.2017.
• [28] http://www.park2020.com/en/.; stan strony z 23.06.2017.
• [29] https://urbanland.uli.org/sustainability/park--2020-amsterdam-born-recycled/.; stan strony z 19.06.2017.
• [30] http://www.muratorplus.pl/biznes/firmy-i-ludzie/ zrownowazony-rozwoj-certyfikacja-cradle-cradle-dla-sufitow-podwieszanych-armstrong_82771.html. stan strony z 14.06. 2017.
• [31] http://www.who.int/healthy_settings/types/cities/en/.; stan strony z 23.06.2017.
• [32] http://www.poznan.pl/mim/ezdrowie/miedzynarodowa-siec-zdrowych-miast-swiatowej-organizacji-zdrowia-who.p.16623,16625,17035. html.; stan strony z 23.06.2017.

Identyfikatory

DOI

10.15199/2.2018.2.2