EN
Soybean (SBO) and sunflower (SFO) oils were oxidized in an atmosphere of oxygen in the cell of the Differential Scanning Calorimeter (DSC). The peak maximum temperatures on monitored differential heat flow curves were measured and used for the calculation of Arrhenius activation energy and kinetic parametres of the process.
PL
Oleje sojowy (SBO) i słonecznikowy (SFO) utleniano w komorze kalorymetru skanningowego (DSC) tlenem przepływającym przez komorę z szybkością 100 cm³/min. Postęp reakcji śledzono rejestrując różnicowy przepływ ciepła kompensujący efekt energetyczny reakcji. Stosując różne szybkości ogrzewania reagującego układu (β) oznaczono z termogramów temperaturę maksimum piku (Tmax) Liniowe w półlogarytmicznym układzie współrzędnych zależności lg β = f(Tmax) pozwoliły na wyznaczenie wartości dlg ζ(dT⁻¹ max). Z otrzymanych danych obliczono energię aktywacji proce u otrzymując dla oleju sojowego ESBO = 62800 J/mol i słonecznikowego ESFO = 60700 J/mol. Wartości te zostały użyte do wyznaczenia temperaturowych zależności zmian stałych szybkości reakcji (k) i połówkowych czasów reakcji (τ) przyjmując że są to reakcje pierwszego rzędu. Sparametryzowane ilościowo ujęcie kinetyki procesu termoutleniania badanych olejów jest spójne z oznaczanymi metodą chromatografii gazowej zawartościami kwasów tłuszczowych w olejach. Otrzymane wyniki dyskutowano ze względu na chemizm wolnorodnikowego mechanizmu procesu auto utleniania lipidów. Wskazano na możliwość zastosowania wyznaczonych parametrów do oceny odporności olejów na rozkład termoutleniający oraz wykorzystania danych w obliczeniach projektowo-inżynieryjnych. Oceniono, że metoda DSC jest szczególnie użyteczna w badaniach tennoanalitycznych i kinetycznych tak złożonych układów jak oleje roślinne.