EN
Background. Polyphenols which are included in a group of food antioxidants have a beneficial impact on human organism, as they prevent the occurrence of life style diseases, including cardiovascular diseases and cancer. Cereals are the main source of polyphenols in a human diet, and especially rye is characterized by high level of these compounds. Many technological processes applied in food production cause a decrease of polyphenols in rye and reduce their antioxidative activity. The aim of the study was to estimate quantitative changes of polyphenols in rye grains subjected to extrusion, under varying process conditions and establish the antioxidant activity of the obtained rye extrudates. Material and methods. The materials were extrudates prepared from grains of three rye cultivars, namely Amilo, Rostockie and Agrikolo. Extrusion was performed in a single- screw laboratory extruder Brabender 20 DN. Contents of phenolic acids and apigenin in analysed samples was checked by HPLC. Antioxidant activity was measured by FRAP and EPR methods. Results. All rye extrudates contained ferulic acid levels (53-104 mg/100 g d.m.) approximately 112-316% higher as compared to raw material (25 mg/100 g d.m.). The highest antioxidant activity (using of FRAP method) was measured in extrudates prepared at extrusion parameters: 14% moisture of raw material and 180°C but the lowest at 20% moisture and 120°C. The analysis of spin label reduction kinetics (in EPR method) allowed to conclude, that its reduction was greater for extrudates (except extrudates obtained at moisture content 20% and 120°C) as compared to raw material. Conclusions. Content of polyphenols and antioxidative activity of rye extrudates is highly dependant on the moisture content of raw material and extrusion temperature.
PL
Wstęp. Polifenole, które należą do grupy antyoksydantów pokarmowych działają dobroczynnie na organizm człowieka, ponieważ przeciwdziałają różnym chorobom cywilizacyjnym, włączając choroby sercowo-naczyniowe i nowotworowe. Głównym źródłem polifenoli w diecie człowieka są ziarna zbóż, a wśród nich znaczną ilością tych związków charakteryzuje się ziarno żyta. Liczne procesy przetwórcze stosowane w przemyśle spożywczym wpływają jednak na zmianę zawartości tych związków w życie oraz ich aktywność antyoksydacyjną. Dlatego też celem badań było określenie ilościowych zmian związków fenolowych w ziarnie żyta po ekstruzji (w różnych warunkach procesu) oraz oszacowanie aktywności antyoksydacyjnej otrzymanych ekstrudatów żytnich. Materia! i metody. Materiałem do badań były ekstrudaty z ziaren trzech odmian żyta: Amilo, Rostockie i Agrikolo. Ekstruzję przeprowadzono w jednoślimakowym ekstruderze firmy Brabender 20DN. W analizowanych próbkach oznaczono zawartość kwasów fenolowych i apigeniny za pomocą HPLC. Oszacowano również aktywność antyoksydacyjną za pomocą metody FRAP i EPR. Wyniki. Wszystkie ekstrudaty żytnie zawierały o 112-316% (ok. 53-104 mg/100 g s.m.) więcej kwasu ferulowego w odniesieniu do surowca (ok. 25 mg/100 g s.m.). Największą aktywnością antyoksydacyjną (wyznaczoną za pomocą metody FRAP) charakteryzowały się ekstrudaty sporządzone przy parametrach 14% wilgotności materiału wyjściowego i temperaturze 180°C, a najmniejszą przy parametrach: 20%/120°C. Analizując kinetykę redukcji znacznika spinowego (w metodzie EPR), stwierdzono, że stopień redukcji tego znacznika był większy dla ekstrudatów (oprócz ekstrudatów otrzymanych przy wilgotności materiału wyjściowego 20% i temperaturze 120°C) w porównaniu z surowcem. Wnioski. Zawartość polifenoli oraz aktywność antyoksydacyjna ekstrudatów żytnich zależy w dużej mierze od wilgotności materiału wyjściowego i temperatury procesu ekstruzji.