Rekomendacje unijne do polityki przestrzennego rozwoju Europy

• Autorzy: Sumien T
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł koncentruje się na rekomendacjach Unii Europejskiej dla 15 krajów członkowskich i 12 krajów kandydujących w sferze polityki i perspektyw zrównoważonego rozwoju przestrzennego Europy. W raporcie Komisji Europejskiej z 1997 r. na pierwszym miejscu umieszczono przemysł jako element zrównoważenia rozwoju. Następne miejsce zajmuje energia i transport, rolnictwo i turystyka. Raport wymienia skutki degradacji wybrzeży w płd. krajach Unii, wywołanej nadmiarem ruchu turystycznego. Rolnictwo oczekuje na zintegrowaną politykę rozwoju obszarów wiejskich, a nie tylko rolnictwa. Za priorytetowe instrumenty zrównoważenia Komisja Europejska uznaje integrację polityki zrównoważonego rozwoju, stosowanie ocen impaktu środowiskowego, wzmocnienie świadomości, wymianę informacji, koordynację działań regionalnych i lokalnych i wskaźniki jakości stanu środowiska. Koncepcja polityki zrównoważonego rozwoju jest zasadą ustaloną w Polskiej Konstytucji, przepisem ogólnym w ustawie z dnia 7.07.1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym, zalecanym sposobem działania w uchwale Senatu i Sejmu z 1994 r. i 1995 r. oraz w ustawie o ochronie i kształtowaniu środowiska, znowelizowanej w latach 1994-1998. Termin „zrównoważony rozwój" zyskał rangę międzynarodową w 1980 r., a następnie w raporcie pani Brundland „Our Common Future" z 1987 r. Był stosowany w wielu międzynarodowych dokumentach. Jest zaleceniem V Programu Polityki i Działań w stosunku do środowiska UE z 1997 r. na lata 1993-2000. W sferze rozwoju miast eksperci z krajów UE eksponują 4 pryncypia zrównoważonego rozwoju: 1) zastosowania instrumentów środowiskowych, społecznych i ekonomicznych; 2) integrację polityki; 3) ekosystemowe myślenie o mieście; 4) kooperacja i partnerstwo. W Europejskiej Perspektywie Rozwoju Przestrzennego, wdrażanej na zasadzie dobrowolności, akcentuje się cele spójności społecznej i ekonomicznej oraz ochrony zasobów przyrodniczych i kulturowych UE. W sferze zarządzania miastami określano podstawowe instrumenty polityki lokalnej. W zarządzaniu zasobami wyróżniono zasoby przyrodnicze, energetyczne i odpady. W zrównoważeniu społeczno-ekonomicznym określono skutki polityki globalnej i skutki ekonomiczne i społeczne. Planowanie przestrzenne określono explicite jako kluczowy mechanizm zrównoważonego rozwoju. Zrównoważone planowanie przestrzenne wymaga dłuższego horyzontu czasowego niż tradycyjne. Rekomendacje UE za sprawę ważną uznają wspieranie dziedzictwa kulturowego Europy. To dziedzictwo tworzy najważniejsze formy europejskiej różnorodności. W turystyce miejskiej istotną rolę odgrywa centrum historyczne, śródmieście i obszar podmiejski. Rozszerzenie Unii dotyczy obecnie 12 krajów, które rozpoczęły już negocjacje. W latach 2001-2006 czołowym wyzwaniem europejskiej polityki rozwoju stanie się współpraca transgraniczna (cross-border), ponieważ ponad 70 mln mieszkańców w 12 krajach kandydujących mieszka w regionach granicznych. W treści artykułu jest zawarty ważny aspekt innowacyjności regionów, jako determinanta ich konkurencyjności (competition) regionalnej i europejskiej. Ostatni z omawianych aspektów dotyczy sieciowości miast i regionów, która łączy najbardziej dynamiczne sektory ekonomiczne. Sieci działają jako katalizatory kooperacji między miastami i sektorami współdziałającymi. Opisany jest interesujący przykład regionu „uczącego się" - duńsko-szwedzkiego Öresund z siecią 11 wyższych uczelni. W rekapitulacji przedstawiono zarys najważniejszych tematów artykułu.

EN

The article is focused on recommendations of the European Union for 15 member countries and 12 candidate countries in the sphere of policy and perspectives of spatial sustainable development of Europe. In the report of the European Commission from 1997 on the first place the industry is po-sitioned as the element to sustain the development. The next place take energy and transport, agriculture and tourism. The report quotes reasons of coasts degradation in the southern countries of the Union, caused by the over-dose of tourist movement. The agriculture expects for the integrated policy on the development of rural areas and not only agriculture. As priority sustainability instruments the European Commission recognizes the integration of policy on sustainable development, evaluations of environmental impact application, reinforcement of consciousness, exchange of information, co-ordination of regional and local activities, and quality factors of environmental state of art. Conception of policy on sustainable development is the rule established in the Constitution of Poland, and by the general regulation in the act dated 7.07.1994. on physical development. Also as preferred manner of proceedings in the resolution of Senate and Seym from 1994 and 1995 as well as in the act on protection and formation of environment, amended in the years 1994-1998. The notion "sustainable development" gained the international importance in 1980, and next in the report "Our Common Future" of Mrs. Brundland dated 1987. It was applied in many international documents. It is the recommendation of V Programme of Policy and Activity in relation to the EU environment from 1997 for the years 1993-2000. In the sphere of urban development the experts from the EU countries expose 4 principles of sustainable development: 1) applications of environmental, social and economic instruments; 2) integration of policy; 3) ecosystem thinking about the city; 4) co-opera- tion and partnership. In the European Perspective of Spatial Development, implemented on the rule of the voluntary basis, objectives of social and economic coherence and natural and cultural resources protection in EU are accentuated. In the sphere of urban management the basic instruments of local policy were defined. In the management of resources the natural, energetic and waste resources were distinguished. In the social-economic sustainability the reasons of global policy and economic and social reasons were precised. Spatial planning was defined explicite as a key mechanism of sustainable development. The sustainable spatial planning needs a longer time horizon than the traditional one. The EU recommendations recognize the support of cultural heritage in Europe as the important case. This heritage creates most important forms of European diversity. In the urban tourism the important role play: historic centre, downtown and suburban area. Nowadays, the extension of the Union concerns 12 countries, which have already begun the negotiations. In the years 2001-2006 the cross-border co-operation will be the leading challenge in the European policy on development, because over 70 mln inhabitants in 12 candidate countries live in border regions. In the article's content the important aspect of regional innovation is included, as determinant of their regional and European competition. The last of discussed aspects concerns the network of cities and regions, which connects the most dynamic economic sectors. Networks are acting as catalysts of co-operation between co-operating cities and sectors. The interesting example of Danish-Swedish "learning" region Oresund with 11 high schools network is described. In the recapitulation the outline of most the important subjects of the article was presented.

Słowa kluczowe

PL

turystyka; Unia Europejska; miasta; rozwoj zrownowazony; planowanie przestrzenne; wypoczynek; rozwoj miast

• Wydawca: -
• Czasopismo: Człowiek i Środowisko
• Rocznik: 2000
• Tom: 24
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.155-172,bibliogr+3mapy

Twórcy

autor

Sumien T

Bibliografia

• Carter A.P. 1994 Measuring the Performance of a Knowledge - Based Economy, Brandais University, W.P 337
• Castells M. 1998 End of Millenium, The Information Age: Economy, Society and Culture, vol. Ill, Blackwell Publishers, Oxford
• Cohesion and the development challenge facing the lagging regions, European Commission, Luxembourg, 1995
• Gorzelak G., Jałowiecki B. 2000 Konkurencyjność regionów, Studia Regionalne i Lokalne, nr 1, Warszawa
• First Report on Economic and Social Cohesion 1996 European Commission, Bruxels, Luxembourg, 1996
• Innovative Polices for Sustainable Urban Development, The Ecological City, Organization for Economic Co-operation and Development, France, 1996
• Maskell P., Toernquist G. 1999 Building a Cross-Border Learning Region, Copenhagen Business School Press
• Prospects for the development of the central and capital cities and regions, European Commission, Luxembourg, 1996
• Rykiel Z. 2000 Globalizacja, unionizacja i regionalizacja polskiej przestrzeni, Studia Regionalne i Lokalne, nr 1, Warszawa
• Sumień T. 1994 State Variables and the Structure of the Data-base for Transborder Regions, Warsztaty polsko-niemieckie, Nieborów
• Sumień T. 1997 Marketing obszarowy miast, gmin i regionów-ważny instrument promocji i rozwoju równoważonego, Człowiek i Środowisko, t. 21, nr 2, Warszawa
• Sumień T. 1997 Terytorialna organizacja Polski w konfrontacji z przestrzenią Unii Europejskiej, Człowiek i Środowisko, t. 21, nr 3, Warszawa
• Sumień T. 1998 Idea zrównoważonego rozwoju w nowym systemie standardów urbanistycznych, Człowiek i Środowisko, t.22, nr. 1-2, Warszawa
• Sumień T. 1998 Methodology and Planning Practice of Bilateral Transborder Studies, International Conference, presentation: Methodical Assumptions of Transborder Planning Studies and the Polish Programme 1998-2000, IGPiK, Kazimierz Dolny 16-19.11.1998
• Sumień T. 1999 Planowanie europejskich przestrzeni transgranicznych w przeszłym i przyszłym czasie, Człowiek i Środowisko, t.23, nr. 1, Warszawa
• Sustainable Development for Local Authorities, Approaches, Experiences and Sources, European Environmental Agency, Copenhagen, 1997
• The impact of the development of the countries of Central and Eastern Europe on the Community territory, Luxembourg, 1996
• Towards Sustainability, The European Commission's progress report and action plan of the fifth programme of policy and action in relation to the environment and sustainable development, European Commission, Luxembourg, 1997
• Założenia polityki innowacyjnej państwa do 2002 roku, KBN, Warszawa, grudzień 1999