PL
W latach 1986-1989 prowadzono badania nad dynamiką masy nadziemnej i korzeniowej żyta ozimego uprawianego w zmianowaniu założonym w roku 1957 na glebie płowej. Dynamika przyrostu masy organów żyta, a zwłaszcza korzeni, zależała zarówno od poziomu żyzności gleby wynikającego z nawożenia (kontrola, obornik, NPK, NPK + Ca, NPK + obornik), jak i warunków pogodowych w okresie zimowym i wiosennym. Relacje między masą korzeni i pędów żyta w sezonie wegetacyjnym wykazywały zależność wykładniczą. Rodzaj nawożenia wyraźnie wpływał na aktywność korzeni (SARN) i szybkość pobierania azotu (ARN) w okresie krzewienie/strzelanie w źdźbło. Rośliny nawożone NPK zawierały nadmiar azotu w stosunku do potrzeb. Wskaźniki pobierania azotu tj. SARN i ARN zmniejszały się wraz z rozwojem żyta osiągając po kwitnieniu nawet wartości ujemne. Wzrost nowych korzeni po kwitnieniu żyta zwiększał szybkość pobierania żyta prowadząc jednocześnie do spadku plonu ziarna. Zjawisko to zachodziło na obiektach nienawożonych i nawożonych NPK w latach z suszami atmosferycznymi wiosną.
EN
Root and aboveground dynamics of winter rye within a long duration crop rotation established on sandy soil in 1957 has been assessed in the years 1986-89. The patterns of canopy and root growth during the growing season were dependent both on soil fertility level, e.g., patterns of fertilization since 1957 (control, FYM, NPK, NPK + Ca, FYM + NPK) and meteorological conditions during winter and spring periods. Relationships between growth of both organs followed the exponential model. The specific absorption rate for nitrogen (SARN) and nitrogen absorption rate (ARN) were the highest during early growth stages of rye (tillering/shooting) and then decreased significantly even reaching negative values during grain filling on plots receiving NPK fertilizers. Postanthesis root ingrowth was related to decreased grain yield of winter rye on non-fertilized plots and on fertilized ones in years with drought during spring.