EN
Effects of humic substances (sodium and potassium humate and sodium hymatomelanate) extracted from peat and lignite on in vitro growth of seedings and protocorm-like bodies (Orchidaceae), callus Produktion and organogenesis (Brassica, Nicotiana) and somatic polyembryogenesis (Picea abies) were studied Some differences between varoius humic substances and cultures were found. However it can be concluded that the application of optimal concentrations of humic substances accelerate growth of plants in in vitro culture. Stimulative effects on root and leaf development, biomass weight and chlorophyll content were demonstrated. The optimum concentration of sodium and potassium humate was mostly 50 mg/L and of sodium hymatomelanate 5-50 mg/L. Higher concentrations usually had an inhibiting effect. These humic substances could be recommended for wider use mainly in micropropagation of rare wild plants for their re-introduction to wildlife.
PL
W pracy przedstawiono przegląd badań nad wprowadzeniem substancji humusowych wyekstrahowanych z torfu i węgla brunatnego na rozwój sadzonek i przyrost ich zielonej masy. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdza się. że zawsze zastosowanie optymalnej koncentracji substancji humusowych przyspieszało rozwój roślin w kulturach in vitro. Stwierdzono jednak pewne różnice w rozwoju roślin wynikające z różnic pomiędzy stosowanymi substancjami humusowymi. W pracy przedstawiono charakterystyki stymulacyjnego efektu tych substancji na rozwój korzeni, liści, przyrost biomasy i zawartość chlorofilu. Np. optymalna koncentracja humianów sodu i potasu wynosiła przeważnie ok. 50 mg/L. Wyższa koncentracja hamowała wzrost. W konkluzji stwierdza się, że substancje humusowe mogą być zalecane do szerszego stosowania szczególnie przy rozmnażaniu dla celów reintrodukcji rzadkich gatunków dziko rosnących roślin.