EN
Abstract. Vitamin K belongs to the family of fat-soluble vitamins and plays an important role in hemostasis, bone metabolism and may affect cerebral sphingolipid synthesis. It is a cofactor necessary for posttranslational γ-carboxylation of glutamyl residues in selected proteins such as the osteocalcin, and procoagulation factors II, VII, IX, X. Vitamin K deficient individuals appear to have more undercarboxylated proteins, which are functionally defective. The witamin K deficiency has been frequently documented in patients with cystic fibrosis. The main possible causes of this deficiency include: fat malabsorption due to pancreatic exocrine insufficiency, cholestatic or noncholestatic liver disease, reduced production of vitamin K by colonic flora related to chronic antibiotic treatments, bowel resections and increased mucous accumulation in the bowel. CF patients are more prone to osteopenia, caused by chronic vitamin K shortage, than to coagulopathy. Despite available evidence, which strongly suggests that all CF patients are at risk for developing vitamin K deficiency, its supplementation doses have not been established. Recent recom- mendations from Europe and the UK have suggested varied doses ranging from 0.3 mg/day to 10 mg/week. Further studies, both cross sectional and longitudinal interventional, are still required to determine routine and therapeutic supplementation doses.
PL
Witamina K należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, odgrywa ważną rolę w utrzymywaniu hemostazy i metabolizmie kości, może wpływać na proces syntezy sphingolipidów. Jest niezbędnym kofaktorem posttranslacyjnej γ-karboksylacji reszt glutaminowych wybranych białek takich, jak osteokalcyna i czynniki krzepnięcia krwi II, VII, IX, X. U osób z niedoborem witaminy K pojawia się więcej białek w formie niekarboksylowanej, które nie spełniają swojej funkcji biologicznej. Niedobór witaminy K został wielokrotnie udokumentowany u pacjentów z mukowiscydozą (CF). Do głównych przyczyn jej niedoboru należą: zaburzenia wchłaniania tłuszczów związane z niewydolnością zewnątrzwydzielniczą trzustki, cholestatyczne i niecholestatyczne choroby wątroby, zmniejszenie produkcji witaminy K przez jelitową florę bakteryjną spowodowane przewlekłą antybiotykoterapią, resekcją jelita cienkiego oraz zwiększonym nagromadzeniem śluzu w jelitach. Pacjenci z CF, ze względu na przewlekły niedobór witaminy K, są bardziej predysponowani do osteopenii, niż wystąpienia zaburzeń koagulologicznych. Pomimo dostępnych danych, sugerujących występowanie ryzyka niedoboru witaminy K u wszystkich pacjentów z CF, jej dawki suplementacyjne nie zostały jednoznacznie określone. Najnowsze zalecenia z Europy i Wielkiej Brytanii sugerują stosowanie różnych dawek, od 0,3 mg/dobę do 10 mg/tydzień. W celu określenia rutynowych i terapeutycznych zaleceń suplementacyjnych jest wskazane prowadzenie dalszych badań zarówno przekrojowych, jak i długofalowych interwencyjnych.