Uzytek ekologiczny Pleszczotka gorska w cynkowo-olowiowym terenie pogorniczym - potrzeba aktywnej ochrony

• Autorzy: Kowalik M , Szarek-Lukaszewska G. , Jedrzejczyk-Korycinska M.

Warianty tytułu

EN

Pieszczotka gorska - a site of ecological interest in a zinc-lead post-mining area - the need for active environmental protection

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W rejonie olkuskim (Wyżyna Śląsko-Krakowska) w wyniku wielowiekowej działalności górniczej ukształtował się swoisty krajobraz poprzemysłowy. Na obecnych tam hałdach, bogatych w metale ciężkie (Zn, Pb, Cd) występuje charakterystyczna roślinność galmanowa, która rozwinęła się spontanicznie na drodze długotrwałej sukcesji. Jednym z przykładów jest ponad stuletnia murawa na starej hałdzie w Bolesławiu, której unikatowy charakter oraz obecność wielu gatunków chronionych, a w tym także i rzadkich, świadczy o jej istotnych walorach. Ze względu na występowanie pleszczotki górskiej (Biscutella laevigata) obszar ten został objęty ochroną prawną w formie użytku ekologicznego. W murawie przez długi czas występowała nielicznie sosna pospolita (Pinus sylvestris). Obecnie jednak rozrastające się drzewa pokrywają murawę w znacznie większym stopniu. Warunkiem zachowania w krajobrazie charakteru użytku jest ograniczenie w nim rozwoju sosny. Konieczne jest zatem wprowadzenie aktywnej ochrony polegającej na wycinaniu drzew i monitorowanie jej efektów

EN

In the Olkusz region (Silesia-Cracow Upland) a post-industrial landscape was formed as a result of centuries-old mining activities. It has led to the appearance of new terrain forms such as waste heaps – all of them polluted by heavy metals (Zn, Pb, Cd). They are covered by specific calamine vegetation whose composition is the result of spontaneous and long-term succession. One of those areas is a zinc-lead waste heap (calamine waste heap) in Bolesław. This waste heap is estimated to be over 100 years old and it is covered by dense grassland with protected and rare species. A fragment of this calamine spoil is under protection as a site of ecological interest called “Pleszczotka górska”. The aim of this decision was to protect a population of Biscutella laevigata. There were a few trees, especially Pinus sylvestris, for a long time in this protected grassland. However, in recent years rapid growth of pine has been observed. In such a situation it is necessary to apply the method of active environmental protection. This method entails cutting down Pinus sylvestris and monitoring its effect

Słowa kluczowe

PL

rosliny galmanowe; pieszczotka gorska; Biscutella laevigata; uzytki ekologiczne; uzytek ekologiczny Pieszczotka gorska; ochrona czynna; haldy cynkowo-olowiowe; tereny pogornicze; rejon Olkusza; Wyzyna Slasko-Krakowska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2010
• Tom: 66
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.35-38,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kowalik M

• Uniwersytet Slaski, ul.Jagiellonska 28, 40-032 Katowice

autor

Szarek-Lukaszewska G.

autor

Jedrzejczyk-Korycinska M.

Bibliografia

• Abratowska A. 2006. Armeria maritima - gatunek roślin przystosowany do wzrostu na glebach skażonych metalami ciężkimi. Kosmos 55: 217-227.
• Bąba W 2003. Changes in the structure and floristic composition of the limestone grasslands after cutting trees and shrubs and mowing. Acta Soc. Bot. Pol. 72 (1): 61-69.
• Dobrzańska J. 1955. Badania florystyczno-ekologiczne nad roślinnością galmanową okolic Bolesławia i Olkusza. Acta Soc. Bot. Pol. 24 (2): 357-408.
• Dzwonko Z., Loster S. 1992. Zróżnicowanie roślinności i wtórna sukcesja w murawowo-leśnym rezerwacie Skołczanka koło Krakowa. Ochr. Przyr. 50 (1): 33-64.
• Grodzińska K., Korzeniak U., Szarek- Łukaszewska G., Godzik B. 2000. Colonization of zinc mine spoils in southern Poland - preliminary studies on vegetation, seed rain and seed bank. Fragm. Flor. Geobot. 45 (1-2): 123-145.
• Jędrzejczyk M. 2004. Zróżnicowanie flory naczyniowej obszarów galmanowych Monokliny Śląsko-Krakowskiej. Uniwersytet Śląski (praca doktorska).
• Jędrzejczyk-Korycińska M. 2006. Floristic diversity in calamine areas of the Silesia-Cracow Monocline. Biodiv. Res. Conserv. 3-4: 340-343.
• Kucharski L., Michalska-Hejduk D. 2000. Stan i ochrona roślinności nieleśnej w rezerwatach województwa łódzkiego. Parki Nar. Rez. Przyr. 19(2): 19-29.
• Michalik S., Bąba W 1999. Aktywna ochrona półnaturalnej murawy kserotermicznej na Skale Krukowskiego w Ojcowskim Parku Narodowym. Ochr. Przyr. 56: 51-59.
• Mleczko P. 2004. Mycorrhizal and saprobic Macrofungi of two zinc wastes in southern Poland. Acta Biol. Crac. Ser. Bot. 46: 25-38.
• Pardey A. (red.) 1999. Naturschutz-Rahmen-Konzeption Galmeifluren NRW - Schutzgebietsund Biotopverbundplanungen für naturschutwürdige Biotopkomplexe im Bereich nordrhein-westfälischer Schwermetallstandorte (Schwermetallrasen, Heiden, Halbtrockenrasen, Felsen, Schotterfluren, Wiesen, Gewässer und Gehölze) - Hrsg.: Landesanstalt für Ökologie, Bodenordnung und Forsten / Landesamt für Agrarordnung NRW, LÖBF-Schriftenreihe, Band 16.
• Szafer W, Pawłowski B. (red.) 1959. Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom 8. PWN, Warszawa.
• Szarek-Łukaszewska G., Grodzińska K. 2008. Naturalna roślinność w rejonach starych zwałowisk odpadów po górnictwie rud Zn-Pb w okolicy Bolesławia i Bukowna (region śląsko-krakowski; południowa Polska). Przeg. Geol. 56 (7): 528-531.
• Szarek-Łukaszewska G., Niklińska M. 2002. Concentration of alkaline and heavy metals in Biscutella laevigata L. and Plantago lanceolata L. growing on calamine spoils (S. Poland). Acta Biol. Crac. Ser. Bot. 44: 29-38.
• Wierzbicka M., Pielichowska M. 2002. Biscutel- la laevigata - roślina Tatr i hałd przemysłowych. W: Borowiec W, Kotarba A., Kownacki A., Krzan Z., Mirek Z. (red.). Przemiany środowiska przyrodniczego Tatr. TPN-PTPNoZ, Kraków-Zakopane: 191-195.