Selected Calyptrata (Diptera) of the pine forests of the Berezinsky Biosphere Reserve in Byelorussia

• Autorzy: Draber-Monko A.

Warianty tytułu

PL

Wybrane Całyptrata (Diptera) borów sosnowych Berezyńskiego Rezerwatu Biosfery na Białorusi

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

75 species belonging to five families of Calyptrata were recorded in the pine forests of the Berezinsky Biosphere Reserve. In pine canopies and the herb layer in one site, and in pine canopies only in two other sites were recorded the following: 8 species of the family Muscidae (Muscinae), 16 species of the family Calliphoridae, one species of the family Rhinophoridae, 13 species of the family Sarcophagidae and 37 species of the family Tachinidae. Most of them are widely distributed saprophages and parasitoids as well as predators of invertebrates and vertebrates. All the species recorded now in the families are new to the region studied. 30 of them are synanthropes. The fauna of Calliphoridae, Sarcophagidae and Tachinidae of the pine forests of the Berezinsky Biosphere Reserve in Byelorussia was compared to the fauna of blow flies, flesh flies and tachinid flies in a pine forest in the Kampinoski National Park in the Mazovian Lowlands in Poland.

PL

Praca jest oparta na materiałach zebranych w żółte pułapki Moerickego na trzech stanowiskach: Perekhodci, Kvetcha i Postrezhe. Muchówki łowiono w latach 1989 i 1990 w koronach sosen i w runie na jednym stanowisku oraz tylko w koronach na dwóch stanowiskach. Ogółem zebrano i opracowano 700 okazów muchówek z grupy Calyptrata. W borach sosnowych Berezyńskiego Rezerwatu Biosfery stwierdzono 75 gatunków muchówek zaliczanych do pięciu rodzin w tym 8 gatunków Muscidae (Muscinaé), 16 - Calliphoridae, 1 - Rhinophoridae, 13 - Sarcophagidae i 37 - Tachinidae (tab. I). Największą liczbę gatunków złowiono na stanowisku Kvetcha (43), natomiast najmnejszą (36) na stanowisku Perekhodci. W koronach sosen borów sosnowych złowiono łącznie 67 gatunków, a w warstwie runa 33 gatunki. Wyłącznie w warstwie runa borów sosnowych zebrano dziewięć gatunków (tab. I). Muscinae, Calliphoridae, Rhinophoridae i Tachinidae zasiedlające Rezerwat Berezyński to przede wszystkim gatunki szeroko rozprzestrzenione na całej kuli ziemskiej, bądź wymieniane z kilku regionów zoogeograficznych: Holarktyki, Palearktyki i znacznej części Krainy Orientalnej. Stanowią one 88 % fauny Calyptrata badanego terenu. Natomiast udział gatunków o węższych areałach, ograniczonych głównie do Europy jest mniejszy i wynosi 12 % omawianych gatunków muchówek Berezyńskiego Rezerwatu. Według typów zasięgów w badanym terenie wyróżniono 10 zgrupowań omawianych muchówek reprezentujących odmienne elementy zoogeograficzne. W borach sosnowych omawianego terenu stwierdzono 30 gatunków synantropijnych, stanowią one 40% badanych Calyptrata. W koronach sosen stwierdzono 25 synantropijnych gatunków, natomiast w runie - 16. 14 gatunków (47%) synantropijnych Muscinae, Calliphoridae i Sarcophagidae stwierdzonych w borach sosnowych Rezerwatu Berezyńskiego to saprofagi. Larwy tych muchówek rozwijają się w padlinie i ekskrementach. Larwy 8 synantropijnych gatunków (27%) z rodzajów Pollenia R.-D. i Sarcophaga Meig. są parazytoidami dżdżownic, natomiast larwy pozostałych 8 synantropijnych gatunków są drapieżnikami i polifagami. Skład gatunkowy synantropijnych Calliphoridae, Sarcophagidae i Muscinae z poszczególnych stanowisk boru sosnowego w Berezyńskim Rezerwacie jest dość podobny (tab. V). W Peucedano-PinetumKampinoskiego Parku Narodowego stwierdzono kilkakrotnie wyższą liczbę gatunków synantropijnych. Na podstawie związków troficznych stadiów larwalnych omawianych Calyptrata można stwierdzić, że w badanym materiale przeważają parazytoidy motyli (37,3%). Liczne są także saprofagi (20%), parazytoidy dżdżownic (13,3%) i chrząszczy (9,3%) oraz polifagi (8%). Dwa gatunki pasożytują w błonkówkach (2,7%), dwa w motylach i błonkówkach oraz po jednym gatunku (1,3%) pasożytuje w pluskwiakach różnoskrzydłych, skorkach, parecznikach i lądowych równonogach oraz w ptakach. W borach sosnowych Berezyńskiego Rezerwatu stwierdzono kilka gatunków muchówek z rodziny Tachinidae i Sarcophagidae, które są efektywnymi parazytoidami sześciu szkodników leśnych głównie motyli i rośliniarek (tab. VI). Faunę Calliphoridae, Sarcophagidae i Tachinidae boru sosnowego Berezyńskiego Rezerwatu porównano z fauną [Peucedano-Pinelum) plujek, ścierwic i rączyc Kampinoskiego Parku Narodowego, ponieważ materiały w obu rezerwatach zbierane były za pomocą tej samej metody i w obydwu przypadkach w ciągu dwóch lat. W borach sosnowych Berezyńskiego Rezerwatu i Kampinoskiego Parku Narodowego stwierdzono zbliżoną liczbę gatunków Calliphoridae (tab. VII). Wskaźnik podobieństwa składu gatunkowego tej grupy muchówek jest dość wysoki i wynosi 66,7%. W obu porównywanych terenach stwierdzono 12 gatunków wspólnych. Cztery spośród nich należały do grupy dominantów. W borze sosnowym na Nizinie Mazowieckiej wykazano 8 gatunków plujek, których nie stwierdzono w Peucedano-Pinetun Berezyńskiego Rezerwatu. Calliphoridae na poszczególnych stanowiskach boru sosnowego Berezyńskiego Rezerwatu charakteryzuje dość wyraźny stopień podobieństwa składu gatunkowego (tab. II), zawarty między 50% i 55%, a więc znacznie niższy od wskaźnika podobieństwa składu gatunkowego Calliphoridae obu porównywanych rezerwatów (66,7%). W borach sosnowych Berezyńskiego Rezerwatu oraz Kampinoskiego Parku Narodowego skład gatunkowy Sarcophagidae był zbliżony (tab. VII). W obu porównywanych środowiskach stwierdzono siedem wspólnych gatunków, w tym pięć z grupy dominantów. W Peucedano-Pinetum na Nizinie Mazowieckiej złowiono cztery gatunki ścierwic, których nie stwierdzono w borze sosnowym Berezyńskiego Rezerwatu. Wskaźnik podobieństwa składu gatunkowego ścierwic w poszczególnych stanowiskach borów sosnowych Berezyńskiego Rezerwatu (28,6%-54,5%) jest niższy (tab. III) od wskaźnika Jaccarda i Sörensena fauny Sarcophagidae obu porównywanych rezerwatów (58,3%) (tab. VII). Skład gatunkowy Tachinidae borów sosnowych Berezyńskiego Rezerwatu i Kampinoskiego Parku Narodowego jest niezbyt podobny, o czym świadczy stosunkowo niska wartość wskaźnika podobieństwa (43,4%). W omawianym środowisku w obu krajach stwierdzono różne liczby gatunków rączyc (tab. VII). W Peucedano-Pinetum w Kampinoskim Parku Narodowym i w Berezyńskim Rezerwacie stwierdzono 18 gatunków wspólnych, w tym cztery z grupy dominantów. W borach sosnowych na Nizinie Mazowieckiej złowiono 28 gatunków rączyc, których nie stwierdzono w borach sosnowych Berezyńskiego Rezerwatu. Wskaźnik podobieństwa składu gatunkowego rączyc w poszczególnych stanowiskach borów sosnovych Berezyńskiego Rezerwatu jest zawarty między 37%, a 55% (tab. IV). Najwyższe wartości współczynnika podobieństwa w stosunku do pozostałych osiąga fauna rączyc na stanowisku Kvetcha, natomiast najniższe na stanowisku Perekhodci. Jest to zrozumiałe, gdyż jest to odpowiednio fauna najbogatsza i najuboższa. W borze sosnowym Berezyńskiego Rezerwatu stwierdzono Trichogena rubricosa z rodziny Rhinophoridae, który znajdowany był również w borach świeżych i mieszanych w okolicach Jędrzejowa, natomiast nie został złowiony w omawianym środowisku w Kampinoskim Parku Narodowym.

Słowa kluczowe

PL

fauna; sklad gatunkowy; muchowki; owady; rezerwaty biosfery; bor sosnowy; Diptera; Bialorus; Rezerwat Biosfery Berezyna

• Wydawca: -
• Czasopismo: Fragmenta Faunistica
• Rocznik: 1995
• Tom: 38
• Numer: 07
• Opis fizyczny: s.165-179, tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Draber-Monko A.

• Muzeum i Instytut Zoologii PAN, Wilcza 64, 00-679 Warszawa