PL
Porównywano zawartość metali należących do 11 grupy berylowców w osadach pościekowych pochodzących z dwóch grup oczyszczalni ścieków: z terenów północno-wschodniej Polski (10 obiektów) oraz z trzech zlokalizowanych w obrębie dużych aglomeracji miejskich (Gdańsk, Katowice i Warszawa). Każdy z wymienionych osadów wnoszono do napełnionych 10 kg gleby wazonów. W przeliczeniu na 1 ha dawka osadów odpowiadała 75 t sm. Doświadczenie prowadzono niezależnie od pory roku (bez przerwy zimowej), a glebę w wazonach obsiewano kolejno następującymi roślinami: burak liściowy, sałata, szpinak, rzodkiewka, cebula, burak ćwikłowy oraz koper. Zawartość badanych składników oznaczono: w glebie przed założeniem doświadczenia, po zbiorze pierwszej oraz ostatniej rośliny. Analizy wykazały, że 1,2-1,4 krotnie bogatsze w magnez, wapń i stront byly osady pobrane z oczyszczalni ścieków północno- wschodniej Polski w porównaniu do dużych aglomeracji miejskich. Natomiast bar występował w stężeniu niemal 2-krotnie wyższym w osadach Gdańska, Katowic i Warszawy. Nieco większą akumulację wapnia i strontu w glebach stwierdzono na obiektach po zastosowaniu osadów powstających po oczyszczeniu ścieków mleczarskich, przemysłu ziemniaczanego, mięsnego oraz skórzanego.
EN
The contents of metals from second group of Mendeleev table were studied in sewage sludges sampled from two groups of sewage purification plant: the first from ecologically clean area (10 localities within Mazurian lake district) and polluted (three big cities: Gdańsk, Katowice and Warsaw). Pot trail was established. Each sludges was put into the pot filled with 10 kg of soil. Soil was amended with equal rate of sewage sludges i.e. 75 tons DM per hectare. During 16 months of studies (without winter break) following vegetable crops were grown: Swiss chard, lattice, spinach, small radish, red beet and dill. Analyses of concentrations of studied elements were done before the experiment and after harvest of the first and the last crop. Our studies showed that 1,2-1,4 more magnesium, calcium, and strontium were found in sludges collected in the area of north-eastern Poland compared to sludges from big Polish cities. Content of barium was twice higher in sludges from Gdańsk, Katowice and Warsaw compared to other samples. Slightly more enhanced calcium and strontium accumulation in soil was found after application of sludges from purification plant receiving dairy, potato, meat and leather proces industry sewage waters.