PL
W pracy oceniono, który z wybranych roztworów chemicznych mógłby znaleźć zastosowanie w laboratoriach agrochemicznych do oceny zawartości dostępnych dla roślin form manganu. Badano następujące roztwory ekstrakcyjne: 0,005 ol DTPA; (1, 0,1 mol) HC1; (0,05, 0,01 mol) NH4NO3, NH4C1 CaCl2; Sr(NO3)2. Sole obojętne w trakcie ekstrakcji uwalniały z gleb kwaśnych od 6,4 do 9,5% Mn całkowitego. Spadek siły jonowej roztworów ekstrakcyjnych oraz wyższy odczyn gleb zmniejszały ilości ekstrahowanego manganu, co stanowiło od 0,2 do 0,7% go zawartości całkowitej. Obecnie powszechnie stosowany w badaniach chemiczno-rolniczych kwas solny o stężeniu 1 mol·dm3 rozpuszczał około 57,4% Mn iłkowitego, a dziesięciokrotnie słabszy roztwór tego kwasu około 26%. Ilości Mn oznaczone w łagodnych roztworach soli obojętnych oraz chelacie DTPA były lemnie skorelowane z odczynem gleb, natomiast w kwasie solnym o różnych stężeniach dodatnio. Nie stwierdzono istotnej zależności pomiędzy zawartością części spławialnych, całkowitą zawartością Mn a jego ilością oznaczoną w wyniku kstrakcji badanymi roztworami.
EN
The study was carried out to investigate which of common extractants for vailable forms of Mn determination could be useful for agro-chemical laboratories. Following extractants were examined: 0.005 mol DTPA; (1, 0.1 mol) HC1; (0.05, 0.01 mol) NH4N03, NH4C1 CaCl2; Sr(NO3)2; also total concentration of manganese was determined. Neutral salts during extractions released 6.4 to 9.5% of total Mn from acid soils. Decreasing ionic strength of extraction solution and rising soil reaction diminished the amounts of released manganese to 0.7-1.3 mg·kg⁻1 soil what stated only 0.2 to 0.7% of the total. The 1 mol hydrochloric acid dissolved about 57.4% of total Mn, while 0.1 mol HC1 about 26%. The „weak" neutral solutions and DTPA released the amounts of Mn significantly negatively correlated with soil reaction, whereas the hydrochloric acid in both concentrations-positively. Neutral salt solutions and DTPA did not correlate with fine particle contents and total concentration of manganese in examined soils.