PL
Celem badań było określenie wpływu wybranych procesów biologicznych: fermentacji na podłożu stałym przy użyciu pleśni Rhizopus microsporus var. oligosporus sp-T3 oraz kiełkowania na zawartość substancji odżywczych i nieodżywczych (inhibitorów trypsyny, polifenoli, tanin niehydrolizujących, fitynianów i α-galaktozydów - rafinozy i stachiozy) w nasionach fasoli. Proces fermentacji nie wpłynął istotnie (P > 0,05) na podstawowy skład chemiczny nasion fasoli. Natomiast po 5-dniowym kiełkowaniu materiału badawczego stwierdzono, że zawartość białka wzrosła statystycznie istotnie (P < 0,05) z 24,7% s.m. w nasionach suchych do 27,7% s.m. w nasionach skiełkowanych, a zawartość węglowodanów zmalała (P < 0,05) z 69,7% s.m. do 66,2% s.m. Po procesie fermentacji stwierdzono zwiększenie zawartości polifenoli (P < 0,05) o 43,4%, w porównaniu z próbą kontrolną, oraz statystycznie istotne obniżenie (P < 0,01) zawartości inhibitorów trypsyny oraz tanin niehydrolizujących (odpowiednio o 100% i ok. 84%). W nasionach fasoli zarówno po fermentacji z Rhizopus oligosporus sp-T3, jak i po kiełkowaniu (w ciągu 5 dni), bardzo znacznie zmalała zawartość rafinozy (P < 0,05) (odpowiednio o 86,3% i 66,4%) oraz stachiozy (P < 0,01) (odpowiednio o 88,4% i 90,3%). Nasiona fasoli poddane powyższym procesom biologicznym, w zależności od wybranych parametrów zabiegu, mogą być rozpatrywane jako potencjalne źródło produktów funkcjonalnych.
EN
The objectives of this research were to study the effects of two biological processing methods, namely solid-state fermentation (using Rhizopus microsporus var. oligosporus sp-T3) and germination on the content of nutrients (protein, fat, ash and carbohydrates) and non-nutrients (trypsin inhibitors, polyphenols, tannins, phytates and α-galactosides - raffinose and stachyose) in common bean seeds (Phaseolus vulgaris L.). Fermentation process had no statistically significant effect (P > 0.05) on gross chemical composition of common bean seeds. However after 5-day germination protein content statistically significant increased (P < 0.05) (from 24.73% d.m in dry seeds to 27.7% d.m.) and content of carbohydrate concentration decreased (P < 0.05) (from 69.7% d.m. to 66.2% d.m.). Solid-state fermentation increased (P < 0.05) polyphenol concentration by 43.4% and decreased (P < 0.01) both trypsin inhibitors (by 100%) and tannins (by 84%). Solid-state fermentation and 5 days germination led to significant elimination of raffinose (P < 0.05) (adequate by 86.3% and 66.4%) and stachyose (P < 0.01) (adequate by 88.4% and 90.3%) in the common bean seeds. In conclusion, the above biological processing methods may favorably alter the concentrations of bioactive non-nutrients in common bean seeds and retain their expected, functional properties.