Gospodarka rolnicza a srodowisko naturalne. Proba oceny sytuacji na przykladzie badanej zlewni

• Autorzy: Pawlak M
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Mimo niezbyt dużej koncentracji zwierząt gospodarskich na terenie badanej zlewni, produkcja zwierzęca jest głównym czynnikiem degradacji jakości wód. Wszystkie gospodarstwa rolnicze we wsi Pomorze przechowują obornik na pryzmach, w ogromnej większości wprost na nieutwardzonym gruncie, często w pobliżu rowów. W 81% ogółu gospodarstw gnojówka spływa bezpośrednio do rowów, którymi woda odprowadzana jest do Sony Zachodniej. Tylko 13% rolników posiada zbiorniki na gnojówkę, a 6% odprowadza gnojówkę do szamba. Ponad 56% ogółu gospodarstw posiada silosy betonowe na kiszonkę - wszystkie bez zbiorników na sok kiszonkowy. Mechanizacja zaopatrywania w wodę (92% ogółu gospodarstw we wsi Pomorze posiada pompy bądź hydrofory) powoduje zwiększenie produkcji ścieków z gospodarstw domowych, co wiąże się z rosnącym ryzykiem występowania zanieczyszczeń. Wszystko to powoduje, że przy ujemnym, na ogół, bilansie azotu w gospodarstwach w roku 1994/95, zawartość azotu w postaci amoniakalnej u ujścia rowu ponad dwudziestokrotnie przekraczała dopuszczalną normę dla III klasy czystości wód. Obornik jest wywożony i roztrząsany po zbiorze zbóż a stosowany głównie pod buraki cukrowe. Ponieważ poplony ścierniskowe nie są uprawiane, gleba pozostaje bez okrywy roślinnej aż do wiosny. Rozpuszczalne związki azotu i fosforu powstające podczas mineralizacji obornika są w tym czasie źródłem zanieczyszczeń obszarowych wód. Mimo niewygórowanego poziomu zużycia nawozów mineralnych we wsi Pomorze zanieczyszczenia obszarowe z tego tytułu występują i są spowodowane nie zawsze odpowiednią proporcją pomiędzy składnikami nawozowymi oraz terminami wysiewu niedostosowanymi do faz rozwoju - a zatem i zapotrzebowania roślin uprawnych na składniki pokarmowe. Zanieczyszczenia wód we wsi Pomorze mogą być znacznie ograniczone pod warunkiem zbudowania szczelnych płyt gnojowych i zbiorników na gnojówkę, zapewniających likwidację wycieków. Konieczne też jest zbudowanie silosów na kiszonki, wyposażonych w szczelne zbiorniki na sok kiszonkowy. W celu wyeliminowania zanieczyszczeń wód ściekami z gospodarstw domowych w części wsi o zwartej zabudowie zaleca się budowę systemu kanalizacji ze zbiorową oczyszczalnią ścieków. Dla gospodarstw rolniczych położonych na obrzeżach zabudowy zwartej, w dużej odległości wzajemnej od siebie, bardziej odpowiednie są indywidualne oczyszczalnie zagrodowe.

EN

Despite of reasonable concentration of farm animals on experimental catchment area, animal production was the main factor of water quality degredation. On all farms of Pomorze village the manure is stored in clamps (dunghills) mostly on untoughened grounds, close by ditches. On 81 % farms the seepage of liquid manure flows directly to ditches running water to the Wastern Sona river. Only 13% farms are equipped with liquid manure tanks and 6% farms run it into septic tanks. Concrete silos for fodder ensiling are used on 56% farms, all of them without any seepage tanks. Mechanized water supply (92% farms of Pomorze village are fitted with the pumps or hydrophores) increases sewage production affecting more and more risk of environment polution. At generally negative nitrogen balance on the farms in 1994-1995, as a result of above facts the ammonium nitrogen concentration at ditches outflow was about twenty times higher than allowable standard value for water of the lll-rd class purity. The manure is disposed and spread after cereals harvesting and applied mainly under sugar beets. At no cultivated stubble catch crops the soil is maintained until spring without plant cover. Arisen as an effect of manure mineralization soluble nitrogen and phosphorus components are the source of ground water contamination. Despite of rather moderate mineral fertilizer application in Pomorze village the pollutions of this kind occur and are connected with improper proportions of fertilizer components and terms of their spreading - not always fitted to crop growth phases and, therefore, to plant requirements for particular nutrients. The pollution of water on investigated area could be considerably limited by building water-tight dunghills and liquid manure tanks eliminating seepages. Building silos fitted with water-sealed tanks for silage liquids is necessary either. To eliminate water contamination the sewage system with common purification plant would be advised for the village area of close buildings. For disperse farms situated on periphery of compactly built over area the individual purification plants are more convenient.

Słowa kluczowe

PL

ochrona srodowiska; gospodarstwa rolne; woj.ciechanowskie; gnojowica; scieki; woda; obornik; zanieczyszczenia rolnicze; zanieczyszczenia wod; srodowisko naturalne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Problemy Inżynierii Rolniczej
• Rocznik: 1996
• Tom: 04
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.123-136,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Pawlak M

• Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa, Warszawa

Bibliografia

• Cairol D. 1996. Skutki troski społeczeństwa o środowisko dla badań ekonomicznych w skali gospodarstwa rolnego. Zanieczyszczenia rolnicze a przyszłość ekonomiczna gospodarstw. Problemy i rozwiązania. Materiały na seminarium. IBMER, Warszawa, s. 63-67
• Gawrońska A. 1996. Metody produkcji rolniczej sprzyjające poprawie środowiska. Zanieczyszczenia rolnicze a przyszłość ekonomiczna gospodarstw. Problemy i rozwiązania. Materiały na seminarium. IBMER, Warszawa, s. 32-37
• Jannot Ph., Cairol D., Huet M. Cl., Pawlak J., Pawlak M., Turpin N. 1995. Cost of Sustainable Agricultural Practices at the Scale of a Catchment Area. Antony, France
• Turpin N. 1996. Metoda bilansu składników mineralnych zastosowana do diagnozowania środowiska w gospodarstwie rolniczym. Zanieczyszczenia rolnicze a przyszłość ekonomiczna gospodarstw. Problemy i rozwiązania. Materiały na seminarium. IBMER, Warszawa, s. 21-25
• Wierzbicki K. 1996. Sposoby zagospodarowania odchodów zwierzęcych i obróbki ścieków w polskich gospodarstwach rodzinnych. Zanieczyszczenia rolnicze a przyszłość ekonomiczna gospodarstw. Problemy i rozwiązania. Materiały na seminarium. IBMER, Warszawa, s. 38-41