EN
The aim of the study was to evaluate the reproduction ability of Rhaponticum carthamoides plants cultivated in Polish climatic conditions, with special respect to the effect of some developmental factors (age of plants, stage of seed ripening and location of seeds in a capitulum) on the mass of seeds and their germination ability. The effect of stratification and Gaj treatment on seed germination was investigated, too. The age of plants had no influence either on the mass of seeds in one capitulum or the mass of 1000 seeds, however the highest yield of seeds from one plant was obtained from 3-year-old plants, which developed more stalks and more capitulums than 2- and 4- year-old plants. The mass and germination ability of seeds was related to their location in a capitulum. The seeds from the external part of a capitulum were characterized by significantly higher unitary mass (mass of 1000 seeds) and germination ability than those from the internal part of a capitulum. The mass of seeds obtained from one capitulum was 5-6 g, with 70-90% share of fully developed seeds. The mass of 1000 seeds ranged from 12 to 20 g. Germination ability of the ripe seeds obtained in Polish climatic conditions appeared to be relatively high (70-80%). Stratification of seeds speeded up their germination, but it had no influence on the final number of germinated seeds. The significant improvement of germination ability was observed after pre-sowing seed treatment with GA₃ solution at the concentration of 500 ppm.
PL
Celem pracy była ocena możliwości reprodukcyjnych szczodraka krokoszowego Rhaponticum carthamoides (Willd.) Iljin w warunkach klimatycznych Polski, a w szczególności określenie wpływu niektórych czynników rozwojowych (wiek roślin, stopień dojrzałości nasion oraz miejsce ich osadzenia w koszyczku) na masę nasion i ich zdolność kiełkowania. Badano również wpływ stratyfikacji oraz przedsiewnego traktowania nasion kwasem giberelinowym na ich kiełkowanie. Doświadczenia przeprowadzono na Polu Doświadczalnym SGGW w latach 1999-2000, na 2-, 3- i 4-letniej plantacji szczodraka. Plon nasion z 1 rośliny był wyższy u roślin 3-letnich, które tworzyły większą liczbę pędów kwiatostanowych, a w związku z tym więcej koszyczków niż rośliny 2- i 4-letnie. Natomiast masa nasion w 1 koszyczku, jak i masa 1000 nasion, nie zależała od wieku roślin. Istotny wpływ na zdolność kiełkowania nasion miało miejsce ich osadzenia w koszyczku. Wyższą masą jednostkową (masą 1000 nasion) i wyższą zdolnością kiełkowania charakteryzowały się nasiona z zewnętrznej części koszyczka. Masa nasion uzyskanych z 1 koszyczka wynosiła 5-6 g, z czego 70-90% stanowiły nasiona w pełni wykształcone. Masa 1000 nasion, w zależności od wielkości koszyczka i miejsca osadzenia nasion w koszyczku, wahała się w granicach 12-20 g. Zdolność kiełkowania dojrzałych nasion szczodraka, pozyskanych z uprawy w naszych warunkach klimatyczno-glebowych, okazała się dość wysoka (ok. 70-80%). Stratyfikowanie nasion wpłynęło na przyspieszenie pojawiania się wschodów roślin, jednak nie miało wpływu na ostateczną liczbę skiełkowanych nasion. Istotne zwiększenie zdolności kiełkowania nasion uzyskano w wyniku przedsiewnego traktowania ich roztworem GA₃ o stężeniu 500 ppm.