Larwy Diptera jako bioindykatory stanu srodowiska glebowego

• Autorzy: Chrzan A , Marko-Worlowska M
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Larwy Diptera są znaczącym komponentem fauny glebowej. Biorą udział w procesach glebotwórczych. Są wykorzystywane w bioindykacji jako wskaźniki stanu i funkcjonowania gleby. Badania prowadzono w Krakowie i Ojcowskim Parku Narodowym (OPN) na łąkach, które charakteryzuje różny stopień antropopresji. Stanowisko I na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego, stanowiska II i III znajdujące się w Krakowie, II - w pobliżu Lasu Wolskiego, III - w pobliżu Huty im. T. Sendzimira. Na wybranych stanowiskach oznaczono wilgotność gleby, zawartość próchnicy, pH gleby oraz zawartość metali ciężkich. Określono zagęszczenie, stan biomasy, różnorodność oraz relacje troficzne zespołów larw Diptera. Porównywane wyniki dotyczyły średnich z 2 lat badań. Na ich podstawie stwierdzono: w glebie łąki w pobliżu huty najmniejsze zagęszczenie larw Diptera, zróżnicowanie larw wyrażone ilością wyodrębnionych rodzin, najmniejszą biomasę oraz najniższy średni ciężar osobniczy larw Diptera (0,75 mg s.m.), natomiast najwyższe wartości tych parametrów stwierdzono na łące w OPN na stanowisku I, pozostającym pod najmniejszym wpływem działalności człowieka. Na badanych łąkach dominowały pod względem liczebności saprofagiczne larwy z rodziny Cecidomyiidae, a w biomasie zespołów dominacja była zmienna - larwy saprofagiczne przeważały na stanowisku II i III, natomiast fitosaprofagiczne larwy na I stanowisku. Uzyskane wyniki wskazują, że pod wpływem różnego stopnia antropopresji w zespołach glebowych larw Diptera, można obserwować zmiany zagęszczenia, biomasy i struktury troficznej, co stanowi podstawę do wykorzystania ich w biomonitoringu środowiska glebowego.

EN

Diptera larvae are meaningful component of soil fauna. They participate in soil forming processes and are used to bioindication as indicators of condition and functioning of the soil. The research was carried out in Kraków and in Ojców National Park. Selected sites characterized by various anthropopressure level were situated on the meadows. Meadow in Ojców National Park was site I. Sites II and III were situated in Kraków, site II near the Wolski forest and site III near Sendzimir steel works. Soil moisture and humus contents, pH as well as the heavy metal contents were measured in selected sites. Concentration, biomass condition, the diversity and trophic relations of Diptera larvae communities were determined. Average results for the last two years were analysed and compared. The results showed that in the meadow soil near steel works there were the lowest concentration and biomass of Diptera larvae, diversity of larvae expressed by the quantity of isolated strains; the highest level of these parameters was found on the meadow in Ojców National Park, that was the one only slightly influenced by human activity. On all explored meadows the saprophagic larvae colonies of Cecidomyiidae family prevailed; in community biomass the domination of certain colonies were variable - the saprophagic larvae dominated in site II and III, while phytophagic larvae in site I. The outcomes indicated that different anthropopressure level on Diptera larvae communities resulted in changes of concentration, biomass, trophic and domination structures. That enabled to use these larvae to bioindication and biomonitoring of soil habitat.

Słowa kluczowe

PL

gleby; Diptera; srodowisko glebowe; monitoring ekologiczny; biomasa; bioindykacja; larwy; struktura troficzna

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2004
• Tom: 501
• Opis fizyczny: s.71-78,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Chrzan A

• Zakład Ekologii, Badań Łowieckich i Ekoturystyki, Instytut Biologii, Akademia Podlaska, ul.Pobrzezie 3, 31-054 Krakow

autor

Marko-Worlowska M

• Zakład Ekologii, Badań Łowieckich i Ekoturystyki, Instytut Biologii, Akademia Podlaska, ul.Pobrzezie 3, 31-054 Krakow

Bibliografia

• Ciesielska Z. 1983. Trophic interrelations in the communities of Diptera larvae on peatbogs. Verh. SIEEC X Budapest: 111-114.
• Ciesielska Z., Chrzan A. 1995. Zgrupowanie larw Diptera na tle przemian zachodzących w glebach pod wpływem antropopresji. Mat. 42 Zjazdu PTE, Poznań, 8-10 IX 1995: 45-46.
• Dąbrowska-Prot E. 1987. Muchówki (Diptera) jako bioindykatory stanu środowiska przyrodniczego, Wiad. Entomol. 7(1-2): 1-9.
• Frouz J. 1997. Changes in communities of soil dwelling Dipteran larvae during secondary succession in abandoned fields. Eur. J. Soil Biol. 33(2): 57-65.
• Gilarov M.S. 1965. Počvennyje zivotnyje kak komponenty biocenoza. Žurn. Obsčej. Biol. XXVI(3): 276-290.
• Kurčeva G.F. 1972. Počvennyje bespozvonočnye lesov zakarpatia. Pedobiol. 2: 381-400.
• Maryański M., Niklińska M., Kramarz P., Laskowski R., Nuorteva P. 1995. Zinc and copper concentrations in litter invertebrates of different trophic levels and taxonomic positions. Arch. Ochr. Środ. 3-4: 207-212.
• Nabiałczyk-Karg J. 1985. Zróżnicowanie biomasy glebowych larw owadów w agroekosystemach. Prace Kom. Nauk. Pol. Tow. Gleb. 90: 30-35.
• Paplińska E. 1983. Udział larw muchówek w procesach glebowych. Wiad. Entomol. 3(3-4): 127-142.
• Schatz H. 1981. Abundanz, Biomasse und Respirationstrate der Arthropoden- mesofauna im Hochgebirges (Obergurgl, Tiroler Zentralalpen). Pedobiol. 22: 52-70.