Paludologia jako nauka o mokradlach

• Autorzy: Gotkiewicz J
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ostatnich latach pojawił się w literaturze naukowej termin paludologia rozumiany jako nauka o mokradłach. Na Wydziale Kształtowania Środowiska i Rolnictwa Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie wykładany jest przedmiot Paludologia. Przyjęto, że mokradła określane też jako siedliska hydrogeniczne są to miejsca silnie uwodnione ze specyficzną florą i fauną przystosowaną do nadmiaru wody. Wynikiem dużego uwilgotnienia jest akumulacja utworów hydrogenicznych głównie w postaci torfu, ale również mułu i gytii. Najważniejszymi mokradłami są torfowiska, mułowiska i gytiowiska. Uznano za celowe zaliczanie do mokradeł także odwodnionych i przeobrażonych siedlisk hydrogenicznych użytkowanych rolniczo, występujących pod lasami lub będących nieużytkami. Uzasadnieniem jest mokradłowa geneza tych siedlisk oraz możliwość ich renaturyzacji czyli odtwarzania pierwotnych warunków siedliskowych. Paludologia uznaje za konieczne odejście od traktowania mokradeł głównie jako obszarów ważnych gospodarczo. Wskazuje na szczególną rolę tych terenów w środowisku przyrodniczym polegającą na gromadzeniu materii organicznej i kształtowaniu stosunków wodnych. Mokradła będące miejscem bytowania specyficznych gatunków roślin i zwierząt istotnie zwiększają różnorodność biologiczną. Podkreśla się jednocześnie małą odporność mokradeł na zmiany w środowisku. Dlatego dużego znaczenia nabiera zachowanie mokradeł w krajobrazie, ochrona ich cennych walorów przyrodniczych oraz zrównoważone, proekologiczne użytkowanie. Tak rozumiane zadania wychodzące naprzeciw trendom nauki światowej są obszarem działania paludologii.

EN

The term paludology, the science of wetlands, has recently appeared in scientific literature. Paludology is one of the academic subjects at the Faculty of Environment Management and Agriculture, University of Warmia and Mazury in Olsztyn. It has been assumed that wetlands, also referred to as hydrogenous habitats, are strongly hydrated places with specific flora and fauna adjusted to water excess. The high hydration results in the accumulation of hydrogenous deposits, mainly in form of peat, but also as slime and gyttjas. The most important wetlands include peatlands, slimelands and gyttjalands. It was also found advisable to include dehydrated and altered homogenous habitats utilized for agricultural purposes, located at the edge of forest or a wasteland, in the term of ‘wetlands’. This is substantiated by wetland genesis of these habitats and the possibility of their renaturization, meaning the restoration of habit primary conditions. Paludology finds departing from general treatment of wetlands as economically important areas a prerequisite. It points to the key role of these areas in natural environment consisting in the accumulation of organic matter and determination of water relations (retention and protection of waters). As habitats of specific species of plants and animals, wetlands substantially increase the biological diversity. Their low resistance to environmental changes should also be emphasized. Therefore, a great significance is ascribed to the maintenance of wetlands in the landscape, protection of their valuable assets as well as balanced, environment utilization. Such tasks, consistent with recent world-wide trends, are the main activities of paludology.

Słowa kluczowe

PL

siedliska hydrogeniczne; nauka; mokradla; paludologia

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2005
• Tom: 507
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.159-164,bibliogr.

Twórcy

autor

Gotkiewicz J

• Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Uniwersytet Warminsko-Mazurski, pl.Lodzki 3, 10-724 Olsztyn

Bibliografia

• Dembek W., Oświt J., Szewczyk M. 1999. Mokradła Polski - czym są obecnie. Mat. sem. 43 „Mokradła ich znaczenie i ochrona”, Supraśl 23-25 XI 1998. Wydawn. IMUZ Falenty: 29-39.
• Dembek W., Pawlaczyk P., Sienkiewicz J., Dzierża P. 2004. Obszary wodno-błotne w Polsce. Wydawn. IMUZ Falenty: 76 ss.
• Gotkiewicz J., Gotkiewicz M. 1991. Gospodarowanie azotem na glebach torfowych. Wiad. IMUZ 77: 59-76.
• Ilnicki P. 2002. Torfowiska i torf. Wydawn. AR w Poznaniu: 606 ss.
• Maksimow A. 1959. Torf i użytkowanie surowca torfowego w rolnictwie. PWRiL Warszawa: 353 ss.
• Okruszko H. 1983. Zróżnicowanie warunków hydroekologicznych mokradeł w aspekcie ich melioracji. Wiad. IMUZ 15(1): 13-31.
• Okruszko H. 1993. Siedliska hydrogeniczne jako element przyrodniczych podstaw melioracji. Bibl. Wiad. IMUZ 78: 7-15.
• Okruszko H., Ostrowski J., Oświt J., Dembek W. 1995. Atlas of Polish Wetlands 1:300 000. Falenty.
• Okruszko H., Dembek W., Oświecimska-Piasko Z. 2001. Geomorfologia a mokradła jako problem naukowy. Woda-Srodowisko-Obszary Wiejskie 1(3): 17-21.
• Prusinkiewicz Z. 1994. Leksykon ekologiczno-gleboznawczy. Wydawn. Nauk. PWN Warszawa: 289 ss.
• Roguski W., Bieńkiewicz P. 1967. Zanikanie gleb organicznych w wyniku melioracji. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 72: 61-86.
• Tederko Z. 1999. Porozumienie na Rzecz Ochrony Mokradeł. Mat. sem. 43. „Mokradła ich znaczenie i ochrona”, Supraśl 23-25 XI 1998. Wydawn. IMUZ Falenty: 17-22.