Przeksztalcenia szaty roslinnej parkow wiejskich w Kotlinie Sandomierskiej

• Autorzy: Fornal-Pieniak B , Wysocki C.

Warianty tytułu

EN

Transformations of vegetation in country parks of Sandomierska Basin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie badań przeprowadzonych w 51 pielęgnowanych i niepielęgnowanych parkach wiejskich w stylu krajobrazowym zlokalizowanych w Kotlinie Sandomierskiej określono stopień przekształcenia szaty roślinnej parków. Wykorzystując historyczno-geograficzną klasyfikację gatunków stwierdzono, że gatunki rodzime mają większe pokrycie w poszczególnych warstwach szaty roślinnej (drzew, krzewów i ziół) w parkach niepielęgnowanych, tj, w obiektach z niekoszoną warstwą ziół. Roślinność w parkach niepielęgnowanych jest bardziej zbliżona składem florystycznym do zbiorowisk leśnych grądowych, co stanowi dowód na małe przekształcenie siedliska tych parków. Szata roślinna badanych parków wiejskich, zwłaszcza niepielęgnowanych o dużej powierzchni, odzwierciedla naturalne przemiany sukcesyjne.

EN

Research carried out in 51 tended and untended landscape-style country parks (18th and 19th century) situated in the Sandomierska Basin, Poland, provided a basis for determining the extent to which the vegetation of the parks has been transformed. Using the historical-geographical classification of plants it was found that autochthonous species have a larger percentage cover in the vegetation layers (trees, shrubs, herbs) of untended parks, i.e. objects with a non-mown herb layer. The species composition of the vegetation of untended parks bears greater similarity to natural oak-hornbeam forest communities, which indicates that the sites of such parks have been changed to a small degree. The vegetation of the country parks, especially the large-sized untended ones, reflects the natural succession transformations.

Słowa kluczowe

PL

Polska; Kotlina Sandomierska; parki wiejskie; szata roslinna; ziola; sukcesja naturalna; sukcesja roslin

EN

Poland; Sandomierz Basin; rural park; plant cover; herb; natural succession; plant succession

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus
• Rocznik: 2009
• Tom: 08
• Numer: 1-2
• Opis fizyczny: s.27-34,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Fornal-Pieniak B

• Szkola Glowna Gospodarstwa Wiejskiego, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Wysocki C.

Bibliografia

• Białobok S., 1966. Ochrona populacji rodzimych gatunków drzew. Chrońmy Przyr. Ojcz. 22(5), 5–10.
• Bossuyt B., 2001. Plant species dynamics across ancient-recent forest ecotones: consequences for ecological restoration. Diss. de Agric. Kat. Univ. Leuven, nr 472.
• Braun-Blanquet J., 1951. Pflanzensoziologie. 2 Aufl. Springer Verlag Wien.
• Chmiel J., 1993. Flora roślin naczyniowych wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego i jej antropogeniczne przeobrażenia w wieku XIX i XX. Prace Zakładu Taksonomii Roślin UAM. Wyd. Sorsus Poznań.
• Drzał M., Leszczyński S., 1974. Ochrona i zagospodarowanie parków wiejskich w Polsce. Chrońmy Przyr. Ojcz. 30(5), 60–72.
• Dzwonko Z., Gawroński S., 1994. The role of woodland fragments, soil types, and dominant species in secondary succession on the western Carpathian foothills. Vegetatio 111, 149–160.
• Faliński J.B., 1966. Antropogeniczna roślinność Puszczy Białowieskiej jako wynik synantropizacji naturalnego kompleksu leśnego. Rozprawy, UW Warszawa, nr 2.
• Faliński J.B., 1976. Trwałość reliktów lasu w krajobrazie rolniczym w świetle obserwacji na stałych powierzchniach. Phytocenosis 5, 199–241.
• Fijałkowski D., Kseniak M., 1982. Parki wiejskie Lubelszczyzny. Stan, ochrona i rewaloryzacja biocenotyczna. PWN Warszawa.
• Forman R.T.T., Godron M., 1986. Landscape ecology. J. Wiley and Sons New York.
• Graae B.J., Oakland R.H., 2004. Influence of historical, geographical and environmental variables on understory composition and richness in Danish forest. J. Veg. Sci. 15, 465–474.
• Jackowiak B., 1990. Antropogeniczne przemiany flory roślin naczyniowych Poznania. Wyd. UAM Poznań.
• Jakubowska-Gabara J., 1985. Zespoły leśne Wysoczyzny Rawskiej i ich antropogeniczne zniekształcenia. Monogr. Bot. 65, 1–145.
• Jakubowska-Gabara J., 1989. Leśne zbiorowiska zastępcze. Wiad. Ekol. 33(1), 9–18.
• Król S., 2002. Problemy synantropizacji lasów a penetracja antropofitów dendroflory. Sylwan 1, 75–90.
• Langer M., 1996. Dokumentacja gleboznawcza leśnych rezerwatów przyrody na obszarze województwa krakowskiego. Maszynopis w Archiwum Wydz. Ochr. Środ. UW w Krakowie.
• Larendowicz Z., 1972. Rezerwat częściowy „Jastkowie”. Plan urządzania gospodarstwa rezerwatowego na okres gospodarczy.
• Latowski K., Zieliński J., 2001. Parki wiejskie – wybrane zagadnienia geobotaniczne i kulturowe. Szata roślinna Wielkopolski i Pojezierza Południowopomorskiego. Przewodnik sesji terenowych 52. Zjazdu PTB, Poznań, 291–304.
• MacArthur R.H., Wilson E.D., 1967. The theory of islands biogeography. Princeton University Press Princeton.
• Matuszkiewicz W., 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN Warszawa.
• Medwecka-Kornaś A., 1977. Zespoły leśne i zarośla. [W:] Szata roślinna Polski, t. I. PWN Warszawa.
• Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., 2002. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski [Vascular plants of Poland – a checklist]. Pol. Bot. Stud., Guidebook 15.
• Olaczek R., 1970. Aktualne zagadnienia ochrony i zagospodarowania parków wiejskich. Chrońmy Przyr. Ojcz. 26(4), 10–25.
• Olaczek R., 1972a. Formy antropogenicznej degeneracji leśnych zbiorowisk roślinnych w krajobrazie rolniczym Polski niżowej. Wyd. UŁ Łódź.
• Olaczek R., 1972b. Parki wiejskie ostoją rodzimej flory leśnej. Chrońmy Przyr. Ojcz. 28(2), 5–22.
• Olaczek R., 1974a. Kierunki degeneracji fitocenoz leśnych i metody ich badania. Phytocenosis 3, 179–190.
• Olaczek R., 1974b. Etapy pinetyzacji grądu. Phytocenosis 3, 201–214.
• Paczoski J., 1928a. Biologiczna struktura lasu. Cz. 1. Sylwan 3, 195–221.
• Paczoski J., 1928b. Biologiczna struktura lasu. Cz. 2. Sylwan 5, 401–438.
• Piórecki J., 1989. Zabytkowe ogrody i parki województwa przemyskiego. KAW Rzeszów.
• Piórecki J., 1992. Ogrody zabytkowe w widłach Sanu i Wisły w województwie tarnobrzeskim. Arboretum Bolestraszyce 1, 145–185.
• Piórecki J., 1995. Zapiski z dziejów ogrodów małopolskich. Ogrody w Krasiczynie, Pełkiniach, Zarzeczu i Łańcucie (część pierwsza). Arboretum Bolestraszyce 3, 25–35.
• Piórecki J., 1996. Zabytkowe ogrody i parki województwa rzeszowskiego. Zakład Fizjografii i Arboretum w Bolestraszycach.
• Ratyńska H., Szwed W., 1995. Degeneracja grądu na terenie Agroekologicznego Parku Krajobrazowego. Parki Nar. Rezerw. Przyr. 13(1) (supl.), 99–113.
• Robotnow T.A., 1985. Fitocenologia. PWN Warszawa.
• Scamoni A., 1967. Wstęp do fitosocjologii praktycznej. PWRiL Warszawa.
• Siebor M., Skoczeń W., Kroh P., 2004. Projekt Planu Ochrony Rezerwatu „Zabłocie” (2004–2023). Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Krameko Sp. z o.o. Kraków.
• Sikorski P., 2002. Przekształcenia szaty roślinnej na przykładzie Podkrainy Zachodniomazurskiej. Praca doktorska. Katedra Ochrony Środowiska, SGGW Warszawa (maszynopis).
• Sikorski P., Wysocki Cz., 2003. Charakter zmian struktury i składu gatunkowego zadrzewień parków wiejskich na przykładzie Podkrainy Zachodniomazurskiej. Acta Sci. Pol., Form. Circ. 2(1), 71–86.
• Sokołowski A.W., 1972. Gospodarcze użytkowanie lasu jako główny czynnik synantropizacji zbiorowisk leśnych. Phytocoenosis 1(3), 211–216.
• Zaręba R., 1976. Zmiany w szacie roślinnej Polski oraz w składzie biocenotycznym cenoz leśnych wywołane procesami gospodarczymi. Zesz. Probl. Post. Nauk. Rol. 177, 347–367.