Wartosc pokarmowa nasion szarlatu (Amaranthus ssp.) i ich wykorzystanie w zywieniu ludzi i zwierzat

• Autorzy: Bobel B , Sokol J.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Amaranth is one of the plants which experience their revival in the time of searching for the new sources of food. It is of ten called the „pseudocereal" of the 21st century. The advantages of amaranth seeds include their high dietetic and nutritive values and thus, wide utilization possibilities. Amaranth, a valuable raw material, may diversify the human and animal diets. As compared to the cereals, amaranth seeds contain considerable amounts of protein of high biological value; the seeds are rich in essential fatty acids, especially linoleic and linolenic acids. Owig to these acids as weil as vitamin E, to cotrienols and considerable quantities of dietary fibre, the seeds are considered as having a hypocholesterolemic effect. They have already found the application in food industry, especially in baking sector as a natural additive, improving bread baking. They are also used in pharmaceutical, cosmetical and computer industries. The results of studies with the application of amaranth seeds in animal feeding are also promising.

Słowa kluczowe

PL

Amaranthus; sklad chemiczny; zywienie zwierzat; wartosc pokarmowa; nasiona; uprawa roslin; szarlat; zywienie czlowieka

• Wydawca: -
• Czasopismo: Postępy Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2002
• Tom: 49
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.69-80,bibliogr.

Twórcy

autor

Bobel B

• Politechnika Bialostocka, ul.Ojca Stefana Tarasiuka, 16-001 Bialystok-Kleosin

autor

Sokol J.

Bibliografia

• [1] Antczak K. 1999. Wartość pokarmowa nasion amarantusa (Amaranthus ssp.) ze szczególnym uwzględnieniem wartości odżywczej białka oraz zastosowanie nasion w żywieniu trzody chlewnej. Praca dokt. AR, Szczecin: ss.80.
• [2] Arellano M.L., Luquez N., Scoqnamillo G., Mucciarelli S. 1990. Amaranth (Amaranthus cruentus) seeds. Potential nutritional value. Rev. Chil. Nutr. 18(1): 29-33.
• [3] Arellano M.L., Scognamillo G.B., Luquez N.A.G., Luquez de Mucciarelli S.I 1992. Amaranthus mantegazzianus. Chemical composition and biological value of protein. Arch. Latinoam. Nutr. 42(1): 41-45.
• [4] Becker R. 1994. Amaranth Oil: Composition, Processing, and Nutritional Qualities. Amaranth biology, chemistry and technology. Parades-Lopez O., CRS INC. Pres, Boca Raton. 7: 134-141.
• [5] Betschart A.A., Irving D.W., Shepherd A.D., Sanders R.M. 1981. Miling characteristics distribution of nutrients withen seed components and the effects of temperature on nutritional quality. J. Food Sci. 46: 1181-1187.
• [6] Bobel B.K. 2000. Ocena wartości pokarmowej nasion szarłatu (Amaranthus ssp.) w żywieniu tuczników. Praca dokt. SGGW, Warszawa: ss. 90.
• [7] Breene W.M. 1990. Contribution of amaranth to consumer products. Amaranth: Perspectives on production processing and marketing. University of Minesota: 75-97.
• [8] Breene W.M. 1991. Food uses of grain amaranth. Cereal Foods World. 36: 426-430.
• [9] Bressani R. 1994. Composition and Nutritional Properies of Amaranth. Amaranth biology, chemistry and technology. Parades-Lopez O., CRS INC. Pres, Soca Raton. 10: 186-205.
• [10] Bressani R. 1988. Amaranth: the nutritive value and potential uses of grain and by products. Food Nutr. Biull. 10(2): 49-59.
• [11] Bressani R., Elias G., Garcia-Soto A. 1989. Limiting amino acids in raw and processed amaranth grain protein from biological tests. Plant Foods for Human Nutr. 39(3): 223-234.
• [12] Bressani R., Elias I.G., Gonzalez J.M., Gomez-Brenes R. 1987. The chemical composition and protein quality of amaranth grain germ plasm in Guatemala. Arch. Latinoam. Nutr. 37(2): 364-377.
• [13] Bressani R., Garcia-Vela L.A. 1990. Protein fractions in Amaranth grain and chemical characterization. J. Agric. Food Chem. 38: 1205- 1209.
• [14] Bressani R., Gonzales J.M., Zunigaj J., Breuner M., Elias L.G. 1987. Yield, Selected Chemical Composition and Nutritive Value of 14 selections of Amaranth Grain Representing Four Species. J. Sci. Food Agric. 38: 347-356.
• [15] Bressani R., Kalinowski L.S., Ortiz M.A., Elias L.G. 1987. Nutritional evaluation of roasted, flaked and popped Amaranthus caudatus. Arch. Latinoam. Nutr. 37(3): 525-531.
• [16] Chaturvedi A., Sarojini G., Devi N.L. 1993. Hypocholesterolemic effect of amaranth seeds (Amaranthus esculentus). Plant Food Hum. Nutr. 39(3): 223-234.
• [17] Chlebowski J. 1994. Badania nad omłotem Amaranthusa przy użyciu kombajnu zbożowego i mocarni stacjonarnej. W: Amaranthus - perspektywy uprawy i wykorzystania. Wyd. SGGW Warszawa: 35-46.
• [18] Danz R.A., Lupton J.R. 1992. Physiological effects of dietary amaranth (A. cruentus) on rats. Cereal Foods World 37: 489-494.
• [19] Dojczew D., Haber T., Lweczuk J., Nalborczyk E., Sitkowski T. 1995. Próby przemiału i płatkowania nasion amarantusa. W: Biuletyn Kat. Technologii Zbóż, Nasion Oleistych i Koncentratów Spożywczych. SGGW Warszawa (dodatek do „Przeglądu Zbożowo-Młynarskiego), sierpień. 4: 21-22.
• [20] Domańska H. 1990. Chwasty i ich zwalczanie. PWRiL, Warszawa: 65.
• [21] Dong S.L., Zhang Q.W.M., Xie B.Y., Zhang H.G., Tu Q.M. 1992. Study on the effects of feed suplemented with amaranth seed meal on fattening pigs. Fuijan Agric. Sci. Tech. 4: 15-16.
• [22] Duarte-Correa A., Jolk L., Carlsson R. 1986. Amino acid composition of some Amaranthus ssp. grain protein and its fraction. Arch. Latinoam. Nutr. 36: 466-476.
• [23] Esh-Waraiach R., Reddy V.R., Reddy M.B. 1991. Amaranth (Amaranthus hypochondriacus) grain in broiler diets. Indian Jour. of Anim. Nutrition 8(3): 231-232.
• [24] Gontarczyk M. 1996. Szarłat uprawny - Amaranthus ssp. Nowe rośliny uprawne na cele spożywcze, przemysłowe i jako odnawialne źródła energii. Wyd. SGGW Warszawa. 21-43.
• [25] Graham G.G., Lembcha J., Morales E. 1989. Protein value for children of soft-endosperm maize, alone and with toasted amaranth flour. Nutrition Reserch. 9: 859-866.
• [26] Grajeta H. 1997. Wartość odżywcza i wykorzystanie szarłatu. Bromat. Chem. Toksykol. 30(1): 17-23.
• [27] Grajeta H. 1997. Wpływ nasion szarłatu (A. cruentus) na gospodarkę lipidową u szczurów doświadczalnych. Bromat. Chem. Toksykol. 30(1): 25-30.
• [28] Haber T. 1996. Celowość i możliwości wykorzystania szarłatu i komosy ryżowej w technologii żywności. W: Nowe rośliny uprawne na cele spożywcze, przemysłowe i jako odnawialne źródła energii. Wyd. SGGW, Warszawa: 59-75.
• [29] Hong Z.G., Shi J.S., Qi J., Zhang W.D. 1989. Effects of amaranth on weight increase in swine. Nutr. Abs. Rew. s. B, vol 62(2): 85.
• [30] Kulasek G.W., Morawiec M., Leontowicz M., Bartnikowska E., Majewski Z.J., Gralak M.A. 1993. Effect of exstrusion on feed intake and utilization by rats fed with amaranth seeds and chaff. Mat. XV Int. Congr. Nutr., Sept-Oct., Adelaide, Australia: 665.
• [31] Lechmann J. 1991. Lipids of grain and feral amaranthus. Legacy (USA). 4(1): 2-6.
• [32] Lista odmian roślin rolniczych 2000: COBORU. 72.
• [33] Lopez M.G., Bello-Perez L.A., Paredes-Lopez O. 1994. Amaranth Carbohydrates. Amaranth biology, chemistry and technology. Parades-Lopez O., CRS INC. Pres, Boca Raton. 5: 107-131.
• [34] Nalborczyk E. 1995. Nowe rośliny uprawne. Amaranthus. SGGW, Warszawa: ss. 176.
• [35] Nalborczyk E., Wróblewska E., Marcinkowska B. 1994. Amaranthus - nowa roślina uprawna. W: Amaranthus - perspektywy uprawy i wykorzystania. Wyd. SGGW Warszawa: 4-25.
• [36] Ologunde M.O., Ayorinde F.O., Shepard R.L., Afolabio O.A., Oke O.L. 1992. Sterols of seed oils of Vernonia galamensis, Amaranthus cruentus, Amaranthus caudatus, Amaranthus hybridus and Amaranthus hypochondriacus grown in the humid tropics. Jour. of the Sci. of Food and Agric. 58(2): 221-225.
• [37] Pedersen B., Kalinowski L.S., Eggum B.O. 1987. The nutritive value of amaranth grain (A. cruentus). I. Protein and minerals of raw and processed grain. Plant Foods Hum. Nutr. 36: 309-324.
• [38] Petkov K., Łukaszewski Z., Antczak K. 1997. Kształtowanie się wartości biologicznej białka nasion amarantusa pod wpływem ogrzewania. Zesz. Nauk AR Szczecin: 2011- 2015.
• [39] Piesiewicz H., Ambroziak Z. 1995. Amaranthus - aspekty żywieniowe. Przegląd Piekarski i Cukierniczy 6: 33.
• [40] Prakash D., Pal M. 1992. Seed protein, fat and fatty acid profile of Amaranthus species. J. Sci. Food Agric. 58: 145-147.
• [41] Prokopowicz D. 2001. Właściwości zdrowotne szarłatu (Amaranthus cruentus). Med. Wet. 57(8): 559-561.
• [42] Quershi A.A., Lehmann J. W., Pederson D.M. 1996. Amaranth and its oil inhibit cholesterol biosynthesis in 6-week-old female chickens. Jour. Nutr. 126(8): 1972-1978.
• [43] Reklewska B., Nałęcz-Tarwacka T., Niemiec J., Kraszewska A. 1995. Yolk triacyloglycero composition and egg quality following the diet containing amaranth meal. Animal Science Papers and Reports Polish Academy of Sciences, Institute of Genetics and Animal Breeding, Jastrzębiec. 13(2/3): 73-80.
• [44] Replińska A. 1997. Wpływ parametrów pracy ekstrudera jednoślimakowego na wybrane wskaźniki jakościowe ekstrudatów z dodatkiem amarantusa. Praca. dokt. SGGW, Warszawa: ss. 80.
• [45] Roszewski R. 1994. Uprawa szarłatu (Amaranthus ssp.) na nasiona. W: Amaranthus - perspektywy uprawy i wykorzystania. Wyd. SGGW, Warszawa: 26-34.
• [46] Saunders R.M., Becker R. 1984. Amaranthus: A potential food and feed resource. Adv Cereal. Sci. Techn. Vol. VI: 357-396.
• [47] Schnetzler K.A., Breene W.M. 1994. Food uses and Amaranth Product Reserch: A Comprehensive Review. Amaranth biology, chemistry and technology. Parades-Lopez O., CRS INC. Pres, Boca Raton. 9: 155-184.
• [48] Segura-Nieto M., Barba de la Rosa A. P., Paredes-Lopez O. 1994. Biochemistry of Amaranth Proteins. Amaranth biology, chemistry and technology. Parades-Lopez O., CRS INC. Pres, Boca Raton. 5: 76-106.
• [49] Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. 1986. Rośliny polskie. PWN, Warszawa: ss. 1020.
• [50] Świderski F. 1994. Możliwości wykorzystania w przemyśle spożywczym. W: Amaranthus - perspektywy uprawy i wykorzystania. Wyd. SGGW, Warszawa: 47-55.
• [51] Teutonico R.A., Knorr D. 1985. Amaranth, composition, properties and applications of a rediscovered food crop. Food Technol. 39: 49-61.
• [52] Tillman P.B., Waldroup P.W. 1987. Effects of feeding extruded grain amaranth to laying hens. Poultry Science 66(10): 1697-1701.
• [53] Tillman P.B., Waldroup P.W. 1988. Performance and yields of broilers fed extruded grain amaranth and grown to marked weight. Poultry Science 67(5): 743-749.
• [54] Tovar L.R., Valdiwia M.A., Brito E. 1994. Popping Amaranth Grain, State of the Art. Amaranth, Biology, Chemistry and Technology. C.R.C. Press. Inc. 143-154.