PL
W pracy przedstawiono wyniki badań obejmujących identyfikację polimorficznych wariantów kwaśnej fosfatazy (FK) leukocytów krwi u bydła, opracowano model ich dziedziczenia oraz określono stopień zróżnicowania populacji bydla neb pod względem występujących form polimorficznych kwaśnej fosfatazy. Podjęto także próbę ustalenia zależności między polimorfizmem i aktywnością FK oraz wybranymi wskaźnikami sprawności biologicznej organizmu. Stwierdzono, że polimorfizm kwaśnej fosfatazy leukocytów krwi przejawia się występowaniem sześciu wariantów fenotypowych. Dwa z nich są uwarunkowane parą alleli autosomalnych, pozostałe nie wykazują genetycznego uwarunkowania. Strukturę genetyczną układu kwaśnej fosfatazy charakteryzuje duże zróżnicowanie. U zwierząt dorosłych frekwencja genu dominującego jest wyższa niż u cieląt, a u buhajów hodowlanych wyższa niż u krów. Aktywność kwaśnej fosfatazy zarejestrowano w granulocytach i w limfocytach, natomiast nie stwierdzono jej w monocytach. Aktywność w leukocytach jest związana z polimorfizmem kwaśnej fosfatazy. Jest ona istotnie niższa u homozygot recesywnych. Aktywność enzymu wykazuje ponadto związek ze zróżnicowaniem morfologicznym układu białokrwinkowego i aktywnością metaboliczną granulocytów.
EN
The results of research concerning identification of acid phosphatase (AcP) polymorphic variants in blood leucocytes of cattle are presented in the paper; the model of their inheritance was established and the level of cattle population differentiation according to the polymorphic forms of acid phosphatase was determined as well. An attempt to establish the relations between polymorphism, AcP activity and selected indices of biological condition of an organism was also made. It was found that the acid phosphatase polymorphism of blood leucocytes is expressed by the occurence of six phenotype variants. Two of them are determined by a pair of autosomal alleles, and the remaining ones do not show any kind of genetic determination. The genetic structure of acid phosphatase is characterized by a considerable differentiation. The dominant gene frequency is higher in the case of bulls than cows, and in the case of full-grown animals than calves. The acid phosphatase activity was found in granulocytes and limphocytes, but not in monocytes. The activity in leucocytes is connected with the acid phosphatase polymorphism. It is expressed by the occurence of a significantly lower AcP activity in the case of recessive homozygotes. Moreover, the enzyme activity is related to morphological differentiation of the leucocyte system and the metabolic activity of granulocytes.