Wplyw niektorych wlasciwosci gleby na zawartosc form rozpuszczalnych i calkowitych Zn, Cu, i Mn w glebach wojewodztwa dolnoslaskiego

• Autorzy: Kucharzewski A , Nowak L , Debowski M
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

The contents of soluble (in 1 mol HCl-dnr3) and total (in aqua regia) forms of zinc, copper and manganese were investigated in the samples of arable and permanent grassland soils, in relation to their properties, i.e. reaction, agro­nomic category and humus content. Studied arable soils belonged mostly (60%) to III and IV agronomic cate­gory, and their reaction predominantly (70%) valued at pH < 6.5. With regard to humus content they were mineral soils (80%). The contents of microelement forms showed high correlation coefficients among them, these being for arable soil Rzn = 0,72, Rcu = 0,96 i Rmn = 0,79, respectively; and for grasslands Rzn = 0.98, Rcu = 0.84 and Rmn = 0.92. The share of soluble forms in total content of the components varied in a wide range (from 4.1 to 99.1%). The average share of Zn, Cu and Mn soluble forms, equal to 29.5, 40.9 and 45.8% in arable soils, was slightly lower than that for grassland soils (33.3, 42.4 and 56.8% respectively). The statistical analysis showed a substantial effect of soil reaction, humus content and agronomic category on the percentage of soluble forms in total con­tents of microelements in arable soils. In case of pH and humus the statistically proven relation was of positive character, whereas the effect of soil category on percentage of soluble zinc and manganese assumed negative values. In grasslands soils it was found a statistically proven positive influence of soil category on the percentage of soluble Cu and Mn forms in total content of the components.

EN

W opracowaniu przedstawiono kształtowanie się zawartości rozpuszczalnych (w 1 mol HCl-dm-3) i całkowitych (w wodzie królewskiej) form cynku, miedzi i manganu w próbkach gleb ornych oraz próbkach gleb trwałych użytków zielo­nych, z poziomów powierzchniowych, w oparciu o niektóre ich właściwości, tj. odczyn, kategorię agronomiczną i zawartość próchnicy. Badane gleby orne w większości (60%) należały do III i IV kategorii agro­nomicznej, a ich odczyn w przewadze (70%) wykazywał wartości pH < 6,5. Pod względem zawartości próchnicy były glebami mineralnymi (80%). Oznaczone formy mikroelementów wykazywały między sobą wysokie współ­czynniki korelacji, wynoszące odpowiednio dla gleb ornych Rzn = 0,72, Rcu = 0,96 i Rmn = 0,79, a dla gleb użytków zielonych Rzn = 0,98, Rcu = 0,84 i Rmn= 0,92. Udział form rozpuszczalnych w całkowitej zawartości składników wykazywał znaczne rozpiętości (od 4,1 do 99,1%). Średni udział form rozpuszczalnych Zn, Cu i Mn wynoszący odpowiednio 29,5, 40,9 i 45,8% w glebach ornych był niezna­cznie niższy od średnich dla gleb użytków zielonych - 33,3, 42,4 i 56,8%. Analizą statystyczną wykazano istotny wpływ odczynu gleby, zawartości próchnicy i kategorii agronomicznej na procentowy udział form rozpuszczalnych w całkowitej zawartości mikroelementów w glebach ornych. W przypadku pH i próchnicy statystycznie udowodniona zależność miała charakter dodatni, natomiast wpływ kategorii gleby na poziom procentowego udziału rozpuszczalnego cynku i manganu przyjmował wartości ujemne. W glebach użytków zielonych stwierdzono jedynie statystycznie udowodniony dodatni wpływ kategorii gleby na procentowy udział form rozpuszczalnych Cu i Mn w całkowitej zawartości skład­ników.

Słowa kluczowe

PL

mangan; woj.dolnoslaskie; gleby; mikroelementy; cynk; miedz

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2004
• Tom: 502
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.189-197,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kucharzewski A

• Akademia Rolnicza, Pl.Gunwaldzki 24, 50-363 Wroclaw

autor

Nowak L

• Akademia Rolnicza, Pl.Gunwaldzki 24, 50-363 Wroclaw

autor

Debowski M

• Akademia Rolnicza, Pl.Gunwaldzki 24, 50-363 Wroclaw

Bibliografia

• Anonim 1969. Metody badań laboratoryjnych w Stacjach Chemiczno-Rolniczych. Cz. I. Badanie gleb. Wyd. WSChR-Wrocław: 98 ss.
• Anonim 1985. Metody oznaczania ruchomych form mikroelementów w glebie do ruty­nowych oznaczeń w stacjach chemiczno-rolniczych (wspólna ekstrakcja 1 M HCl). Materiały IUNG, Oddział we Wrocławiu, niepublikowane: 29 ss.
• Anonim 1990. Zalecenia nawozowe. Cz. I. Liczby graniczne do wyceny zawartości w glebach makro- i mikroelementów. Wyd. IUNG Puławy, Ser. P(44): 26 ss.
• Bolibrzuch E., Gałczyńska B., Kabata-Pendias A., Piotrowska M., Tarłowski E, Wiącek K. 1978. Oznaczanie zawartości pierwiastków śladowych oraz siarki w gle­bach i roślinach metodami kolorymetrycznymi i spektrometrii absorpcji atomowej. Wyd. IUNG Puławy: 71 ss.
• Czarnowska K. 1996. Ogólna zawartość metali ciężkich w skałach macierzystych
• jako tło geochemiczne gleb. Rocz. Glebozn. 47(supl.): 3-50.
• Dębowski M., Kucharzewski A. 1996. Ocena zawartości metali ciężkich w glebach Dolnego Śląska. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 434: 849-854.
• Dobrzański J., Brydziak H. 1995. Wpływ polskiego przemysłu miedziowego na środo­wisko naturalne. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 434: 849-854.
• Gorlach E., Gambuś F. 1997. Nawozy fosforowe i wieloskładnikowe jako źródło zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi. Zez. Probl. Post. Nauk Rol. 448a: 139-146.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wyd. Nauk. PWN Warszawa: 398 ss.
• Małysowa E., Patorczyk-Pytlik B. 1986. Zawartość metali ciężkich w nawozach fosforowych produkowanych i stosowanych w Polsce. Prace Nauk. AE-Wrocław, Chemia 338 : 75-78.
• Martyn W., Onuch-Amborska J., Niemczuk B. 2000. Zróżnicowanie zawartości wybranych mikroelementów w gruntach ornych różnych klas bonitacyjnych na przy­kładzie czarnoziemów. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 471: 387-394.
• Skrobiłowicz M., Skrobiłowicz E., Wiater J. 2002. Zawartość cynku w wybranych glebach województwa podlaskiego. Zesz. Nauk. Kom. „Człowiek i Środowisko" 33: 123-127.
• Terelak H., Motowicka-Terelak T., Stuczyński T. 2000. Zasady i zakres monitoro­wania właściwości gleb oraz stan aktualny środowiska glebowego Polski Nawozy i Nawożenie PTN-CIEC 3a: 178-199.