Sposób żywienia osób po 65. roku życia zamieszkałych na terenie wybranych miast Śląska. Cz.II. Zawartość wybranych witamin i składników mineralnych w diecie

• Autorzy: Calyniuk B , Muc-Wierzgon M. , Niedworok E. , Dul L. , Bielaszka A. , Kardas M. , Kiciak A. , Szczepanska E.

Warianty tytułu

EN

Nutritional habits of persons over the age of 65 residing at selected towns of the Silesian Region. Part II. Content of selected vitamins and minerals in diet

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca jest częścią badań, których celem było uzupełnienie wiedzy dotyczącej sposobu żywienia osób po 65. roku życia, mieszkańców miast śląskich. Celem niniejszej pracy było określenie zawartości witamin i składników mineralnych w diecie starszych mieszkańców Śląska. Badaniami objęto 135 kobiet i 92 mężczyzn. Badania przeprowadzono metodą wywiadu 24-godzinnego. Obliczono spożycie witamin i składników mineralnych. Uzyskane wyniki porównano z normami żywienia dla ludności w Polsce opracowanymi przez Instytut Żywności i Żywienia w 2008 roku. W analizowanych dietach osób starszych stwierdzono nieprawidłowości w zawartości witamin i składników mineralnych. W grupie kobiet i mężczyzn spożycie witamin: B1, B2, B6, D, E było niższe od przyjętych norm. Jedynie w przypadku witaminy C i A procent realizacji normy wynosił 100% lub więcej. Spożycie większości analizowanych składników mineralnych było niższe od zaleceń. Występowały niedobory potasu, wapnia i magnezu. Natomiast zbyt wysokie było spożycie fosforu i sodu, zarówno w grupie kobiet, jak i mężczyzn.

EN

The following paper is a part of researches aimed at supplementing the knowledge regarding the dietary habits of persons over the age of 65 residing in the Silesian cities. The main goal of this work has been to define the content of vitamins and minerals in the diet of elderly residents of the Silesian region. Research has been conducted among 135 women and 92 men using 24-h dietary recall. Intake of vitamins and minerals has been estimated. Obtained results have been compared with Polish Dietary Reference Intakes developed by National Food and Nutrition Institute in 2008. Incorrectness in the content of vitamins and minerals within the analyzed diets of elderly individuals has been found. Intake of vitamin B1, B2, B6, D, E in the group of women and men has been lower than EAR or AI values. Only in case of vitamin C and A, percentage of norm realization has constituted 100 or more. Intake of the majority of analyzed minerals has been lower than EAR or AI values. Deficiencies of potassium, calcium and magnesium have been stated. Intake of phosphorus and sodium has been too high both in the group of women and men.

Słowa kluczowe

PL

miasta; mezczyzni; dieta; ludzie starzy; sposob zywienia; zawartosc skladnikow mineralnych; Slask; witaminy; zywienie racjonalne; skladniki mineralne; calodzienne racje pokarmowe; kobiety; zawartosc witamin; zywienie czlowieka

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywienie Człowieka i Metabolizm
• Rocznik: 2009
• Tom: 36
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.548-560,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Calyniuk B

• Slaski Uniwersytet Medyczny, Katowice

autor

Muc-Wierzgon M.

autor

Niedworok E.

autor

Dul L.

autor

Bielaszka A.

autor

Kardas M.

autor

Kiciak A.

autor

Szczepanska E.

Bibliografia

• 1. Gabowska E., Spodaryk M.: Zasady żywienia osób w starszym wieku. Gerontol. Pol., 2006, 14, 2, 57-62.
• 2. Abbatecola A., Windham B.G., Bandinelli S., et al.: Clinical and biochemical evaluation changes over aging. Cancer Treat. Res., 2005, 124, 135-62.
• 3. Rolls B.J.: Do chemosensory changes influence food intake in the elderly? Physiol. Behav., 1999, 66, 2, 193-7.
• 4. Wierzbicka E., Brzozowska A., Roszkowski W.: Sposób żywienia oraz stan odżywienia ludzi starszych w Polsce w świetle danych z piśmiennictwa z lat 1980.1996. Roczn. PZH 1997, 48, 1, 87-102.
• 5. Jarosz M., Rychlik E.: Składniki mineralne, witaminy, woda - przyczyny niedoboru u osób w wieku podeszłym. Żyw. Człow. Metab., 2005, 32, 4, 348-357.
• 6. Ziemlański Ś., Budzyńska-Topolowska J.: Żywienie a starość. Cz. II. Rola witamin i składników mineralnych w procesie starzenia się organizmu. Żyw. Człow. Metab., 1994, 21, 4, 360-74.
• 7. Normy żywienia człowieka. Pod red.: M. Jarosz, B. Bułhak-Jachymczyk. Warszawa, PZWL, 2008.
• 8. Całyniuk B., Muc-Wierzgoń M., Niedworok E., i wsp.: Sposób żywienia osób po 65. roku życia zamieszkałych na terenie wybranych miast Śląska. Cz. I. Zawartość energii i podstawowych składników pokarmowych w diecie. Żyw. Człow. Metab., 2008, 35, 4, 289-300.
• 9. Charzewska J.: Instrukcja przeprowadzania wywiadu o spożyciu z 24 godzin. Warszawa, IŻŻ, Zakład Epidemiologii Żywienia, 1997.
• 10. Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K., Przygoda B.: Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw. Warszawa, PZWL, 2001.
• 11. Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy. Pod red.: Ś. Ziemlański. Warszawa, PZWL, 2001.
• 12. Kałuża J., Brzozowska A.: Wiek a biodostępność wybranych składników odżywczych. Gerontol. Pol., 2001, 9, 7-12.
• 13. Szponar L., Rychlik E.: Sposób żywienia osób w wieku podeszłym na wsi i w mieście w Polsce. Pol. Merk. Lek., 2002, 78, 490-496.
• 14. Myszkowska-Ryciak J., Bujko J., Malesza M.: Ocena sposobu żywienia kobiet w podeszłym wieku zrzeszonych w Uniwersytecie Trzeciego Wieku w Warszawie. Żyw. Człow. Metab., 2003, 30, 1/2, 357-361.
• 15. Wajszczyk B., Chwojnowska Z., Rogalska-Niedźwiedź M., i wsp.: Sposób żywienia kobiet w wieku okołomenopauzalnym i pomenopauzalnym. Żyw. Człow. Metab., 2003, 30, 1/2, 372-376.
• 16. Leite M.L.C., Nicolosi A., Cristina S., et al.: Dietry and nutritional patterns in an elderly rural population in Northern and Southern Italy: (II). Nutritional profiles associated with food behaviours. Eur. J. Clin. Nutr., 2003, 57, 12, 1522-1531.
• 17. Wądołowska L., Walu. A., Cichoń R., Słowińska M.: Piramida zdrowego żywienia w profilaktyce żywieniowej chorób układu krążenia - realizacja zaleceń w racjach pokarmowych osób w wieku podeszłym. Czyn. Ryz., 2003, 4, 02, 49-57.
• 18. Sadowska J., Śliwińska U.: Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia osób w wieku starszym, zamieszkałych na terenach wiejskich. Żyw. Człow. Metab., 2005, 32, 3, 187-202.
• 19. Laasheras C., Patterson A.M., Casado C., Fernandez S.: Effects of education on the quality of life, diet, and cardiovascular risk factors in an elderly Spanish community population. Exp. Aging Res., 2001, 27, 257-270.
• 20. Olsson E., Karlström B.: Body composition, dietary intake and estimated energy expenditure in female patients on geriatric rehabilitation wards. Scand. J. Nutr., 2003, 47, 4, 179-187.
• 21. Wartanowicz M.: Witaminy rozpuszczalne w wodzie. W: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Red.: J. Gawęcki, L. Hryniewiecki. Warszawa, PWN, 2006, t. I, s. 243-279.
• 22. Gabrowska E., Spodaryk M.: Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania zachowań żywieniowych starszych mieszkańców Krakowa. Gerontol. Pol., 2003, 2, 1, 35-37.
• 23. Słowińska M.A., Wądołowska L.: Conditioning of Eating Habits of People Aged 75-80 from the Olsztyn Region. Pol. J. Environ. Stud., 2004, 13, Suppl., 485-495.
• 24. Chabros E., Rogalska-Niedźwiedź M., Wajszczyk B., i wsp.: Styl życia kobiet 70-letnich, zbadanych w latach 1992 i 2002. Zdr. Publ., 2006, 116, 2, 340-342.
• 25. Chwojnowska Z., Charzewska J., Rogalska-Niedźwiedź M., i wsp.: Ocena sposobu żywienia 70-letnich mieszkańców wybranej dzielnicy warszawskiej. Żyw. Człow. Metab., 1993, 20, 3, 189-199.
• 26. Czerwińska D., Wierzbicka E.: Analiza porównawcza spożycia składników mineralnych i witamin przez osoby starsze w roku 1993 i 1999. Żyw. Człow. Metab., 2002 29, Supl., 209-214.
• 27. Duda G., Maruszewska M., Wieczorowska-Tobis K., i wsp.: Choroby somatyczne a sposób żywienia i wybrane wskaźniki stanu odżywienia kobiet w wieku podeszłym. Żyw. Człow. Metab., 2003, 30, 3/4, 810-814.
• 28. Gronowska-Senger A.: Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach. W: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Red.: J. Gawęcki, L. Hryniewiecki. Warszawa, PWN, 2006, t. I, s. 280-290.
• 29. GUS. http://www.stat.gov.pl/gus/praca_ludnosc_dochody_htm.. 30. Volkert D., Kreuel K., Heseker H., Stehle P.: Energy and nutrient of young-old, old-old and very old elderly in Germany. Eur. J. Clin. Nutr., 2004, 58, 8, 1190-1200.
• 31. Venning G.: Recent developments in vitamin D deficiency and muscle weakness among elderly people. Br. Med. J., 2005, 330, 524-526.
• 32. Oliveri B., Plantalech L., Bagur A., et al.: High prevalence of vitamin D insufficiency in healthy elderly people living at home in Argentina. Eur. J. Clin. Nutr., 2004, 58, 337.342.
• 33. Rossum C.T.M., Mheen H., Witteman J.C.M., et al.: Education and nutrient intake in Dutch elderly people. The Rotterdam Study. Eur. J. Clin. Nutr., 2000, 54, 159-165.
• 34. Whalley L.J., Fox H.C., Lemmon H.A., et al.: Dietary supplement use in old age: associations with childhood IQ, current cognition and health. Intern. J. Geriatr. Psychiatry 2003, 18, 769-776.
• 35. Ortega R.M., Requejo A.M., López-Sobaler A.M., et al.: Cognitive Function in Elderly People Is Influenced by Vitamin E Status. J. Nutr., 2002, 132, 2065-2068.
• 36. Sahyoun N.R., Jacques P.F., Russell R.M.: Carotenoids, vitamins C and E, and mortality in an elderly population. Am. J. Epidemiol., 1996, 144, 501-511.
• 37. Ziemlański Ś., Wartanowicz M.: Stan odżywienia i spożycie witamin w różnych grupach populacyjnych w Polsce w świetle piśmiennictwa. Żyw. Człow. Metab., 1999, 26, 4, 320-330.
• 38. Amorimn-Cruz J.A., Moreiras O., Brzozowska A.: Longitudinal changes in the intake of vitamins and minerals of elderly Europeans. Eur. J. Clin. Nutr., 1996, 50, Suppl. 1, 77-85.
• 39. Gerrior S.A.: The nutrient and anthropometric status of physically active and inactive older adults. J. Nutr. Educ. Behav., 2002, 34, 5-13.
• 40. Ilich J.Z., Brownbill R.A., Tamborin L.: Bone and nutrition in elderly women: protein, energy, and calcium as main determinants of bone mineral density. Eur. J. Clin. Nutr., 2003, 57, 554-565.
• 41. Kłosiewicz-Latoszek L., Respondek W.: Znaczenie diety w leczeniu nadciśnienia tętniczego. Żyw. Człow. Metab., 2001, 28, 4, 342-345.
• 42. Esaiassen M., Østli J., Joensen S., et al.: Brining of cod fillets: effects of phosphate, salt, glucose, ascorbate and starch on yield, sensory quality and consumers liking. Food Sci. Techn., 2005, 38, 6, 641-649.
• 43. Swift P.A., Markandu N.D., Sagnella G.A., et al.: Modest salt reduction reduces blood pressure and urine protein excretion in black hypertensives: a randomized control trial. Hypertension 2005, 46, 2, 308-312.
• 44. Rossum C.T.M., Mheen H., Witteman J.C.M., et al.: Education and nutrient intake in Dutch elderly people. The Rotterdam Study. Eur. J. Clin. Nutr., 2000, 54, 159-165.
• 45. Leite M.L.C., Nicolosi A., Cristina S., et al.: Dietary and nutritional patterns in an elderly rural population in Northern and Southern Italy: (II). Nutritional profiles associated with food behaviours. Eur. J. Clin. Nutr., 2003, 57, 12, 1522-1531.
• 46. Conlin P.R., Chow D., Miller E.R., et al.: The effect of dietary paterns on blood pressure control in hypertensive patients: results from the Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) Trial. Am. J. Hypertens., 2000, 13, 949-955.
• 47. Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Nadciś. Tętn., 2000, 4, Supl. B, 34.
• 48. Waśkiewicz A., Sygnowska E., Jasiński B., i wsp.: Wartość energetyczna i odżywcza diety dorosłych mieszkańców Polski. Wyniki programu WOBASZ. Kard. Pol., 2005, 63, 6, 1-7.
• 49. Szajkowski Z.: Ocena zawartości Mg, Ca i P w całodziennych racjach pokarmowych osób w wieku emerytalnym na podstawie badań ankietowych i analitycznych. Now. Lek., 2001, 70, 1, 32-39.
• 50. Słowińska M.A., Wądołowska L.: Środowiskowe zróżnicowanie spożycia wapnia i produktów mlecznych przez osoby w wieku podeszłym. Żyw. Człow. Metab., 2004, 31, 1, 327-332.
• 51. Knypl K.: Profilaktyka osteoporozy - wybrane zagadnienia. Geriatria Pol., 2005, 1/3, 43-46.
• 52. Grzymisławski M., Dzieniszewski J.: Żywienie w wieku podeszłym, gospodarka fosforanowo-wapniowa, witamina D i inne witaminy. Standardy Med., 2005, 2, 1474 -1477.
• 53. Lim S.K., Kung A.M., Tsai K.S.: Vitamin D inadequacy in postmenopausal women in Eastern Asia. Curr. Med. Res. Opin., 2007, 19, 347-344.
• 54. Marcinowska-Suchowierska E.: Czynniki ryzyka osteoporozy. Mag. Med., 2001, 1, 92-95.
• 55. Neurogeriatria. Praktyczne problemy neurologii w wieku podeszłym. Pod red.: A. Prusiński. Lublin, Wyd. Czelej, 2004.
• 56. Sprawozdanie z projektu TCP/POL/8921(A). Badanie indywidualnego spożycia żywności i stanu odżywienia w gospodarstwach domowych. Warszawa, IŻŻ, 2003.
• 57. Laasheras C., Patterson A.M., Casado C., Fernandez S.: Effects of education on the quality of life, diet, and cardiovascular risk factors in an elderly Spanish community population. Exp. Aging Res., 2001, 27, 257-270.
• 58. Rurik I.: Nutritional differences between elderly men and women. Nutr. Metab., 2006, 50, 45-50.
• 59. Przysławski J., Nowak I., Bolesławska I.: Ocena spożycia witamin przez kobiety i mężczyzn w okresie meno- i andropauzy. Żyw. Człow. Metab., 2000, 28, 190-193.
• 60. Niedworok E., Całyniuk B., Kiciak A., Kokot T.: Struktura spożycia wybranych makroelementów w trzech grupach wiekowych kobiet. Bromat. Chem. Toksykol., 2006, 39, 549-551.
• 61. Kałuża J., Dołowa J., Roszkowski W., Brzozowska A.: Przeżywalność a spożycie wybranych składników pokarmowych przez mężczyzn w wieku podeszłym. Roczn. PZH 2005, 56, 361-370.