PL
Artykuł zawiera wyniki badań zawartości metali ciężkich (Zn, Cu, Cr, Ni) w kompostach z wiejskich osadów ściekowych, a także w glebie po 2-krotnym jej nawożeniu kompostem osadowym. Badania prowadzono w lizymetrach, z zastosowaniem kilku różnych poziomów nawożenia kompostem. Badania gleby po jej nawożeniu przez kolejne dwa lata (2002 i 2003 r.) wykazały zmiany zawartości niektórych metali ciężkich w porównaniu ze stanem wyjściowym. W wierzchniej warstwie gleby piaszczystej wystąpił wzrost całkowitych zawartości Zn i Cr. Zawartości Cu nie uległy zmianie, a zawartości Ni wyraźnie się zmniejszyły. W glebie gliniastej zmiany zawartości Zn, Cr i Ni były podobne jak w glebie piaszczystej, lecz zawartości Cu uległy zmniejszeniu. Ogólnie początkowe zawartości wszystkich badanych pierwiastków w glebie, jak i ich zawartości po nawożeniu kompostem były niskie i kształtowały się na poziomie zawartości naturalnych. Były one też znacznie niższe od zawartości uznawanych za szkodliwe dla roślin. Wyniki badań pozwalają na wniosek, że stosowanie kompostu z wiejskich osadów ściekowych w rolnictwie nie zagraża nadmierną kumulacją metali ciężkich w nawożonych glebach.
EN
Paper presents the results of searching heavy metal contents (Zn, Cu, Cr, Ni) in compost of rural sewage sludge, and also in soil twice fertilized with sludge compost. The tests were carried out in lysimeters, using different levels of fertilization with compost. Investigation of the soil after fertilization for two consecutive years (2002 and 2003) showed the changes in contents of some heavy metals in comparison to the initial state. Increased total contents of Zn and Cr were observed in top layer of sandy soil Cu copper content did not change whereas Ni content decreased distinctly. In loamy soil the changes in of Zn, Cr and Ni contents were similar to sandy soil while the content of Cu decreased. In general, the initial contents of all elements tested in soil as well as their contents after compost application were low remaining on the levels of their natural contents. They were also significantly lower than the quantities considered as harmful for plants. The results of studies enabled to conclude that agricultural application of rural sewage sludge compost does not create any risk of excessive heavy metals accumulation in fertilized soils.