Relic cryogenic indicators of diagnostic horizons in rusty and parabrown soils in European Lowland

• Autorzy: Kowalkowski A.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In the last Vistulian glacial period, the profiles of periglacial perstructions and the profiles of old cryosols were formed in the extra glacial and gradually released from retreating continental glacier regions, originally in conditions of over 6-8 ka existing arctic desert before approximately 14.5 ka, and then from 14.5 to 10.5 ka BP, in the changing short rhythms of glacier deserts, shrub and park tundras as well as in short lasting pine-birch and birch forests. The whole profile thickness of the remaning periglacial horizons of the pleistocene paleosoils at the earth surface consists of a sequence or series of periglacial frost perstruction zones. In the cryogenic perstruction process of surface and subsurface sediment layers in the periglacial environment there were diagnostic horizons - cryosideric - crBv, cryoargillic - crBt, and cryospodic - crBk formed. Their localisation in the perstruction profile, in the soil horizons profile and the grain size profile, with readily recognisable associations of cold climate characteristics, may be used for quantification and diagnosis of rusty and parabrown paleosoils in the framework of superordinatektaxonomic unit of paleocryosols.

Słowa kluczowe

EN

European Lowland; soil; cryopedogenesis; permafrost; periglacial perstruction zone; parabrown soil; terrestrial ecosystem; Quaternary

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 2001
• Tom: 50
• Opis fizyczny: p.147-167,fig.

Twórcy

autor

Kowalkowski A.

• Pedagogical University, M.Konopnicka 15, 25-406 Kielce, Poland

Bibliografia

• 1. Babiński Z., Grześ M: Forms of permafrost degradation in the B ayan -Nuurin - Khotnor Valley. Bull. De L'Acad. Pol. Des Sci., Ser. Des Sci. De la Terre XXITT No 3-4, Varsovie, 177-191, 1975.
• 2. Barbier J.F.: Les sols formes sur molasse dans la region toulousaise, eludes des processus de lessivage et de remanicment. These Spec. Un. Sabatier Toulouse, 107, 1977.
• 3. Bednarek R., Prusinkiewicz Z.: Geografia gleb. PWN, Warszawa, 1990
• 4. Bogdański P., Kijowski A.: Photo interpretation of geometry of Vistulian ice-vedge polygons: the Grabianowo and Sulejowo sites, south of Poznań. Quaestiones Geographicae, Poznań, (1985/1986), 39-52, 1990.
• 5. Braukampfer K.: Zur Gliederung der Lösse und Böden am Nordrand des Rheinischen Schicfergeirges in der Umgebung von Bochum. Frankfurter Geowissenschaftliche Arbeiten S.D., Physische Geographic, 10, 95-105, 1989.
• 6. Brewer R., Pawluk S.: Investigations of some soils developed in hummocks of the Canadian Sub-Arctic and Southern-Arctic .Regions. 1, Morphology and miromorphology. Can. J. Soil Sci., 55, 301 -319, 1975.
• 7. Brown R.J., Pewe T.L. Distribution of permafrost in North America and its relationship to the environment: a review. 1963-1973, Permafrost North America, Contr, to the 2-nd Int. Conf., Washington D.C., 71-100, 1973.
• 8. Bussemer S.: Geomorphologische und bodenkundliche Untersuchungen an periglaziaren Deckserien des Mittleren und Östlichen Barnim, Berl. Geogr. Arb., 80, 7-150, 1994.
• 9. Butler B.E.: Periodic phenomena in landscapes as a basis for soil studies. SCIRO, Australia, Soil.Publ., 14, 1959.
• 10. Cremashi M.: Paleosols and Vetusols in the Central Plain (Northern Italy). Unicopli Milano, 1- 305, 1987.
• 11.Czeppe Z.: Thermic differentiation of the active layer and its influence upon the frost heave in periglacial regions (Spitsbergen). Bull. De L'Acad. Pol. Des Sci., S, Des Sci. Geogr. Et Geol. 8, 149-152, Warszawa, 1990.
• 12. Ehlers J.: Untersuchungen zur Morphodynamik der Vereisungen Norddeutschlands unter Berücksichtigung benachbarter Gebiete. Bremer Beilr. zur Geogr. und Raumplanung, 19, 166, 1990,
• 13. Finke P., Hartwich R„ Duda R., Ibanez J, Jamagne M. King D., Montan a rella L,, Vassoglou N.: Georeferenced Soil Database for Europe. Manual Procedures Version 1.0, FSB, Joint Res. Centre, 1998.
• 14. Fränzle O.: Erläuterungen zur geomorphologiseben Karte 1:100 000 der Bundesrepublik Deutschland. G. M.K. 100, Blatt 7C 1518 Berlin, 1985.
• 15. Frühauf M.: Die Bedeutung lösshaltiger periglaziärer Lockermalcrialdecken für die Bodenbidung und Standortseigenschaften im Harz DDR Teil. Zeitschr. Univ. Halle, 37, 3-12, 1988.
• 16.Gawriłowa M.K,: Sowremiennyj klimat i wiecznaja mierzłota na kontinientach. Nauka, Nowosibirsk, 3-12, 1981.
• 17. Goździk J.S.: Structures de feutes a remplissage primaire sableux du Vistulian en Pologne et leur importance paleogeographique. Biul. Perygl. 31, 71-105, 1986.
• 18. Goździk J.S.: Permafrosl evolution and it impact on deposition conditions between 20 and 10 ka BP in Poland. Biul. Perygl, 34, 53-72, 1989.
• 19. Grave N.A.: Merzłyje tołszczi zemli, Priroda, Moskwa.
• 20. Hassenpflug W: Polygonmuster auf der Schleswiger Geest. Standörtlich periglaziale Ausdeutung zweier Luftbilder. Braunschweig Geogr. Rundschau, 40 (5), 27-32, 1988.
• 21.Iversen J.: Plant indicators of climate, soil and other factors during the Quaternary. Rept. VI 1N- QUA Congress 2, Łódź, 1964.
• 22.Iwanowa F..N,: Merzłotajeżnyje poczwy Sewiernoj Jakutii. Poczwowiedienije, 7, 1965.
• 23. Jakob J., Lamp J.: Fossile Frostpolygonmuster auf Luftbildern Mittelholsieins und ihre bodenkundliche Bedeutung. Meyniana 32, 129-134. 1980.
• 24. Jager K.D.: Methodische Probleme der Erkennung und Datierung refikliseher Bodenmer-kmale am Beispiel der sandigen Beiden im Nördlichen Mitteleuropa Beiträge zur Boden Systematik unter besonderer Berücksichtigung reliklischer und rezenter Bodenmerkmale. Tagungsber. Dt. Akad. Land w., 102, 109-122, 1970.
• 25. Jäger K.D.: Aktuelle Fragen der Fachterminologie in der Periglazialforschung des nördlichen Mitteleuropa. Acta Univ. Nicolai Copernici 16, Geographia 46, 45-57, Toruń, 1979,
• 26.Jager K.D.: Böden und Bodensedimente als historische Quellen. Archäologie in Sachsen-Anhalt, ?, 4-12, Halle (Saale), 1997.
• 27. Jenny H.: The Soil Resource. Origin and Behaviour. Springer Verl. New York-Heideberg-Berlin, 1983.
• 28. Karte J.: Räumliche Abgrenzung und regionale Differenzierung des Periglaziärs. Bochumer Geographische Arbeiten, Herd. Schöningh. Paderborn, 1979.
• 29. Karavajeva N.N., Sokołow J.A., Sokołowa T.A., Targuljan W.O.: Ob osobiennostjach poczwoobrazowanija w merzłotnoj obłasti Wostocznoj Sibiri i Dalnego Wostoka. Poczwowiedienije, 6, 1965.
• 30.Kerzencew A.S., Makejew O.W., Nesmułowa E..).: Poczwoobrazowanije w merzłotnych i chołodnych poczwienno-bioklimaticzeskieh facijach. W: O.W. Makicjew (Red.) Kriogennyje poczwy i ich racjonalnoje ispolzowanije. Izd. Nauka, 14-18, Moskwa, 1977.
• 31.Kleber A.: Gliederung und Eigenschaften der Hang- Schuttdecken und ihre Bedeutung für die Rodengenese. Mitt, Dt. Bdkdl. Ges., 66, 11,807-810, 1991.
• 32. Kliewe H.: Periglazialphänomene im Spätglazialgebiet der Weichsel-Vereisung. Przegl. Geogr., 40(2), 351-362, 1968.
• 33. Konecka-Betley K.: Zastosowanie metody mikromorfologicznej do badań gleb kopalnych. Mat. Konf. "Metody badań paleopedologicznych i wykorzystanie gleb kopalnych w paleopedologii". Łódź, 19-20, 1996.
• 34. Kopp D.: Die periglaziäre Deckzone (Geschiebedecksand) im nordostdeutschen Tiefland und ihre bodenkundliche Bedeutung. Ber. Geol. Ges. DDR, 10, 739-771, 1965.
• 35. Kopp TV. Die Wandstandorte des Tieflandes. Erh. d. Forstl. Standortserkundung in der DDR, Potsdam, 1969.
• 36. Kopp D., Kowalkowski A.: Cryogenic and pedogenic perstruction in tertiary and quaternary deposits, as exemplified in the outerop Sternebeek. Quaternary Studies in Poland, 9. Poznań, 1990,
• 37. Kowalkowski A.: Zagadnienia genezy gleb utworzonych z utworów lessopodobnych Wzgórz Dałkowskich. Roczn. WSR. w Poznaniu, 31, 117-147, 1966.
• 38. Kowalkowski A.: Soils, present day soil processes. [In:] L. Starkel, A. Kowalkowski (Eds.) Environmenl of the Sant Valley/Southern Khangai Mountains. Geogr. Studies, 137, 26-36, 56-62, 1980,
• 39. Kowalkowski A.: The structure of altitudinal zonation of soils in the Donoin Dzun-Nuruu Massif, Khangai Mts (Mongolia). Geographic Polonica, 43, 1 1 1-123, 1980.
• 40. Kowalkowski A.: Soil mosaies. [In:] A. Breymeyer, K. Klimek (Eds.) Mongolian dry steppe geosyslems, a ease study of Gurwan Turuu area. Geographical Studies, Spec. Issue, 2, 57-65, 1983.
• 41.Kowalkowski A.: Hydrothermal properties of permafrost solonchak in the Central Mongolian arid steppe zone. Permafrost Proc., National Academy Press, Washington D.C., 666-671, 1983.
• 42.Kowalkowski A., Brogowski Z., Kocoń ,1.: Properties of cryogenic horizons in the profile of rusty soils. Quaternary Studies in Poland, 7, 25-37, 1986.
• 43. Kowalkowski A.: Wiek i geneza gleb. [W:| L. Starkel (red.) Przemiany środowiska geograficznego Polski. Wszechnica PAN, Ossolineum, Wrocław, 48-85, 1988,
• 44. Kowalkowski A., Mycielska-Dowgiałło F,.: Zarys historii rozwoju badań osadów i gleb w mikroskopie elektronowym. [W:] E. Mycielska-Dowgiałło (red.) Geneza osadów i gleb w świetle badań w mikroskopie elektronowym. Uniw. Warszawski, Warszawa, 7-18, 1988.
• 45. Kowalkowski A., Borzyszkowski J.: Plejstoceńskie założenia i holoceńskie przekształcenia pokrywy glebowej na przykładzie wybranego obszaru młodomorenowego. Studia i Mat. Oceano logiczne, 56, Geologia Morza, 4, 301-310, 1989.
• 46. Kowalkowski A.: Evolution of holocene soils in Poland. Quaestiones Geographice, Poznań, 93- 120, 1990
• 47. Kowalkowski A.: Problemy nazewnictwa i pojęć współczesnego gleboznawstwa w badaniach paleogeograficznych. Studia Kieleckie, 2/78, Kielce, 133-164, 1993.
• 48. Kowalkowski A., Truszkowska R., Borzyszkowski .1.: Mapa regionów genetyczno-glebowych Polski w skali 1:500 000. Prace Kom. PTG, Kom. BIGLEB, Warszawa, 1994.
• 49. Kowalkowski A.: Zastosowanie mikroskopii elektronowej w paleopedologii. Mat. Konf, "Metody badań paleopedologicznych i wykorzystanie gleb kopalnych w paleogeografii". Łódź, 21-22, 1996.
• 50. Kowalkowski A.: Związki genetyczne między seriami pokryw stokowych i budową profilu gleb terenów górskich na przykładzie głównego masywu Łysogór. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 464, 37-57, 1998.
• 51.Kozurski S.: Late vistulian deglaciation and the expansion of the periglacial zone in KW Poland. Geol. Mijnbouw., 72, 143-157, 1993.
• 52. Kozarski S.: Deglacjacja. północno-zachodniej Polski: warunki środowiska i transformacja geosystemów (-20ka >10ka BP). Dokumentacja Geograficzna IGPZ, 1, Wrocław, 1- 82, 1995.
• 53. Makiejew O.W.: Facii poczwiennogo kriogeneza i osobiennosti organizacji w nich poczwiennych profilej. Nauka, Moskwa, 1981.
• 54. Makiejew O.W,: Problemy poczwiennogo kriogeneza, Poczwiennyj kriogenez. "Nauka, Moskwa, 7-17, 1974.
• 5 5, Maruszczak H.: Stratigraphy and chronology of the Vistulian loesses in Poland. Quaternary
• Studies in Poland, 2, 1980.
• 56.Maruszczak H.: Zróżnicowanie stratygraficzne lessów polskich. [W:] H.Maruszczak (red.) Podstawowe profile lessów w Polsce. UMCS, Lublin, 13-36, 1991.
• 57.Maruszczak H.: Ogólna charakterystyka lessów w Polsce. [W:| H.Maruszczak (red.) Podstawowe profile lessów w Polsce. UMCS, Lublin, 1991.
• 58.Miklaszewski S.A.: Gleby Polski. Warszawa, 1930.
• 59. Manikowska B.: Acolian activity differentiation in the area of Poland during the period 28-8 ka BP Biuletyn Peryglacjalny, 34, 125-165, 1995.
• 60. Muller S.: Thermische Sprungschichtenbildung als differenzierender Faktor im Boden-profil. Z,. Pflern. Dung. Bdkde, 109, 1, Weinheitn, 26-34,1965.
• 61.Nakano Y., Brown J.: Mathematical modelling and validation of the thermal regimes in tundra soils. Arctic and Alp. Res., 4, I, 1972.
• 6 2.Naumow E.M , Andrejewa N.A.: Poczwy ostepiennych skłonow Jansko-lndigirskogo Nagorja
• Sewiero-Wostoka SSSR. Poczwowiedienije, 3, 1963.
• 63.Naumow E.M., Gradusow B P., Cjurupa I.G.: O tajeżnom poczwoobrazowaniju na sewiero-wostokie Sibirskoj merzłotnoj obłasti. [W:| Poczwiennyj kriogenez, O.W, Makiejew i wsp. (red.), Nauka, Moskwa, 34-77, 1974.
• 64.Nechacv V.P.: Climate conditions in the South-West of the Russian Plain in cryogene stage of pleistocene, Abstr. INQUA, XIII Int. Congr., Beiging 252, 1991.
• 65.Netleton W.D., Olsson CO., Wysocki D.: Paleosol classification problems and solutions. Newsletter, 14, INQUA/ISSS, Paleopedology Comm., 31, 1997.
• 66. Nogina N.A.: Poczwy Zabajkalia. Tzd. AN SSSR, Moskwa, 1964.
• 67. Nowaczyk B.: Wiek jezior i problem zaniku brył pogrzebanego lodu na przykładzie sandru Brdy w okolicy Charzykowych. Acta Univ. N. Copernici Geogr. 27, Nauki Mat. Przyr., 92, 97-1 10, 1994.
• 68. Ostroumow W.F,, Makejew W.O.: Temperatumoje pole poczw, zakonomiernosti swojstwa i poczwoobrazujuszczaja rol. Nauka, Moskwa, 1985.
• 69. Pewe T.L.: Fce wedges in Alaska classification, distribution and climate significances. Proc. Permafrost Int. Conf. Lalayette National Academy of Sci., Nat. Res. Comm. Publ. 1287, Washington D.C., 76-81, 1966.
• 70. Plass W: Braunerden und Parahraunerden in Nordhessen. Zeitschr. Pflern Dung. Bdkde., 1 14, 12-26, 1977.
• 71. Rode A.A.: Genesis poczw i sowremiennyje processy poczwoo brazowanija. Nauka, Moskwa, 3- 24, 1984.
• 72. Ross Mackkay ,J., Matthews ,J.V.: Pleistocene ice and sand wedges. Hooper Island North-West Territories. Can. .J.Earth Sci., 20, 1087-1097, 1983.
• 73.Saly R.: Pleistozane Periglazialbildungen als Muttersubstrat der Böden in den Westkarpaten. Geoderma, 7, 79-92, 1970.
• 74.Schlaak N.: Aolische Dynamik im brandenburgischen Tiefland seil dem Weischselspälglazial. Arbeitsber. Geogr. hist. Humboldt Univ., 24, Berlin, 6-58, 1997.
• 75.Semmel A.: Der Stand der Eiszeitforschung im Rhein-Main-Gebiet. Rhein-Main Forsch., 78, Frankfurt a.M, 9-56, 1974.
• 76.Sveusson H.: Fossil sand-vedges on the Lakolm Plain on the western part of Sweden. Geologiska Forcningen i Stockholm Förhandlinger, 95, 144-145, 1973.
• 77.Svensson H.: Ventifacts as paleowind in a former periglacial area of Southern Scandinavia. Permafrost. Fourth Int. Conf Proc.,National Academy Press,, Washington D.C., 1217-1220, 1983.
• 78. Targuljan W.O.: Poczwoobrazowanije i wywietriwanije w chołodnych gumidnych obłastijach, Nauka, Moskwa, 1971.
• 79. Tedrow J.C.F., Hill D. F.: Artele brown soil. Soil Sci., 80, 4, 1955.
• 80.Tedrow J.C.F.: Soils of the Polar Landscapes. Rutgers Univ. New Brunswick Press, 1977.
• 81.Terlikowski F.: Gleby Polski. Roczn. Glebozn., 25-56, 1954.
• 82.Tricart J.: Phenomenes demesures et regime permanent dans les bassins montagnards, Revue Geomorphologie Dynamique, XXIII (3), 99-1 14, 1974.
• 83. Vandenberghe ,J.: Ice-wedge casts and involutions as permafrost indicators and their stratigraphic position in Weichselian. Permafrost. Fourth Int. Conf. Proc., National Acad. Press, Washington D.C., 903-906, 1983.
• 84. Washburn A.L.: Geocryology a survey of periglacial processes and environments. Edward Arnold Ltd., London. 1979.
• 85. Wasilewskaja W.D.: Poczwoobrazowanije w tundrach średniej Sibiri. Nauka, Moskwa, 5-231, 1980.
• 86. Wright J.V., Mosley F.: Ice ages: ancient and modern. Seel House Press, Liverpool, 1975.
• 87. Yaalon D.H.: Conceptual models in pedogenesis: soil forming functions be solved? Geoderma 14, 189-205, 1975.
• 88. YakushevaT.E.: Paleocryogenic features in the soils of river valleys in the Central Part of the Russia Plain. INQUA/ISSS Paleopedology Comm., Newsletter, 14, 39-40, 1997.