Introdukcja roslin oleistych z rodzaju Cuphea do warunkow klimatycznych w Polsce

• Autorzy: Olejniczak J , Adamska E.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nasiona Cuphea zawierają oleje o wysokiej zawartości kwasów tłuszczowych o średniej długości łańcucha węglowego (MCFA) takich jak: kwas kaprylowy (C8 : 0), kwas kaprynowy (C10 : 0), kwas laurynowy (C12 : 0) oraz kwas mirystynowy (C14 : 0). Głównym źródłem olejów o podobnym składzie są nasiona palmy i kokosy uprawiane na Filipinach i w Malezji. Oleje te są komponentami do produkcji mydła, detergentów, smarów oraz są wykorzystywane w przemyśle farmaceutycznym. Uprawa rodzaju Cuphea jest utrudniona przez wiele niekorzystnych cech charakterystycznych dla dzikich gatunków takich jak; osypywanie się nasion, słabe tempo wzrostu w początkowych fazach rozwoju, niesamokończący wzrost i rozwój, spoczynkowe nasiona oraz lepiące włoski na roślinach. Spośród badanych gatunków w dwóch latach i trzech miejscowościach lepszym tempem wzrostu i dojrzewaniem charakteryzowały się rośliny Cuphea tolucana 629. Wykorzystując mutagenezę i krzyżowanie oddalone uzyskano wiele form Cuphea stanowiących dalszy materiał do tworzenia modelu uprawnego Cuphea. Otrzymano wcześniej dojrzewające mutanty, o zwiększonej liczbie rozgałęzień na pędzie głównym. W nasionach mieszańców pokolenia F₃ (C. viscosissima x C. lanceolata) stwierdzono zwiększenie zakresu zmienności kwasów tłuszczowych. U mieszańca (C10 x C9/2L) zaobserwowano wyraźne zwiększenie zawartości kwasu kaprylowego, natomiast u mieszańca C10 x C9/2/3 kwasu kaprynowego (80%). Nasiona niektórych ustalonych morfologicznie mutantów C. tolucana charakteryzowały się także wyraźną zmiennością w zawartości MCFA w porównaniu do formy wyjściowej. Dotychczas nie udało się jednak wyeliminować podstawowej niekorzystnej cechy jaką jest osypywanie się nasion.

EN

Cuphea seeds contain the oil with high content of medium chain fatty acids (MCFA) such as caprilic acid (C8 : 0), capric acid (CIO : 0), lauric acid (C12 : 0) and miristic acid (C14 : 0). At present the main source of oils containing these acids are the palm and coconut kernels cultivated in Philipines and Malenesian region. Such oils are an important component at manufacturing soaps, detergents, lubricants as well as in pharmacology. Cuphea plants are characterized by many wild plant traits, such as seed shattering from ripening fruits, slow growing rate at the first development stages, indeterminate plant growth and development, seed dormancy and viscid glandular hair on the plants. These traits make Cuphea plant cultivation difficult. By use of mutagenesis and interspecific crosses several forms of Cuphea were obtained as an initial material for domestication. A large number of stable morphological mutants were selected, of early maturing and increased number of branches on a stem. Selected F₃ hybrids, (C. viscosissima x C. lanceolata) showed also increased variability of studied traits. The analysis of medium chain fatty acids in the seeds of hybrids showed only in one hybrid the increase of caprylic acid content as compared to the parents. A few stable mutants showed variability of MCFA in comparison to the initial Cuphea tolucana forms. Until now the significant unfavourable wild characteristic, such as seeds shattering, has not been eliminated.

Słowa kluczowe

PL

mutanty; hodowla roslin; rosliny oleiste; wartosc uzytkowa; Polska; Cuphea; mieszance oddalone; introdukcja

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 1998
• Tom: 463
• Opis fizyczny: s.155-164,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Olejniczak J

• Instytut Genetyki Roslin PAN, ul. Strzeszynska 34, 60-479 Poznan

autor

Adamska E.

Bibliografia

• Brandt T., Knaapp S.J. 1993. Gametic selection at fatty acid and allozyme marker loci and meiosis with in Cuphea viscosisima x Cuphea lanceolata populations. Crop Sci. 33: 1138-1143.
• Espinosa S., Rőbbelen G. 1989. Interspecific hybridization and identification of hybrid seeds in the genus Cuphea. In: Science for Plant Breeding VII Congress of EUCARPIA, Göttingen 27.02-4.03.1989 Germany. Abstracts 15-7.
• Hirsinger F., Rőbbelen G. 1980. Studies on the agronomical value of a new MCT oil crop.Cuphea (Lyhraceae). Chemical mutagenesis in C.lanceolata and C. procumbens and general evaluation. Z. Pflanzenziicht. 65: 27.
• Knapp S.J. 1993. Breakthrought towards the domestication of Cuphea. New Crop. E.D.
• Knapp S.J. 1994. Breakthroghes Towards the Domestication of Cuphea. Oregon Agricultural Experiment Station technical Paper No 9994: 372-379.
• Knapp S.J., Crane J.M., Taglani L.A., Slabaugh M.B. 1997. Cuphea viscosis-sima mutants with decrease capric acid. Crop Sci. 37: 352-357.
• Koehne E. 1903. Lythraceae, das Pflanzenreich, Heft IV (Engler A.ed.) Engelmann Leipzig: 1-326.
• Lorey W., Rőbbelen G. 1984. Interspecific hybridization within the genus Cuphea (Lythraceae). Angew. Bot. 58: 423-432.
• Miller R.W., Earle F.R., Wolf I.A., Jones Q. 1964. Search for new industrial oils. IX. Cuphea a versatile source of fatty acids. J. Amer. Oil Chem. Soc. 142: 279-280.
• Moscheni E., Agnelini L.G., Macchia M. 1994. Agronomic potential and seed oil composition of Cuphea lutea and Cuphea laminuligera. Industrial Crops and Products 3: 3-9.
• Olejniczak J., Adamska E. 1992. Attempts of Cuphea domestication using mutagenesis and interspecific crossing. XII EucarpiaCongress July 6-11.1992. Angers, France. Abstract 703-704.
• Olejniczak J., Adamska E., Wojciechowski A. 1993. Domestication of a new oil crop Cuphea by interspecific crossing. II European Symposium on Industrial Crops and Products November 1993, Pisa, Abstracts 27.
• Olejniczak J. 1996. Zmienność indukowana i re kombinacyjna u rośliny oleistej Cuphea. Monografia IGR PAN Poznań 5: 50 ss.
• Ray D.T., Gathman A.C., Thompson A.E. 1989. Cytogenetic analysis of interspecific hybrids in Cuphea. J. Hered. 80: 329-332.