EN
The strains of Trichoderma harzianum were assessed for their effect on chickpea growth and control of charcoal rot caused by Macrophomina phaseolina in greenhouse assay. T. harzianum strain 25-92 significantly increased the fresh and dry weights by 50-63% and 24-42%, respectively, whereas strain 29-92 increased the fresh weight of chickpea cv. Radhey and Vishwas by 12-30% but not the dry weight in the absence of M. phaseolina. A marked increase in root length was caused by both the strains. In M. phaseolina infested pots, number of lateral roots and branching decreased with nonsignificant change in weight. Significant (P = 0.05) reduction in charcoal rot disease was observed in the pots amended with T. harzianum at all the concentrations. Moreover, 60-40% reduction in disease was recorded after 14 and 28 days in chickpea varieties Radhey and Vishwas. The resistant variety Vijay does not show significant disease. The reduction in disease was more pronounced at higher inoculum concentrations of T. harzianum (107-108 cfu/g). Overall, Trichoderma strain 25-92 improved plant growth and reduced damage in presence of the pathogen. Besides disease control the growth promoting properties of the strain improve the efficacy for commercial application.
PL
Testowano w warunkach szklarniowych działanie szczepów Trichoderma harzianum na wzrost ciecierzycy pospolitej (Cicer arietinum) i na czernienie Roślin wywoływane przez Macrophomia phaseolina. Pod nieobecność M. phaseolina szczep 25-92 T. harzianum powodowałistotne zwiększenie świeżej i suchej masy Roślin odpowiednio o 50-63% i 24-42%, podczas gdy szczep T. harzianum 29-92 wpływał na zwiększenie świeżej masy, lecz nie suchej masy odmian ciecierzycy Radhey i Vishwas o 12-30%. Badane szczepy T. harzianum powodowały znaczne zwiększenie długości korzeni. W wazonach zakażonych grzybem M. phaseolina zarówno ilość jak i długość bocznych korzeni i rozgałęzianie się ich spadło, co jednak nie wywoływało istotnych zmian masy Roślin. Istotne (P = 0,05) ograniczenie choroby zaobserwowano w wazonach z dodatkiem T. harzianum w różnych koncentracjach, a ograniczenie choroby na odmianach Radhey i Vishwas o 60-40% odnotowano odpowiednio po 14 i 28 dniach. Odporna odmiana Vijay nie wykazuje istotnego porażenia przez M. phaseolina. Ograniczenie występowania choroby było wyraźniejsze przy wyższych stężeniach inokulum T. harzianum (107-108 cfu/g). W podsumowaniu można stwierdzić, że szczep T. harzianum 25-92 wpływał na polepszenie wzrostu Roślin i ograniczał szkody w obecności patogena M. phaseolina. Ograniczenie występowania choroby i działanie stymulujące wzrost Roślin ma znaczenie w odniesieniu do zastosowania grzyba antagonistycznego T. harzianum w warunkach produkcyjnych.