EN
The aim of this work was to determine the effect of water activity on structure and mechanical properties of rye crisp bread and fibre crisp bread containing wholegrain rye flour, wheat bran, oat meal and sesame seeds. Breads were stored at water activities in the range of 0-0.75. Their mechanical properties (deformability modulus, fracture stress and strain, fracture work) were measured by three-point bending tests. The microstructure of the crisp breads was studied at two water activities by scanning microscopy. Water activity significantly influenced mechanical properties of crisp bread. Increasing water activity caused an increase of the fracture stress at water activities ranging from 0.030 to 0.255 for rye bread and at aw 0.039-0.319 for fibre bread. An increase of water activity above these values caused softening and a sharp decrease of the deformability modulus and fracture stress. Microscopic photographs showed that water activity had an influence on the structure of crisp bread. The rye bread had lower resistance to deformation than the fibre bread, probably due to differences in composition, and the added grain ingredients gave a more heterogeneous structure.
PL
Celem pracy było określenie wpływu aktywności wody na strukturę i właściwości mechaniczne pieczywa chrupkiego: żytniego i pieczywa żytniego wysokobłonnikowego z mąki pełnoziarnistej, z dodatkiem otrąb pszennych, płatków owsianych i ziaren sezamu. Pieczywo było przechowywane w środowisku o aktywności wody w zakresie 0-0,75. Właściwości mechaniczne (moduł odkształcalności, naprężenie i odkształcenie łamiące oraz pracę łamania) przeprowadzono przy wykorzystaniu trójpunktowego testu zginania. Mikrostrukturę pieczywa chrupkiego dla dwóch aktywności wody zbadano za pomocą mikroskopii skaningowej. Aktywność istotnie wpływała na właściwości mechaniczne pieczywa chrupkiego (rys. 1). Wzrost aktywności wody w zakresie od 0,030 do 0,255 dla pieczywa żytniego i dla pieczywa wzbogaconego w błonnik 0,039-0,319 wpływał na wzrost wartości naprężeń łamiących (rys. 2). Wzrost aktywności wody powyżej tych wartości powodował mięknięcie pieczywa i gwałtowny spadek wartości modułu i naprężenia łamiącego (rys. 3, 4). Zdjęcia mikroskopowe wskazują istotny wpływ aktywności wody na strukturę pieczywa chrupkiego (rys. 5-8). Pieczywo żytnie charakteryzowało się mniejszą odpornością na odkształcenie niż pieczywo o wyższej zawartości błonnika, które zawierało w swoim składzie otręby i ziarna, to wpływało na uzyskanie pieczywa o niejednorodnej strukturze.