EN
Industrial landfills resulting from operations of various industries, particularly power generation, create specific habitat conditions for flora. Among the waste which may be used for recultivation of dumping heaps there is sewage sludge, which contains a considerable amount of nutrients crucial for plants. This investigation aimed at identification of the effect of sewage sludge and furnace ashes on the content of selected elements in a mixture of grass and white clover recommended for furnace ash heap recultivation. The experimental design comprised 6 treatments (each in four replications), which differed in a dose of the supplied sewage sludge and furnace ashes: 1) control (without waste admixture), 2) 200 t d.m. of sewage sludge, 3) 200 t d.m. of ash, 4) 150 t d.m. of sludge + 50 t d.m. of ash, 5) 50 t d.m. of ash + 150 t d.m. of ash, 6) 100 t d.m. of ash + 100 t d.m. of ash. The content of macroelements in plants depended on the treatment and ranged from 2.58-31.2 g Mg, 3.16-5.85 g Ca, 16.95-18.46 g K, 0.26-1.25 g Na and 2.27-3.37 g P kg–1d.m. Plants grown exclusively on furnace ashes had the highest content of Mg, Ca and K, whereas the highest P and Na concentrations were noted in plants cultivated exclusively on sewage sludge. While assessing the content of macroelements in the plant mixture in view of its fodder value, it was found that the content of Mg and K met the standards set for good quality feeds, the amounts of Ca and Na were below the optimum, whereas the P concentration was close to the optimum value.
PL
Składowiska poprzemysłowe będące efektem działalności różnych gałęzi przemysłu, zwłaszcza energetycznego, stanowił specyficzne warunki siedliskowe dla flory. Odpadem, który może być wykorzystany w rekultywacji hałd, może być osad ściekowy zawierający znaczną ilość składników pokarmowych niezbędnych dla roślin. Celem badań było poznanie wpływu osadów ściekowych i popiołów paleniskowych na zawartość wybranych pierwiastków w mieszance traw z koniczyną białą polecaną do rekultywacji hałd odpadów paleniskowych. Schemat doświadczenia obejmował 6 obiektów (każdy w czterech powtórzeniach), różniących się dawką wprowadzonych osadów ściekowych i popiołów paleniskowych: 1) obiekt kontrolny (bez dodatku odpadów); 2) 200 t s.m. osadu ściekowego; 3) 200 t s.m. popiołu; 4) 150 t s.m. osadu + 50 t s.m. popiołu; 5) 50 t s.m. osadu + 150 t s.m. popiołu; 6) 100 t s.m. osadu + 100 t s.m. popiołu. Zawartość makroelementów w roślinach była uzależniona od obiektu i wynosiła: 2,58-3,12 g Mg, 3,16-5,85 g Ca, 16,95-18,46 g K, 026-1,25 g Na, 2,27- -3,37 g P kg–1 s.m. Najwyższą zawartość Mg, Ca i K stwierdzono u roślin uprawianych wyłącznie na popiele paleniskowym, natomiast najwyższą zawartość P i Na – u roślin uprawianych wyłącznie na osadzie ściekowym. Oceniając zawartość makroelementów w mieszance pod względem wartości paszowej, stwierdzono, że zawartość Mg i K w mieszance roślin odpowiadała normom stawianym paszom dobrej jakości. Zawartość Ca i Na w roślinach kształtowała się poniżej wartości optymalnej, a zawartość P w roślinach była zbliżona do wartości optymalnej.