PL
W pracy omówiono wyniki badań odporności łubinu pastewnego na uszkodzenia mechaniczne. Analizowano przypadek działań uderzeniowych, jakie występują szczególnie często w bębnie omłotowym kombajnu zbożowego i wywierają zasadniczy wpływ na późniejszą jakość zbieranych nasion. Celem badań była ocena wpływu obciążeń dynamicznych na wielkość uszkodzeń oraz dalszą żywotność nasion łubinu. Do przeprowadzenia badań zbudowano stanowisko do wywoływania obciążeń dynamicznych złożone z wirującej tarczy z elementem udarowym, podajnika nasion i silnika z regulowaną prędkością obrotową. Przyjęto 4 poziomy prędkości obrotowej tarczy stanowiska (18,8 - 28,2 m/s), odpowiadające prędkości obwodowej bębna młócącego w kombajnie zbożowym i 4 poziomy wilgotności nasion łubinu: 15,5%, 18,1%, 20,6% i 24,2%, występujące najczęściej podczas zbioru. Stwierdzono, że w warunkach dynamicznych niemal wyłącznie powstają mikrouszkodzenia nasion. Wśród nich najliczniejszą grupę stanowiły mikrouszkodzenia okrywy nasiennej, występujące przy każdej prędkości elementu udarowego i wilgotności nasion. W dalszej kolejności, co do liczebności, wystąpiły mikrouszkodzenia zarodka. Najmniej liczną grupę mikrouszkodzeń stanowiły uszkodzenia liścieni. Uzyskane wyniki poddano testowaniu statystycznemu i opisano równaniami regresji wielokrotnej.
EN
The studies on lupin seed resistance to mechanical damages were presented. Effects of the impacts occuring at threshing drum of combine harvester on the quality of harvested seeds were analysed. The studies aimed to evaluate the effect of dynamic loads on damages and viability of lupin seeds. An experimental stand was designed to generate the dynamic loads. The stand consisted of a rotary disc with a striking element, seed feeder and an adjustable - speed motor. Four speeds of rotary disc were used (18.8 - 28.2 m/s) corresponding to peripherical speeds of a threshing drum in combine harvester and four levels of seed moisture content (15.5, 18.1, 20.6, 24.2%) most common at lupin harvesting. It was found that under dynamic impacts the microdamages of seeds mostly occured. Micro-damages of seed-coat were most numerous at any speed of striking element and seed moisture content. Germ microdamages were the next in quantity while the less numerous were the micro-damages of cotyledones. The results were analysed statistically and described by multiple regression equations.