Aktywnosc migracyjna populacji kapturnika zbozowca Rhyzopertha dominica F. [Coleoptera, Bostrichidae] w warunkach zasiedlania nowego pokarmu

• Autorzy: Klys M
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obiekt prezentowanych badań stanowiła populacja kapturnika zbożowca (Rhyzopertha dominica F.), groźnego szkodnika magazynowanego ziarna zbóż i produktów spożywczych. Czynne przemieszczanie się osobników dorosłych tego gatunku po gładkiej powierzchni nie jest możliwe z powodu budowy ich ciała, jednak bardzo sprawnie poruszają się w obrębie pryzm ziarna. Wykazują, podobnie jak populacje innych chrząszczy spichrzowych, dużą aktywność migracyjną. Celem badań laboratoryjnych było zbadanie przebiegu procesu migracji w początkowym okresie zasiedlania ziarna pszenicy przez tego szkodnika. Ocenę aktywności migracyjnej oparto na analizie liczebności populacji oraz wskaźników: migracji, śmiertelności i struktury płciowej. Jako substrat w eksperymentach zastosowano pszenicę - optymalny pokarm dla tego gatunku owada. Badania prowadzono w temperaturze 28°C i RH 60 ±5 %. Stwierdzono, że rozprzestrzenianie się populacji kapturnika zbożowca w warunkach swobodnych migracji dwukierunkowych w początkowym okresie zasiedlania pokarmu prowadzi do szybkiego, równomiernego opanowywania całego dostępnego substratu. Ponadto samice tego gatunku wykazują wyższą aktywność migracyjną. Prowadzi to do rozprzestrzeniania się populacji i atakowania coraz to nowego ziarna zbóż. Stwierdzonej aktywności migracyjnej towarzyszy bardzo niska śmiertelność populacji.

EN

The subject of presented study were populations of the lesser grain borer (R. dominica), a dangerous pest for stored cereal grain and food products. The active relocation of adult individuals of this species on smooth surfaces is impossible because of their body structure; however, they move very agilely on the areas of grain heaps. They demonstrate a high migration activity, similar to that observed in populations of other granary beetles. In laboratory tests the migration process in initial period of grain colonization by the pests was examined. The assessment of migration activity was based on analysis of population numbers and focused on determinants concerning migration, mortality rate and gender structure. Wheat was used in experiments, as the parent substance - optimal fodder for this insect species. The experiments were conducted at 28°C and 60 ±5 % r.h. It was found out that propagation of the lesser grain borer populations under undisturbed bi-directional migration conditions, during initial period of food colonization, leads to quick and uniform seizure of all substrate available. Moreover, females of this species demonstrate a higher migration activity. This results in propagation of the population and leads to attacks on other, new cored grains. Discovered migration activity was accompanied by very low mortality ratio.

Słowa kluczowe

PL

zasiedlanie; liczebnosc populacji; aktywnosc migracyjna; Rhizopertha dominica; smiertelnosc; ziarno; szkodliwosc; kapturnik zbozowiec; pszenica; szkodniki magazynowe

EN

insect inhabiting; population number; migration activity; Rhizopertha dominica; mortality; grain; harmfulness; lesser grain borer; wheat; storage pest

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2006
• Tom: 515
• Opis fizyczny: s.173-179,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Klys M

• Akademia Pedagogiczna, ul.Pobrzezie 3, 30-054 Krakow

Bibliografia

• Ciesielska Z. 1978. Interaction among populations of granary beetles (Sitophilus granarius L., Rhizopertha dominica F. and Oryzaephilus surinamensis L.). Ekol. Pol. 4: 5 - 44.
• Ciesielska Z. 1992. Tendencies to migration in granaty beetle populations. Proc. Int. Symp. on Stored-Grain Ecosystems. Jayas, D. S., et al. (Red.). Winnipeg, Canada: 80 - 82.
• Ciesielska Z. 1994. Dynamics and expansion of populations of stored beetles populations. Proc. of the 6th Int. Working Conf. on Stored-product Protection. Highley, E., et al. (Red.). Canberra, Australia: 500 - 508.
• Ciesielska Z., Kłyś M. 2002. Aktywność migracyjna populacji kapturnika zbożowca Rhyzopertha dominica F. (Coleoptera, Bostrychidae). Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis Folia 7. Studia Zoologica I. Kraków: 25 - 37.
• Dowdy A. K. 1994. Flight initiation of lesser grain borer (Coleoptera: Bostrichidae) as influenced by temperature, humidity, and light. J. of Econ. Entomol. 87: 1714 - 1719.
• Hamilton W. D., May R. M. 1977. Dispersal in stable habitats. Nature 269: 578 - 581.
• Kłyś M. 1991. Środowiskowe adaptacje chrząszczy spichrzowych. Mat. IX Symp. „Biologiczne mechanizmy procesów adaptacyjnych”. Wyd. Nauk. WSP Kraków: 79 - 81.
• Kłyś M. 2004b. Aktywność pokarmowa wybranych gatunków chrząszczy spichrzowych a ich szkodliwość. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 501: 211 - 217.
• Krebs Ch. J. 1996. Ekologia. Wydawn. Nauk. PWN Warszawa: 735 ss.
• Sandner H. 1961. Badania nad wpływem gęstości populacji niektórych szkodników przechowalnianych na ich rozrodczość. Pol. Pismo Ent. B, 7(1 - 2): 71 - 77.
• Surtees G. 1964. Laboratory studies on dispersion behaviour of adult beetles in grain. IV. The lesser grain borer Rhyzopertha dominica (F.) (Coleoptera, Bostiychidae). Bull. Entomol. Res. 54: 715 - 722.