PL
W przedstawionej pracy dokonano oceny dwóch systemów chowu buhajów przygotowywanych do użytkowania rozpłodowego, tzn. zwierząt w wieku 10-14 miesięcy. W rocznym cyklu obserwacjom poddano 60 buhajów utrzymywanych na uwięzi oraz 60 buhajów z indywidualnych kojców z pojedyńczymi wybiegami o powierzchni ok. 10 m2. Porównania wyżej wymienionych systemów chowu dokonano w na podstawie badania jakości nasienia, które obejmowało następujące parametry: objętość ejakulatów, koncentrację plemników (tys./mm3), ogólną liczbę plemników w ejakulacie w min., procent plemników o ruchu prawidłowym, morfologiczne zmiany główne i podrzędne plemników oraz własny wskaźnik „plemników potencjalnie efektywnych" (Pp), będący próbą syntezy i obiektywizacji wymienionych badań. Fagocytozę porównywano uwzględniając indeks fagocytarny, % komórek fagocytujących i test redukcji błękitu nitrotetrazolowego (NBT) - % komórek dodatnich. Ponadto w badaniach hematologiczno - immunologicznych oznaczono białko całkowite, albuminy, gammaglobuliny oraz liczbę erytrocytów 10-12/1, poziom hemoglobiny (g/l), hematokryt, liczbę leukocytów 9-9/l z uwzględnieniem leukocytów obojętnochłonnych (%) i leukocytów kwasochłonnych (%) oraz liczbę limfocytów (%). Otrzymane wyniki badań mogą stanowić dane porównawcze dla bydła przebywającego w analogicznych warunkach chowu oraz w warunkach klimatycznych zbliżonych do warunków makroregionu lubuskiego. Prezentowane badania potwierdzają wpływ sposobu chowu, a także pory roku na badane wskaźniki jakości nasienia i wskaźniki immunologiczne krwi buhajów. Stwierdzono także korelację między analizowanymi wskaźnikami immunologicznymi, określającymi fagocytozę, a jakością nasienia. Wskaźniki hematologiczne nie wykazały znaczących różnic w obu podgrupach, co potwierdza tezę, że wskaźniki aktywności płciowej są czulszym sygnałem informującym o błędach środowiskowych aniżeli wskaźniki hematologiczne.
EN
Evaluation of the influence of different breeding systems on 10-14-month old bulls, preparated for procreation, was performed. Investigations were conducted during one year cycle, on 60 bulls living in binded stands and on 60 bulls in individual paddocks, each covering the area of about 10 m2. Estimations of the two breeding systems were based on examinations of semen quality, taking the into account the following parameters: ejaculate content and spermatozoa concentrations (thousands/mm3), total number of spermatozoa in an ejaculate, percent of spermatozoa with correct, regular mobility, chief and secondary morphological changes of spermatozoa and the own „index of potentially effective spermatozoa" (Pp) as a trial of synthesis and objectivisation of the above investigations. Phagocytosis was compared by means of phagocytar index, the percentage of phagociting cells and nitrotetrasol blue reducing index (NBT). In the area of haematological and immunological examinations, the total protein, albumins gammaglobulins, number of erythrocytes, the haemoglobin level, haematocrit and number of leucocytes and lymphocytes were estimated. The results of presented investigations could be used as reference data collected in the Ziemia Lubuska Region for comparison purposes during investigations performed with the use of similar methods and in analogical conditions. Our investigations confirm the thesis about essential influence of the breeding systems, environmental conditions and the periods of the year on quality indices of the semen and on the immunological indices. Certain correlation between semen quality indices and immunological indices was also confirmed. Analysis of the haematological indices did not show significant differences between the two bull groups and this fact seems to confirm the suggestion that the signs of lowered sexual activities are earlier signals pointing out errors and negative environmental influences than the haematological indices. The research confirms the influence of the way of breeding and the period of the year on tested semen quality factors and immunological factors of bulls' blood.