EN
Abstract. The aim of the paper was the comparison of slaughter value and muscle properties of dual-purpose cattle most common in Poland with that of beef type, from which high quality culinary meat is obtained. Four breeds were compared: two of them were dual-purpose type i.e. Holstein-Fresian of Black and White variety and Polish Red and the other two - of beef type i.e. Limousine and Hereford. There are discussed factors influencing cattle slaughter value and muscle properties, i.e. the impact of the utility type, gender, age, feeding Systems, as well as maturation rate of animals. The slaughter value was presented using the dressing percentage and the content of main components in the carcass i.e. the muscle tissue, fat and bones. The tissue composition of analysed cattle breeds and the share of main cuts in their carcasses were presented. Higher daily gains of beef type or dual-purpose breeds are connected with a higher number of muscle fibers (hyperplasia) and also with a bigger size of their diameter (hypertrophy). These phenomena are accompanied by increased lightness of meat colour what is the result of changes in the muscle fibers metabolism and the proportion of myosin heavy chains (MHC) of the I, Ila and IIx type. Observed differences in the slaughter value existed not only between breeds, but also inside them indicating the need for further improvement of animal selection and deeper analysis of factors influencing it. It was stated that the amount of culinary meat obtained from carcasses may be increased not only through the selection of corresponding genotypes, but also through the modification of the system of carcass cutting. The performed analysis of the slaughter value emphasizes special significance of the domestic Polish Red cattle also as a breed for production of good quality meat similar to beef cattle breeds.
Streszczenie. Celem artykułu było porównanie wartości rzeźnej oraz właściwości mięsa bydła najczęściej użytkowanego w Polsce, w kierunku mleczno-mięsnym, z rzadziej spotykanymi rasami mięsnymi, z których uzyskuje się wysokiej jakości mięso kulinarne. Porównywano cztery rasy, tj. bydło holsztyno-fiyzyjskie i polskie czerwone oraz limousine i hereford. Omówiono czynniki mające wpływ na wartość rzeźną i właściwości mięsa bydła, tj. oddziaływanie typu użytkowego, płci, wieku, sposobu żywienia, a także szybkości dojrzewania zwierząt. Charakterystykę wartości rzeźnej każdej z ras przedstawiono, opisując jej wydajność poubojową oraz wielkość udziałów podstawowych składników decydujących o przydatności zwierzęcia do produkcji mięsa, czyli udziału tkanki mięśniowej, tłuszczu i kości. Przedstawiono skład tkankowy analizowanych ras bydła i udział elementów zasadniczych w ich tuszach. Przeprowadzone porównania wykazały, że duże przyrosty masy mięsa wiążą się zwykle z występowaniem zwiększonej ilości włókien (hiperplazja), ale także ze zwiększeniem ich średnicy (hipertrofia). Zjawiskom tym towarzyszy zwiększenie jasności barwy mięsa, będące skutkiem zmian metabolizmu włókien. Obserwowane różnice w wartości rzeźnej pomiędzy rasami i wewnątrz nich wskazują na potrzebę głębszej analizy czynników je determinujących oraz doskonalenia selekcji zwierząt. Stwierdzono, że ilość mięsa kulinarnego pozyskiwanego z tusz bydła może wzrastać nie tylko poprzez dobór odpowiednich genotypów zwierząt, ale również poprzez modyfikację rozbioru poubojowego tusz. Przeprowadzona analiza odnośnie wartości rzeźnej wskazuje na szczególne walory krajowego bydła polskiego czerwonego, które uzyskuje bardzo podobne parametry do bydła mięsnego. Skoro rasy mięsne limousine i hereford mają światowe uznanie, jest celowe zwiększenie wysiłku nad doskonaleniem i propagowaniem rodzimego bydła polskiego czerwonego w hodowli żywca i produkcji mięsa zarówno w kraju, jak i na świecie.