Rtec w trzech gatunkach grzyba maslak z niektorych miejsc w Polsce

• Autorzy: Mielewska D. , Stefanska A. , Wenta J. , Mazur M. , Bielawski L. , Danisiewicz D. , Dryzalowska A. , Falandysz J.

Warianty tytułu

EN

Mercury in three species of Suillus mushroom from some sites in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Oznaczono zawartość rtęci ogółem w owocnikach maślaka pstrego (Suillus variegatus), sitarza (S. bovinus) i zwyczajnego (S. luteus) oraz w wierzchniej warstwie podłoża glebowego z kilku przestrzennie odległych od siebie miejsc w Polsce. Wszystkie trzy gatunki maślaków cechowała mała zawartość rtęci w owocnikach. Wartości średniej arytmetycznej stężenia rtęci w kapeluszach i trzonach maślaków w zależności od miejsca ich pochodzenia mieściła się w granicach, odpowiednio, od 0,17±0,07 do 0,22±0,12 i od 0,047±0,015 do 0,071±0,035 µg/g masy suchej dla maślaka pstrego; od 0,28±0,11 do 0,79±0,40 i od 0,17±0,07 do 0,51±0,22 µg/g ms dla maślaka sitarza oraz od 0,095±0,082 do 0,17±0,05 i od 0,045±0,026 do 0,070±0,026 µg/g ms dla maślaka zwyczajnego. Wszystkie trzy gatunki maślaka bionagromadzały rtęć (BCF >1). Maślak sitarz względnie wydajniej nagromadzał rtęć niż pozostałe dwa gatunki, a wartość współczynnika BCF rtęci ogółem wyniosła od 18±10 do 45±20 w kapeluszach i od 9,4±7,5 do 29±11 w trzonach tego grzyba. Poziom zanieczyszczenia rtęcią wierzchniej warstwy gleby był niewielki, średnio od 0,017±0,003 do 0,029±0,020 µg/g ms.

EN

Total mercury content have been determined in fruiting bodies of Variegated Bolete (Suillus variegates), European Cow Bolete (S. bovinus) and Slippery Jack (S. luteus) and in underlying to mushroom's surface layer of soil substrate collected from several spatially distant one from another sites in Poland. All three Suillus mushroom species independent of the site characterized were by small mercury content. The arithmetic mean values of mercury concentration in caps and stipes, respectively, were: 0.17±0.07-0.22±0.12 and 0.047±0.015-0.071 ±0.035 µg/g dry weight for Variegated Bolete; 0.28±0.11- 0.79±0.40 and 0.17±0.07- 0.51±0.22 µg/g dw for European Cow Bolete, and 0.095±0.082-0.17±0,05 and 0.045±0.026- 0.070±0.026 µg/g dw for Slippery Jack. All three species of Suillus mushrooms bio- concentrated mercury (BCF > 1). European Cow Bolete bioconcentrated mercury relatively more efficiently when compared to two other species, and means of BCF value of this element in its caps ranged from 18± 10 to 45±20, and in stipes from 9.4±7.5 to 29± 11. A level of surface soil pollution with mercury was low and averaged from 0.017±0.003 do 0.029±0.020 µg/g dw.

Słowa kluczowe

PL

grzyby jadalne; srodowisko przyrodnicze; zanieczyszczenia srodowiska; maslak; Suillus; grzyby wielkoowocnikowe; rtec; zawartosc rteci; gleby; oznaczanie; Polska

EN

edible mushroom; natural environment; environment contaminant; Suillus; mushroom; mercury; mercury content; soil; determination; Poland

• Wydawca: -
• Czasopismo: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
• Rocznik: 2008
• Tom: 59
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.147-153,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Mielewska D.

• Uniwersytet Gdanski, ul.Sobieskiego 19, 80-952 Gdansk

autor

Stefanska A.

autor

Wenta J.

autor

Mazur M.

autor

Bielawski L.

autor

Danisiewicz D.

autor

Dryzalowska A.

autor

Falandysz J.

Bibliografia

• 1. Byrne A.R., Ravnik V., Kosta L.: trace element concentrations in higher fungi. Sci. Total Environ. 1976, 6, 65-78.
• 2. Chudzyński K., Bielawski L., Falandysz J.: Składniki mineralne i wartości współczynnika ich nagromadzania w owocnikach maślaka żółtego (Suillus grevillei) z Beskidu Zachodniego. Bromat. Chem. Toksykol. 2007, 40, 159-166.
• 3. Falandysz J.: Mercury in mushrooms and soil of the Tarnobrzeska Plain, south–eastern Poland. J. Environ. Sci. Health, 2002, 37A, 343–352.
• 4. Falandysz J., Bielawski L.: Mercury content of wild edible mushrooms collected near the town of Augustów. Polish J. Environ. Stud. 2001, 10, 67-71.
• 5. Falandysz J., Bielawski L., Kannan K., Gucia M., Lipka K., Brzostowski A.: Mercury in wild mushrooms and underlying soil substrate from the great lakes land in Poland. J. Environ. Monit. 2002, 4, 473-476.
• 6. Falandysz J., Bielawski L., Kawano M.: Mercury in mashrooms and soil from the Wieluńska Upland in south-central Poland. J. Environ. Sci. Health, 2002, 37A, 1409-1420.
• 7. Falandysz J., Brzostowski A., Kawano M., Kannan K., Puzyn T., Lipka K.: Concentrations of mercury in wild growing higher fungi and underlying substrate near lake Wdzydze, Poland. Water Air Soil Pollution, 2003, 148, 127-137.
• 8. Falandysz J., Chwir A.: The concentrations and bioconcentration factors of mercury in mushrooms from the Mierzeja Wiślana sand-bar. Northern Poland. Sci. Total Environ. 1997, 203, 221-228.
• 9. Falandysz J., Frankowska A.: Niektóre pierwiastki metaliczne i ich współczynniki biokoncentracji w borowiku szlachetnym (Boletus edulis) z Puszczy Świętokrzyskiej. Bromat. Chem. Toksykol. 2007, 40, 257-260.
• 10. Falandysz J., Gucia M., Mazur A.: Niektóre składniki mineralne i ich współczynniki biokoncentracji w czubajce kani (Macrolepiota procera) z okolic Poniatowej w woj. lubelskim. Bromat. Chem. Toksykol. 2007, 40, 249-255.
• 11. Falandysz, J., Gucia, M., Mazur, A.: Content and bioconcentration factors of mercury by Parasol Mushroom Macrolepiota procera. J. Environ. Sci. Health. 2007, 42B, 735-740.
• 12. Falandysz J., Gucia M., Frankowska A., Kawano M., Skwarzec B.: Total mercury in wild underlying soil substrate from the city of Umeå and its surroundings, Sweden. Bull. Environ. Contim. Toxicol. 2001, 67, 763-770.
• 13. Falandysz J., Jędrusiak A., Lipka K., Kannan K., Kawano M., Gucia M., Brzostowski A., Dadej M.: Mercury in wild mushrooms and underlying soil substrate from Koszalin, North-central Poland. Chemosphere, 2004, 54, 461-466.
• 14. Falandysz J., Kawano M., Świeczkowski A., Brzostowski A., Dadej M.: Total mercury in wild-grown higher mushrooms and underlying soil from Wdzydze Landscape Park, Northern Poland. Food Chem. 2003, 81, 21-26.
• 15. Falandysz J., Kunito T., Kubota R., Gucia M., Mazur A., Falandysz J.J., Tanabe S.: Selected elements of Parasol Mushroom Macrolepiota procera. J. Environ. Sci. Heath. 2008; 43B: 187-192.
• 16. Falandysz J., Lipka K.: Selen w grzybach. Roczn. PZH. 2006, 57, 217-233.
• 17. Falandysz J., Lipka K., Gucia M., Kawano M., Strunnik K., Kannan K.: Accumulation factors of mercury in mushrooms from Zaborski Landscape Park, Poland. Environ. Intern. 2002, 28, 421-427.
• 18. Falandysz J., Marcinowicz A., Danisiewicz D., Gałecka K.: Rtęć w grzybach i substracie spod grzybów w rejonie Łubiany, gmina Kościerzyna. Bromat. Chem. Toksykol. 1997, 30, 63-68.
• 19. Falandysz J., Szymczyk K., Ichihashi H., Bielawski L., Gucia M., Frankowska A., Yamasaki S-I.: ICP/MS and ICP/AES elemental analysis (38 elements) of edible wild mushrooms growing in Poland. Food Addit. Contam. 2000, 18, 503-513.
• 20. Grunert H.R.: Grzyby, Świat Książki, Warszawa 1995
• 21. Grzywacz A.: Grzyby leśne, Warszawa 1998.
• 22. Kalač P., Burda J., Stašková I.: Concentrations of lead, cadmium, mercury and copper in mushrooms in the vicinity of a lead smelter. Sci Total Environ. 1991, 105, 109-119.
• 23. Kalač P., Niznanska M., Bevilaqua D., Stašková I.: Concentrations of mercury, copper, cadmium and lead in fruiting bodies of edible mushrooms in the vicinity of a mercury smelter and a copper smelter. Sci Total Environ. 1996, 177, 251-258.
• 24. Kowalewska I., Bielawski L., Falandysz J.: Niektóre metale i fosfor oraz ich współczynniki nagromadzania w koźlarzu czerwonym Leccinum rufum z terenu Wyżyny Lubelskiej. Bromat. Chem. Toksykol. 2007, 40,153-158.
• 25. Kowalewska I., Bielawski L., Falandysz J.: Niektóre pierwiastki i ich współczynniki biokoncentracji w koźlarzu czerwonym Leccinum rufum z terenu Polski północnej. Bromat. Chem. Toksykol. 2007, 40, 329-335.
• 26. Stijve T.: Zwarte metalen in eethare Bovisten. AMK Mededelingen 2007, 3, 64-69.