Azot w glebach murszowatych o zroznicowanym stopniu ewolucji w dolinie rzeki Omulew

• Autorzy: Bieniek A
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na torfowisku w dolinie rzeki Omulew występują gleby torfowo-murszowe wytworzone z torfów szuwarowych i olesowych, na piaskach sandrowych. Na skutek ewolucyjnych przemian związanych z odwodnieniem i zanikiem materii organicznej, przekształciły się one w gleby mineralno-murszowe, murszowate właściwe, murszaste i arenosole. Największe zasoby materii organicznej były w glebach torfowo-murszowych (1 535,9 t·ha⁻¹), a najmniejsze w arenosolach. (105,1 t·ha⁻¹). Wraz ze zmniejszaniem się ilości materii organicznej stała się ona mniej podatna na przemiany mikrobiologiczne, a stosunek C : N z 12,3 w poziomach murszowych rozszerzył się do 19,0 w utworach murszastych i 21,1 w piaskach próchnicznych arenosoli. Gleby torfowo-murszowe cechują się znaczną zawartością azotu ogólnego (53 440 kg·ha⁻¹) i intensywnymi jego przemianami. W poziomach murszowych występuje 70,0-110,1 kg·ha⁻¹ azotu mineralnego (N-NO₃ i N-NH₄) i przeważa forma azotanowa. W glebach murszowatych azot występuje tylko w poziomach powierzchniowych, w utworach murszastych jest go 8-krotnie mniej, a w arenosolach prawie 20-krotnie, i w azocie mineralnym przeważa forma amonowa. Intensywność przemian azotu ogólnego zwiększa się wraz z ubytkiem ilości materii organicznej. W arenosolach 2,26% N ogółem występuje w formie azotu mineralnego, w glebach murszastych 0,84-0,90%, a w murszach 0,38-0,47%.

EN

In the peat bog of the Omulew river, there are mucky peat soils originated from rushy and alder swamp peats on loose outwash sands. As a result of evolutionary transformations related to dehydration and disappearance of organic matter, they were transformed into mineral muck, proper muck, muckous soils and arenosols. The highest content of organic matter was found in peat-muck (1 535.9 t·ha⁻¹), and the lowest - in arenosols (105.1 t·ha⁻¹). With decrease in the amount of organic matter, it became more prone to microbiological transformations, and the C : N ratio increased from 12.3 in mucky layers to 19.0 in the muckous parts and to 21.1 in the humus sands of arenosols. Peat-muck soils contain considerable amounts of total nitrogen (53 440 kg·ha⁻¹), which undergoes intensive transformations. The muckous layers contain 70.0-110.1 kg·ha⁻¹ of mineral nitrogen (N-NO₃ and N-NH₄) with the nitrate form predominating. In the muckous soils, nitrogen is found only in surface layers; muckous layers contain only one-eighth and arenosols only one-twentieth of this amount; the mineral nitrogen consists mainly of the ammonium compounds. The intensity of total nitrogen transformations increases with a decrease of organic matter amount. In arenosols, 2.26% of total nitrogen occurs as mineral compounds, while for muckous, the corresponding number ranges from 0.84% to 0.90%, while in mucks it ranges from 0.38% to 0.47%.

Słowa kluczowe

PL

ewolucja; zawartosc azotu; doliny rzeczne; dolina Omulwi; gleby murszowate

EN

evolution; nitrogen content; river valley; Omulew River; muckous soil

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2006
• Tom: 513
• Opis fizyczny: s.41-48,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bieniek A

• Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Uniwersytet Warminsko-Mazurski, Plac Lodzki 3, 10-727 Olsztyn

Bibliografia

• Bieniek A., Grabowski K. 2006. Skutki ewolucji gleb murszowych w krajobrazie sandrowym na przykładzie obiektu Głuch. Rocz. Glebozn. (w druku).
• Bieniek B., Bieniek A., Helińska A. 2005. Mineralizacja organicznych związków azotowych w glebach murszowych różnie użytkowanych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 505: 69-75.
• Gotkiewicz J. 1987. Mineralizacja organicznych związków azotowych w glebach torfowo-murszowych wieloletnich doświadczeń. Bibl. Wiad. IMUZ 68: 85-98.
• Grabowski K., Bieniek B., Grzegorczyk S. 2005. Zbiorowiska roślinne na glebach murszowatych o zróżnicowanym stopniu ewolucji w dolinie rzeki Omulew. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 507: 191-196.
• Łachacz A. 2001. Geneza i właściwości płytkich gleb organogenicznych na sandrze mazursko-kurpiowskim. UWM Olsztyn, Rozprawy i Monografie 49: 119.
• Sapek A., Sapek B. 1997. Metody analizy chemicznej gleb organicznych. Mat. Instr. IMUZ Falenty 115: 81 ss.
• Systematyka leb Polski 1989. Wyd. IV. Rocz. Glebozn. 40(3/4): 1-148.
• Szymanowski M. 1991. Gleby powiązane z torfowiskami i zasady ich użytkowania. Bibl. Wiad. IMUZ. 77: 161-189.
• Wójciak H., Bieniek B. 1998. Charakterystyka substancji organicznej w murszowatych glebach dolinowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 460: 199-208.