EN
Research into the mechanism of soil degradation as affected by excessive immission of sulphur from man-made sources indicates unequivocally that the process is by no means ended once the inflow of pollutant to the soil is discontinued. The aim of the investigations was to look into the residual effect of prolonged sulphur contamination of the soil with diluted H₂SO₄ that simulated an acid rain of the pH of 2.8-3.5 on soil physical properties after the excess of sulphates was washed away. In the experiment with loamy soil (particle size fraction of <0.02 mm accounting for 25-30 %) 5 sulphur contamination treatments were considered equivalent to the following levels of sulphur immission: 0, 62.5, 125, 250 and 500 kg S ha⁻¹year⁻¹. The treatments were superimposed on two series with and without 1 Hh CaCO₃ addition. The study showed that after the input of non-native sulphur was cut off and excess sulphur washed out the pH of the studied soil continued to decline and its potential acidity continued to rise. Another effect was a substantial decrease in the saturation of the sorption complex with bases, mainly as a result of further losses of calcium and magnesium from the soil. Both as the effect of direct and residual acidification of soils due to sulphur contamination, liming slowed down the rate of soil degradation and, hence, alleviated the negative effects of that phenomenon.
PL
Z badań nad mechanizmem degradacji gleb pod wpływem nadmiernej imisji siarki, ze źródeł antropogenicznych wynika jednoznacznie, że proces ten nie kończy się z dopływem polutanta do gleby. Celem badań było określenie następczego działania długotrwałego zasiarczania gleby rozcieńczonym roztworem H₂SO₄, symulującym kwaśny deszcz o pH 2.8-3.5, na kształtowanie się jej właściwości chemicznych, po odmyciu nadmiaru siarczanów. W doświadczeniu z glebą gliniastą (% fr., <0.02 mm = 25-30) uwzględniono 5 obiektów równoważących imisję siarki w ilości: 0,62.5, 125, 250 i 500 kg S ha⁻¹r ⁻¹ oraz 2 serie bez i z dodatkiem CaCO₃ w dawce według 1 Hh. Badania wykazały, że w glebie zasiarczonej po odcięciu dopływu siarki z zewnątrz i odmyciu nadmiaru jonów SO₄2- nastąpił dalszy spadek pH oraz wzrost kwasowości potencjalnej. Poza tym znacznemu obniżeniu uległ stopień wysycenia kompleksu sorpcyjnego zasadami, głównie wskutek dalszego ubytku wapnia i magnezu z gleby. Zarówno w bezpośrednim, jak i następczym zakwaszaniu się gleby pod wpływem zasiarczenia, wapnowanie opóźniało tempo jej degradacji, łagodząc tym samym negatywne skutki tego zjawiska.