EN
Lead accumulation in the gill, liver, and muscle of O. mossambicus was time and dose dependent but descreased with body size. During recovery, the large size group eliminated the metal faster than the small size one. Animals exposed to higher concentration of metal needed longer time for recovery.
PL
Badano akumulację i eliminację ołowiu w skrzelach, wątrobie i mięśniach O. mossambicus jako funkcję wielkości ciała ryb eksponowanych w dwóch subletalnych koncentracjach (16 i 32 ppm). Wzrost akumulacji ołowiu we wszystkich testowanych tkankach i wszystkich grupach wielkości zwierząt zależał od czasu i dawki (tabela I). Tkanki skrzeli grupy S poddawanej działaniu dawki 32 ppm wykazywały akumulację ołowiu 0,012, 1,23, 1,84 i 2,36 mg na 1 g świeżej tkanki po odpowiednio 0, 7, 14 i 21 dniach. Podobne tendencje wzrostowe zaobserwowano także dla pozostałych tkanek, grup (M, L) i dawek, chociaż ilość zakumulowanego ołowiu w testowanych tkankach była istotnie wyższa przy działaniu 32 ppm (P < 0.05, tabela II). Współczynnik korelacji r obliczony dla kumulacji ołowiu (we wszystkich testowanych tkankach grup o różnych masach ciała) w zależności od czasu ekspozycji był statystycznie dodatni dla obu subletalnych poziomów (P < 0.05, tabela II). Przy większej masie ciała akumulacja ołowiu statystycznie (P < 0.05) zmniejszała się we wszystkich tkankach dla obu poziomów (tabela II). Szybsze tempo pobierania ołowiu w grupie S było spowodowane większą efektywną dawką na jednostkę masy ciała. Akumulacja ołowiu przebiegała w porządku: skrzela > wątroba > mięśnie. Skrzela akumulowały największe ilości ołowiu ponieważ były w bezpośrednim kontakcie z zanieczyszczoną wodą. Akumulacja w wątrobie była na drugim miejscu po skrzelach, co jest związane z jej funkcją magazynowania, przemiany i detoksykacji. Koncentracja ołowiu stopniowo zmniejszała się we wszystkich testowanych tkankach i grupach wielkości po przeniesieniu ryb do wody wolnej od metalu (ryc. 1, 2). Skrzela eliminowały w szybszym tempie niż inne tkanki, co mogło być spowodowane bezpośrednim kontaktem z otaczającym środowiskiem oraz ich aktywnym udziałem w eliminacji metalu. Dłuższe utrzymywanie się metalu w wątrobie mogło być spowodowane wolniejszym tempem eliminacji i zmniejszoną prędkością wewnętrznego przepłyrwu wody przez te części. Grupa o mniejszych rozmiarach eliminowała w wolniejszym tempie niż grupy M i L, co mogło być spowodowane większym stopniem zniszczenia tkanek i utratą zdolności eliminacji metalu. Testowane tkanki skrzel, wątroby i mięśni całkowicie powróciły do stanu wyjściowego w grupie S eksponowanej na dawkę 32 ppm po odpowiednio 126, 116, 84 dniach a w grupie L po 62, 83, 58 dniach (ryc. 1). Zwierzęta eksponowane na dawkę 32 ppm ołowiu potrzebowały więcej czasu na całkowitą eliminację niż te, które były eksponowane na 16 ppm.