EN
A structural analysis was conducted of peptides responsible for inducing celiac disease, as well as of the structural fragments they are located in, i.e. the so-called “extended structural motifs”. These motifs originated from wheat A-gliadin and constituted a standard for the analysis of the other proteins. Experiments were carried out based on in silico methods. Analyses covered a total of 403 sequences of selected cereal and seed proteins. Of all the analysed sequences, 155 were found to contain tetrapeptides (potentially known as toxic for celiac disease), namely: QQQP, QQPY, PSQQ, QPYP, including 29 proteins in which the tetrapeptides were constituents of a structural motif with a longer sequence. These were proteins of wheat, barley and oat. All the extended motifs occurred in a hydrophilic surrounding, attaining the structure of beta-turn and random coil. Computer-aided design of the proteolysis process of selected proteins was carried out as well in the aspect of celiac-toxic peptide release. Active fragments were released from twenty-eight proteins by thermolysin, K proteinase and prolyl oligopeptidase.
PL
Produkty pochodzenia roślinnego takie jak białka niektórych zbóż czy nasion, mogą wywoływać celiakię in. nietolerancję glutenu. W pracy przeprowadzono analizę strukturalną peptydów odpowiedzialnych za wywoływanie celiakii oraz fragmentów struktury, w których się one znajdują czyli tzw. rozszerzonych motywów strukturalnych. Motywy te pochodziły z A-gliadyny pszenicy i stanowiły wzorzec do analizy pozostałych białek. Badania przeprowadzono w oparciu o metody in silico wykorzystując do tego celu bazę danych sekwencji białek i bioaktywnych peptydów – BIOPEP [http://www.uwm.edu.pl/biochemia], bazę danych sekwencji białek SWISS-PROT [http://www.expasy.org], algorytm BLAST [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/blast] oraz program PREDICT 7 przeznaczony do przewidywania struktury drugorzędowej. Analizie poddano ogółem 403 sekwencje białek roślinnych. U 155 z nich stwierdzono obecność tetrapeptydów odpowiedzialnych za celiakię a mianowicie: QQQP, QQPY, PSQQ, QPYP, w tym u 29 białek wymienione tetrapeptydy wchodziły w skład motywu strukturalnego o dłuższej sekwencji. Były to białka pszenicy, jęczmienia i owsa. Wymienione białka należą do rodzin o zbliżonym pokrewieństwie ewolucyjnym i wykazują różny stopień homologii, co zostało potwierdzone za pomocą programu BLAST. Wszystkie motywy rozszerzone znajdowały się w hydrofilowym otoczeniu, jak również przyjmowały strukturę beta-skrętu i nieuporządkowaną, co jest charakterystyczne dla fragmentów zawierających w swoim składzie reszty tyrozyny, proliny czy glutaminy. Przeprowadzono również komputerowe projektowanie procesu proteolizy wybranych białek pszenicy, owsa i jęczmienia (najbogatsza rodzina białek, prekursorów toksycznych peptydów) w aspekcie uwalniania peptydów toksycznych dla osób chorych na celiakię. Aktywne fragmenty uwalniane były z dwudziestu ośmiu białek przez termolizynę, proteinazę K i oligopeptydazę prolinową.