PL
Opracowanie zawiera wyniki produkcyjno - ekonomiczne i sytuację finansową 120 wielkoobszarowych gospodarstw sprywatyzowanych, przebadanych w 1995 r. przez IERiGŻ. Jest to kontynuacja badań z lat ubiegłych. Przekształcenia własnościowe w PGR powodują istotne zmiany nie tylko w sferze organizacji, zarządzania i motywowania do pracy, ale również w wyposażeniu w czynniki produkcji, ich wykorzystaniu, w intensywności gospodarowania oraz kierunkach produkcji. Najistotniejsze zmiany w tym zakresie zachodzą w momencie zmiany formy własności, a wywoływane są realizacją programów restrukturyzacyjnych. W późniejszym okresie zmiany te są wolniejsze, przybierają charakter ewolucyjny wynikający z potrzeb nowych właścicieli czy użytkowników. Szukając wzrostu dochodów, gospodarstwa zwiększają udział bardziej opłacalnych kierunków produkcji rolniczej i pozarolniczej. Możliwości powiększenia dochodów intensywnie poszukują również w racjonalizacji nakładów. Wiąże się to nie tylko ze zmniejszeniem zatrudnienia, ale również poprzez wprowadzenie nowych technik i technologii produkcji, postępu biologicznego oraz nowych systemów żywienia i chowu zwierząt. W 1994 r. gospodarstwa badane osiągnęły przeciętnie wynik finansowy dodatni (wskaźnik rentowności 4,7%) . W stosunku do roku poprzedniego nastąpiła istotna poprawa efektywności gospodarowania we wszystkich formach własności. Miało to miejsce przy jednoczesnym wyraźnym wzroście poziomu intensywności gospodarowania. Nakłady na 1 ha. uż. rol. wzrosły z 12,7 mln. zł. w 1993 r. do 20,7 mln. zł. w 1994 r. W co piątym gospodarstwie sytuację ekonomiczno - finansową można określić jako trudną. Dotyczy to wszystkich form własności. Należy liczyć się, że znaczna część z nich może nie sprostać wymogom rynku, tak jak to miało miejsce w 7 przypadkach. Wymusi to potrzebę szukania nowych rozwiązań powtórnego ich zagospodarowania.
RU
Разработка представляет производственно-экономические результаты и финансовую ситуацию 120 крупно-территориальных приватизированных хозяйств, исследованных в 1995г Институтом экономики сельского хозяйства и продовольствия, что является продолжением исследований, проводимых в предыдущих годах. Собственнические преобразования в госхозах вызывают существенные изменения не только в сфере организации, управления и мотивировки к работе, но также в оснащении факторами производства, из использовании, в интенсивности хозяйствования и направлениях производства. Наиболее существенные преобразования в данной области происходят в моменте изменения формы собственности, а вызываются реализацией реструктуризационных программ. а позднейшем периоде эти изменения протекают значительно медленнее, приобретая эволюционный характер, вытекающий из потребностей новых владельцев или пользователей. В поисках доходов хозяйства увеличивают уд.вес более рентабельных направлений сельского хозяйства и внесельскохозяйствен- ной продукции. Кроме того, интенсивно ищут возможности увеличения доходов путем рационализации расходов. Sto вяжется не только с уменьшением занятости, но также с введением новой техники и технологии производства, биологического прогресса, как и новых систем кормления и разведения животных. ń 1994г. исследуемые хозяйства достигли в среднем положительные финансовые результаты с показателем рентабельности 4,7$. По сравнению с предыдущим годом наступило существенное улучшение эффективности хозяйствования во всех формах собственности. Это имело место при одновременном отчетливо выраженном росте уровня интенсивности хозяйствования. Расходы на 1га сельскохозяйствен-* ных угодий увеличились с 12,7 млн.зл. в 1993г. до 20,7 млн.зл. в 1994г. Б кавдом пятом хозяйстве экономическо-финансовую ситуацию можно считать трудной. Это касается всех форм собственности. Следует считьться с тем, что значительная часть из них может не справиться с требованиями рынка, как это имело место в 7-и случаях. Это потребует поисков новых решений вторичного их освоения.
EN
The author presents production-and-economic results as well as financial situation of the 120 large-scale agricultural enterprises which had been privatized, examined by the Institute of Agricultural and Food Economics in 1995. Such studies are being done continually in the Institute. A process of property transformation taking place in the former state-owned farms causes important changes not only in organization, motivation and management fields, but in equipment with the production factors as well. Using of these production factors, intensity of managing and directions of production also change. The most relevant changes occur at the moment of introduction of new property forms. They are evoked by the restructuring programmes being curried out. These changes become much slower with the time passing, gaining rather evolutionary character related to the needs of new owners or users. Searching for the opportunities of income growth the new enterprises introduce more profitable - both agricultural and non-agricultural - production. Rationalization of inputs is another factor supporting income growth. This means not only lowering of employment but also using of modern production technologies and introducing biological progress and new up-to-date methods of animal breeding. In 1994 the farms in question showed a positive financial results on the average / profitability rate 4.7 percent /. This means an important improvement comparing with the previous year. In the same time, the intensity of managing also increased considerably. Inputs calculated per one ha of agriculturally used land amounted to 20.7 mln zlotys in 1994 comparing with 12.7 mln zlotys in 1993. However, in every fifth farm economic-and-financial situation can be still considered as a difficult. This concerns all forms of property. Considerable part of those farms is not likely to match the competition of a market - as it has been the case in seven enterprises. The situation will call for seeking for the possibilities of new forms of re-management of the large-scale farms which have collapsed.