Ocena procesu rekultywacji terenow po kopalni siarki w Jeziorku, na podstawie stanu fauny dzdzownic

• Autorzy: Kostecka J , Paczka G , Mastalerczyk A
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań była ocena zaawansowania procesów naturalizacji terenu po kopalni siarki w Jeziórku. Oceniano ją analizując zróżnicowanie zespołu populacji dżdżownic na wybranych stanowiskach rekultywowanego terenu i porównując ze zróżnicowaniem tych bezkręgowców na obszarze pozostałości po stuletnim parku podmiejskiem na obrzeżach Rzeszowa. W przeprowadzonych badaniach wykazano, że w glebie niezdegradowanego parku średnia liczebność i biomasa Lumbricidae były znacznie wyższe (49,4 ± 29 os. i 75,439 ± 57,2 g·m⁻²) niż na badanych stanowiskach terenu po kopalni siarki (min. 1,6 ± 3,1 os. i 0,274 ± 0,584 g·m⁻²; maks. 35,3 ± 16,8 os. i 11,372 ± 4,352 g·m⁻²). Średnia liczebność i suma biomasy dżdżownic odnajdywanych na terenie pokopalnianym była zróżnicowana, zależnie od stopnia degradacji i rekultywacji terenu. Wśród dżdżownic występujących na terenie pokopalnianym odnajdywano wyłącznie dżdżownice ściółkowe i średnio kopiące, podczas gdy w glebie parku stwierdzono reprezentantów wszystkich grup ekomorfologicznych (licznie występował także gatunek L. terrestris, należący do dżdżownic głęboko kopiących).

EN

The aim of the research was to rate the advancement of the naturalization process that concerned the area remaining after the sulphur mine in Jeziórko. It was rated by analysing the diversity of populations of earthworms from chosen spots on the reclaimed area and by comparing the results with an area of a hundred year old park in the suburbs of Rzeszów. It was shown that on the non- degraded area of the park the average number and biomass of Lumbricidae were much higher (49.4 ± 29 ind. and 75.439 ± 57.2 g·m⁻²), than on the area of the sulphur mine (min. 1.6 ± 3.1 ind. and 0.274 ± 0.584 g·m⁻²; max 35.3 ± 16.8 ind. and 11.372 ± 4.352 g·m⁻²). The average number and biomass sum of the earthworms found in the post-mine area varied accordingly to the degree of the terrain's degradation and reclamation. In the post-mine area there were only epigees and endogees earthworms noticed while the soil from the park contained the representatives of every ecomorphological group (L. terrestris, of aneciques group, were also abundant there).

Słowa kluczowe

PL

naturalizacja; dzdzownice; kopalnie siarki; tereny pokopalniane; gleby; rekultywacja; Kopalnia Jeziorko; tereny rekultywowane; roznorodnosc biologiczna

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2004
• Tom: 498
• Opis fizyczny: s.135-145,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kostecka J

• Zaklad Przyrodniczych Podstaw Rolnictwa, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszow

autor

Paczka G

• Zaklad Przyrodniczych Podstaw Rolnictwa, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszow

autor

Mastalerczyk A

• Zaklad Przyrodniczych Podstaw Rolnictwa, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszow

Bibliografia

• Baran S., Turski R. 1996. Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb. AR w Lublinie: 223 ss.
• Boć J., Nowacki K., Samborska-Boć E. 2003. Ochrona środowiska. Kolonia Limited: 470 ss.
• Bouche M.B. 1972. Lombriciens de France: ecologie et systematique. INRA publ. 72-2. Institut National des Recherches Agriculturelles, Paris: 180 ss.
• Dulewski J., Wtorek L. 2000. Problemy powracania wartości użytkowej gruntom zdegradowanym działalnością górniczą. Inżynieria Ekologiczna 1: 23-26.
• Górny M. 1975. Zooekologia gleb leśnych. PWRiL, Warszawa: 310 ss.
• Jędrzejowski J. 1987. Procesy przemysłowe a zanieczyszczenie środowiska. Przemysł chemiczny. PWN, Warszawa: 202 ss.
• Kasprzak K. 1986. Skąposzczety glebowe. III. Rodzina: dżdżownice (Lumbricidae). W serii: Klucze do oznaczania bezkręgowców Polski. T. 6. PWN, Warszawa: 186 ss.
• Kostecka J. 1988. Populacje dżdżownic (Oligochaeta, Lumbricidae) w czterech podzespołach Fagetum carpaticum w Bieszczadach Zachodnich w okolicy Ustrzyk Górnych. Praca doktorska. AR w Krakowie, Filia w Rzeszowie.
• Kostecka J. 1993. Liczebność, biomasa i skład gatunkowy dżdżownic (Lumbricidae) pola uprawnego w warunkach suszy, w: Wiodące problemy rozwoju rolnictwa w płd.- wsch. Polsce, V: 199-206.
• Koszty rekultywacji poniesione w latach 1997-2001. Przedsiębiorstwo Rekultywacji Terenów Górniczych „Jeziórko” (maszynopis).
• Lee K.E. 1985. Earthworms. Their ecology and relationships with soils and land use. Academic Press Sydney: 388 ss.
• Maciak F. 1996. Ochrona, rekultywacja środowiska. Wyd. SGGW, Warszawa: 348 ss.
• Martyn W., Gardiasz Z., Onuch-Amborska J., Jońca M. 2002. Ocena stopnia degradacji gleby z terenu byłej kopalni siarki „Jeziórko ” na podstawie liczebności i aktywności mikroflory glebowej. Chemia i Inżynieria Ekologiczna 9(11): 25-28.
• Międzynarodowa konwencja o ochronie gleb. 1999. Projekt według dokumentu z Tutzing, Niemcy. R. Dębicki, J. Gliński (red.), Instytut Agrofizyki im. B. Dobrzańskiego PAN, Lublin: 60 ss.
• Perel T.S. 1977. Differences in lumbricid oragnization connected with ecological properties, w: Soil organisms as components of ecosystems. Ecol. Bull. (Stockholm) 25: 56-63.
• Siuta J. 2000. Ochrona powierzchni ziemi - stan i niezbędne działania. Inżynieria Ekologiczna 1: 158-183.
• Witkowski T. 1985. Zróżnicowanie liczebności biomasy dżdżownic w uprawie lucerny w dwóch typach gospodarstw rolnych. Rocz. Gleb. 34(4): 65-73.
• Wood M. 1995. Environmental soil biology. Chapman & Hall, University Press, Cambridge: 150 ss.
• Zajonc I. 1970. Synusie dazdoviek (Lumbricidae) na lukach karpatskej oblasti Ceskoslovenska. Biol. Prace. SAV. Bratislava, 16(8): 98 ss.