PL
Badano wpływ stosowania zróżnicowanych dawek osadu ścieków komunalnych na inicjację i intensywność procesów glebotwórczych na bezglebowym podłożu wapna poflotacyjnego Kopalni Siarki „Jeziorko” w zależności od gatunku roślin rekultywacyjnych, a także wzrost wierzby wiciowej na tym podłożu. Bezglebowe grunty (wapno poflotacyjne) nawieziono osadami ścieków komunalnych w ilościach 250, 500 i 750 m3/ha i nawożono nawozami mineralnymi. Na podłożu tym wysadzono bulwy topinamburu i wysiano nasiona kostrzewy trzcinowej. Na podłożu wzbogaconym dawką 250 m3/ha osadu wysiano ponadto kostrzewę łąkową w mieszance z życicą trwałą, koniczyną łąkową i lucerną mieszańcową. Corocznie ruń kostrzewy trzcinowej, mieszanki traw oraz traw z roślinami motylkowymi wykaszano, lub wypasano bydłem, a zeschnięte pędy topinamburu wiosną wykaszano i rozdrabniano. Również na wapnie poflotacyjnym wzbogaconym 100 m3/ha osadów oraz resztkami pożniwnymi i słomą z żyta (przedplon) założono plantację wierzby wiciowej. W pobranych próbkach podłoża określono skład granulometryczny, zawartość przyswajalnego P, K i Mg, pH oraz zawartość materii organicznej. Stwierdzono, że wszystkie dawki osadów ściekowych wniesione do podłoża wapiennego powodują widoczny przyrost materii organicznej oraz wzrost zawartości przyswajalnych związków P, K i Mg. Wysokie dawki osadu ściekowego w połączeniu z masą organiczną topinamburu wpływają najsilniej na procesy glebotwórcze podłoża wapiennego, poprzez tworzenie się znacznego poziomu organiczno-próchnicznego i zwiększenie zawartości składników mineralnych P, K i Mg. Wolniej ten proces przebiega w przypadku kostrzewy trzcinowej, a najwolniej gdy wzbogacone osadem ściekowym wapno porasta mieszanka traw i trawy z roślinami motylkowymi. Wierzba wiciowa bardzo dobrze rośnie na pokładach wapna poflotacyjnego wzbogaconego osadem ściekowym oraz resztkami pożniwnymi przedplonu i rozdrobnioną słomą. Stan słabo rosnących i wypadających roślin wikliny na części plantacji wydaje się, że nie zależy od niskiej zawartości podłoża w składniki mineralne ale od innych czynników. Skład mechaniczny podłoża jest mocno zróżnicowany, ale minimalnie wpływa na zasobność podłoża w materię organiczną i przyswajalne P, K i Mg. W wierzchniej warstwie podłoża wapiennego procesy glebotwórcze przebiegają intensywniej i zawiera ona kilkakrotnie więcej materii organicznej i składników mineralnych w porównaniu z poziomem podpróchniczym.
EN
The effect of different doses of thickened municipal sludge fertilization on initiation and intensity of soil formation process on a tip of flotation tilling from sulphur mine at Jeziórko (south-east of Poland was studied) in relation to a species of reclamation plant. The growth of Salix viminalis was a separate aspect of the research. The tip of flotation tilling was fertilized with sewage sludge at the amount of 250; 500 and 750 m3/ha together with mineral NKP fertilization. Next tubers of Helianthus tuberosus or seed of Festuca arundinacea were planted. On flotation tilling enriched additionally with 250 m3/ha of thickened municipal sludge, Festuca pratensis was planted in mixture with Lolium perenne, Trifolium pratense, and Medicago varia. The canopy of Festuca arundinacea and mixtures of grasses were cut or fed to cattle, however dried shoots of Helianthus tuberosus, were cut and crushed and left over early in spring. Prior to setting up the plantation of Salix viminalis the tip of flotation tilling was fertilized with 100 m3/ha of municipal sludge together with post-harvest residues of preceding crop (rye). In the collected soil samples soil texture, pH and content of P, K, Mg and organic matter were determined. It was found that all doses of municipal sludge applied to flotation tilling caused clear increase of organic matter content and concentration of P, K, Mg. The highest doses of municipal sludge together with organic matter from Helianthus tuberosus influenced most efficiently the soil formation process, formation of humus layer and accumulation of the mineral ingredients was most intense. Salix viminalis grew well on flotation tilling fertilized with municipal sludge together with post harvest residues of rye straw. Weak or dead basket willow plants found on a part of the plantation seem to be caused by other factors than the lack of nutrients in soil. Mechanical composition of ground was much differentiated, but it had almost no effect on organic matter and P, K, Mg contents. In the surface layer of the flotation tilling the process of soil recovery was more intensive and this layer contained more organic matter and minerals than the lower one.