Differentiation of the chemical composition of near-bottom waters and bottom sediments of the mesotrophic Lake Piaseczno [ Leczynsko-Wlodawskie Lake District, Poland ]

• Autorzy: Gorniak A. , Misztal M. , Magierski J.

Warianty tytułu

PL

Zroznicowanie skladu chemicznego wod nadosadowych i osadow dennych mezotroficznego Jeziora Piaseczno [ Pojezierze Leczynsko-Wlodawskie, Polska ]

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The dependence of the chemical composition of near-bottom waters and bottom sediments on the character of the immediate catchment basin and the morphology of the bottom of the lake basin is shown. Differentiation of the content of such microelements as Ba, Sr, Pb, Mn, and Cr was observed in the sediments. The content levels of lead and chromium were higher than the accepted toxic levels for macrophytes. The different chemical composition of the supersediment waters at a depth of 7.5 m on the side of arable land and forest indicates increased ground feeding of the lake from this section of the catchment basin.

PL

Celem badań było przedstawienie zróżnicowania koncentracji makroelementów w osadach i wodach nad nimi a także mikroelementów w osadach w obrębie misy jeziora (ryc. 1). W litoralu zakres zmienności makroelementów w osadach dennych był większy niż profundalu (tabela I). Najgłębsze osady zawierały mniej Ca i więcej P niż litoralowe. Zmienność większości cech wód nadosadowych w litoralu w różnych miejscach jeziora była niewielka (tabela II), jedynie od strony pola i lasu na głębokościach 7.5 m zanotowano podwyższone wartości przewodności oraz koncentracji Ca i Mg. Świadczy to o podziemnym dopływie wód z tych obszarów zlewni. Zawartości mikroelementów (tabela III i ryc. 2) wykazywały tendencję wzrastającą wraz z głębokością. Pochodzą one prawdopodobnie z zanieczyszczeń atmosfery i ze spalin silników do łodzi. Podobnie jak w przypadku makroelementów, mikroelementy wykazywały znaczne wahania w strefie litoralu; wywołane zróżnicowaną morfologią dna oraz różną zawartością detrytusu. Stężenia Pb i Cr w osadach przekroczyły stężenia przyjmowane za toksyczne dla makrofitów. Kwasy humusowe zawarte w osadach wykazują zdolności do chelatyzacji metali ciężkich o czym świadczą wysokie wartości współczynników korelacji (tabela IV). Przy pojawiających się od 1992 roku okresowych deficytach tlenu w jeziorze może nastąpić uwalnianie się metali ciężkich do toni wodnej. Zwiększone stężenia fosforu i metali ciężkich w wodach jeziora mogą wywołać zmiany w składzie gatunkowym ekosystemu i uaktywnić procesy eutrofizacji zbiornika.

Słowa kluczowe

PL

jezioro Piaseczno; zanieczyszczenia przemyslowe; Pojezierze Leczynsko-Wlodawskie; sklad chemiczny; hydrologia; mikroelementy; osady denne; jeziora; makroelementy; fosfor; wody nadosadowe; zanieczyszczenia srodowiska; olow; chrom; metale ciezkie; wapn

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Hydrobiologica
• Rocznik: 1993
• Tom: 35
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.193-202,wykr.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Gorniak A.

• Instytut Biologii, Uniwersytet Warszawski, 15-097 Bialystok, ul.Swierkowa 20 B

autor

Misztal M.

autor

Magierski J.

Bibliografia

• Burton G.A., 1991. Assessing the toxicity of freshwater sediments. Envir. Toxicol. Chem., 10, 1585-1627.
• Crowder A., W.T. Dushenko, J. Greig, J.S. Poland, 1989. Metal contamination in sediments and biota of the Bay of Quiet, Lake Ontario, Canada. Hydrobiologia, 188/189, 337-343.
• Czernaś K., 1991. Wstępne badania nad pionowym zróżnicowaniem produktywności pierwotnej eupsammonu i hydropsammonu [Preliminary investigations on vertical differentiation productivity of eupsammon and hydropsammon]. Studia Ośr. Dok. Fizjogr., Kraków, 19, 393-400.
• Furczak J., A. Szember, J. Bielińska, 1991. Aktywność enzymatyczna strefy przybrzeżnej jezior Piaseczno i Głębokie różniących się troficznością (Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie) [Enzymatic activity of littoral zone of lakes Piaseczno and Głębokie (Łęczna-Włodawa Lake District) with various trophic level]. Studia Ośr. Dok. Fizjogr., Kraków, 19, 307-325.
• Gliński J., S. Baran, Z.Warda, 1974. Wzbudzanie materiałów rolniczych w spektralnej analizie emisyjnej [Excitation of agricultural materials in spectral emission analyses]. Probl. Agrofiz., 12, 8-15.
• Golterman H.L., N.T. Oude, 1991. Eutrophication of lakes, rivers and coastal seas. In: Hutzinger O. (Ed.): The handbook of environmental chemistry, Vol. 5 Part A, Berlin Heidelberg, Springer-Verlag, 70-124.
• Gołębiewski R., 1976. Osady denne Jezior Raduńskich [Bottom sediments of Raduń Lakes]. Gdańsk, Gdańskie Tow. Nauk., 88 pp.
• Górniak A., M. Misztal, 1991. Dissolved organic matter in the waters of the catchment basin of Lake Piaseczno, Łęczyńsko-Włodawskie Lake District, Poland. Acta Hydrobiol., 33, 17-29.
• Górniak A., M. Misztal, 1992. Differentiation of the composition of the organic matter in the bottom sediments of Lake Piaseczno (Łęczyńsko-Włodawskie Lake District, Poland). Acta Hydrobiol., 34, 29-42
• Hakanson L., 1982. Bottom dynamics in lakes. Hydrobiologia, 91, 9-22.
• Johansson K., 1989. Metals in sediment of lakes in Northern Sweden. Wat. Air Soil Poll, 47, 441-455.
• Kajak Z, 1979. Eutrofizacja jezior [Eutrophication of lakes]. Warszawa, PWN, 233 pp.
• Kufel I, 1976. The bottom sediments of lakes from the Krutynia drainage basin. Pol. Arch. Hydrobiol, 23, 3, 333-340.
• Misztal M, H. Smal, 1980. Skład chemiczny wód gruntowych i wyciągów glebowych w terenach różnie użytkowanych [Chemical composition of ground water and soil extracts in differently utilized areas], Rocz. Gleb, 31, 3/4, 271-279.
• Misztal M, H. Smal, A. Górniak, 1989. Changes in the chemical composition of waters in the littoral zone of Lake Piaseczno (Łęczyńsko-Włodawskie Lake District, southeastern Poland) during multiannual studies. Acta Hydrobiol, 31, 13-23.
• Misztal M, H. Smal, A. Górniak, 1992. Ground water inflow of nutrients to a lake from differently utilized catchments. Wat. Res, 26, 9,1237-1242.
• Radwan S, R. Kornijów, W. Kowalik, B. Jarzynowa, W. Zwolski, C. Kowalczyk, B. Popiołek, 1987. Ecological and fishery characteristics of lakes situated in the future Western Polesie National Park. Ann. Univ. M. Curie-Skłodowska, C, 42, 163-183.
• Radwan S, W. Kowalik, R. Kornijów, 1990. Accumulation of heavy metals in a lake ecosystem. Sci. Tot. Envir, 96, 121-129.
• Rybak J.I, 1969. Bottom sediments of lakes of various trophic type. Ekol Pol.,A, 17, 612-662.
• Stangenberg M, 1938. Skład chemiczny osadów głębinowych jezior Suwalszczyzny [The chemical composition of the bottom sediments of lakes in the Suwałki region], Rozpr. i Sprawozd. Inst. Bad. Lasów Państw. A, 31, 7-44
• Timmermans T.R, B. Van Hattum, M.M.S. Kraak, C. Davies, 1989. Trace metals in a littoral foodweb: concentration in organisms, sediments and water. Sci. Tot. Envir, 87/88, 477-494.
• Wilgat T, 1953. Jeziora Łęczyńsko-Włodawskie [Lakes of the Łęczyńsko-Włodawskie Lake District]. Ann. Univ. M. Curie-Skłodowska, B, 8, 37-122.
• Wojciechowski I, K. Czernaś, D. Krupa, J. Galek, 1991. Aktywność glonów w przybrzeżnej strefie jeziora Piaseczno jako wyraz hamowania dopływu substancji pokarmowych z lądu do jeziora [Activity of algal communities in the shore zone of Lake Piaseczno as an expression of inhibition of nutrient influx from the land into the lake]. Studia Ośr. Dok. Fizjogr., Kraków, 19, 401-414.
• Wójcikowska-Kapusta A.,1986. Zmiany rozpuszczalności cynku, niklu i ołowiu w glebach o zróżnicowanym zanieczyszczeniu, natlenieniu i wilgotności [Changes in solubility of zinc, nickel, and lead in soils with differentiated pollution, oxygenation and humidity]. Ann. Univ. M. Curie-Skłodowska, E, 41, 241-249.
• Vanek V., 1987. The interaction between lake and groundwater and their ecological significance. Stygologia, 3, 1-23.