Substancje bioaktywne w surowcach pochodzenia roślinnego i roślinach zielarskich

• Autorzy: Sadowska A. , Skarzynska E. , Rakowska R. , Batogowska J. , Waszkiewicz-Robak B.

Warianty tytułu

EN

Bioactive substances in plants and herbs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zastosowanie surowców roślinnych i ziół w żywieniu człowieka jest jedną z najstarszych gałęzi medycyny. Substancje bioaktywne pochodzenia roślinnego występują w suplementach diety jako pochodne czyste lub ekstrakty, czy wyciągi. Stosowane są one w profilaktyce różnych schorzeń oraz w terapii chorób przewlekłych. Wykazują przewagę nad preparatami chemicznymi, gdyż są łatwo przyswajalne przez organizm, w większości przypadków nie wywołują efektów ubocznych i nie gromadzą się w organizmie, a ich szkodliwe działanie jest ograniczone. Zioła są naturalnym źródłem substancji korzystnie oddziałujących na organizm ludzki. Zalicza się do nich m. in. glikozydy, saponiny, pektyny, alkaloidy, śluzy, terpeny, związki polifenolowe, składniki mineralne i witaminy, enzymy i barwniki. Należy jednak pamiętać o tym, że niektóre ze składników czynnych ziół mogą mieć działanie niepożądane lub nawet toksyczne.

EN

The use of plant materials and herbs in human nutrition is one of the oldest branch of medicine. Bioactive substances ofplant origin are popular in food supplements as pure derivatives or extracts. They are used in the prevention of various diseases and in the treatment of chronic diseases. They exhibit advantages over chemical preparations, because they are easily digested by the body, and in most cases do not cause side effects and do not accumulate in the body, and their adverse effects is limited. Herbs are natural sources of the substance that favorably act on the human body. These substances include a wide group of compounds, such as: glycosides, saponins, pectin, alkaloids, locks, terpenes, polyphenolic compounds, minerals and vitamins, enzymes and dyes. However, be aware that some of the active ingredients of herbs can cause an adverse reaction or even toxic.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego
• Rocznik: 2014
• Tom: 24
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.131-135,bibliogr.

Twórcy

autor

Sadowska A.

• Katedra Żywności Funkcjonalnej, Ekologicznej i Towaroznawstwa, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa

autor

Skarzynska E.

• Katedra Żywności Funkcjonalnej, Ekologicznej i Towaroznawstwa, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa

autor

Rakowska R.

• Katedra Żywności Funkcjonalnej, Ekologicznej i Towaroznawstwa, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa

autor

Batogowska J.

• Katedra Żywności Funkcjonalnej, Ekologicznej i Towaroznawstwa, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa

autor

Waszkiewicz-Robak B.

• Katedra Żywności Funkcjonalnej, Ekologicznej i Towaroznawstwa, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa

Bibliografia

• [1] AOSHIMA H., HIRATA S., AYABE S. 2007. Antioxidative and anti-hydrogen peroxide activities of various herbal teas. Food Chemistry, 103, 617-622.
• [2] ARGYROPOULOU C., DAFERERA D., TARANTILIS P. A., FASSEAS C., POLISSIOU M. 2007. Chemical composition of the essential oil from leaves of Lippia citriodora H.B.K. (Verbenaceae) at two developmental stages. Biochemical Systematics and Ecology, 35, 831-837.
• [3] BIESALSKI H. K., DRAGSTED L. O., ELMADFA I., GROSSKLAUS R., MÜLLER M., SCHRENK D., WALTER P., WEBER P. 2009. Bioactive compounds: definition and assessment of activity. Nutrition, 25, 11-12, 1202-1205.
• [4] BOŁONKOWSKA O., PIETROSIUK A., SYKŁOWSKA-BARANEK K. 2011. Roślinne związki barwne ich właściwości biologiczne oraz możliwości wytwarzania w kulturach in vitro. Biul. Wydz. Farm. WUM, 1, 1-27.
• [5] BUYUKBALCI A., NEHIR E. S. 2008. Determination of in vitro antidiabetic effects, antioxidant activities and phenol contents of some herbal teas. Plant Foods for Human Nutrition, 63, 27-33.
• [6] CAPECKA E., MARECZEK A., LEJA M. 2005. Antioxidant activity offresh and herbs of some Lamiaceae species. Food Chemistry, 93, 223-226.
• [7] CHRZANOWSKA M., JASIEWICZ B., PRZYBYŁ A. K. 2010. Chemia alkaloidów. Skrypt. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydziału Chemii UAM, Poznań.
• [8] Farmakognozja Online. http://www.farmakognozia.farmacja.pl. Internet z dnia 23.06.2013 r.
• [9] JAMBOR J. 2007. Uprawa ziół i przetwórstwo zielarskie w Polsce - stan obecny i perspektywy rozwoju. Herba Polonica, 53, 2, 22-24.
• [10] KOŁODZIEJ B. 2010. Uprawa ziół Poradnik dla plantatorów. Wyd. PWRiL Sp. Z o.o., Poznań.
• [11] LAMER-ZARAWSKA E., KOWAL-GIERCZAK B., NIEDWOROK J. 2007. Fitoterapia i leki roślinne. PZWL, Warszawa.
• [12] NAITHANI V., NAIR S., KAKKAR P. 2006. Decline in antioxidant capacity of Indian herbal teas during storage and its relation to phenolic content. Food Research International, 39, 176-181.
• [13] NOWAK A., LIBUDZISZ Z. 2008. Karcynogenna aktywność mikroorganizmów jelitowych. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 6, 61, 25-39.
• [14] OLSZEWSKA-KACZYŃSKA I. 2003. Substancje wtórnej przemiany materii, Charakterystyka głównych gatunków roślin leczniczych: dziurawiec zwyczajny, fiolek trójbarwny, kminek zwyczajny, krwawnik pospolity, len zwyczajny, lipa drobnolistna, mniszek pospolity, pokrzywa zwyczajna, skrzyp polny [w:] Suchorska - Tropiło K., Olszewska-Kaczyńska I.: Botanika lekarska. Wyd. SGGW, Warszawa.
• [15] PIESZKA M., PIETRAS M. P. 2010. Nowe kierunki w badaniach żywieniowych — nutrigenomika. Rocz. Nauk. Zoot., 37, 2, 83-103.
• [16] POMORSKA-MÓL M., KWIT K. 2011. Adiuwacyj- ne właściwości ziół. Medycyna Wet., 67, 7, 449-452.
• [17] RÓŻAŃSKI H. 2013. Zielarstwo i metody fitoterapii: O ziołach i preparatach ziołowych, dzieje fitoterapii [w:] Poradnik zielarski: http://www.rozanski.ch/fitoterapial.htm. Internet, 14.06.2013.
• [18] SENDERSKI M. E. 2004. Prawie wszystko o ziołach. Podkowa Leśna - Warszawa.
• [19] SPARG S.G., LIGHT M. E., VAN STADEN J. 2004. Biological activities and distribution of plant saponins. J. Ethnopharmacol., 94, 219-243.
• [20] SUCHORSKA-TROPIŁO K. 2003. Surowce roślinne i ich klasyfikacja, Charakterystyka głównych gatunków roślin leczniczych: biedrzeniec anyż, koper włoski, melisa lekarska, mięta pieprzowa, rumianek pospolity, szałwia lekarska [w:] Suchorska-Tropiło K., Olszewska-Kaczyńska I.: Botanika lekarska. Wyd. SGGW, Warszawa.
• [21] ŚWIETLIKOWSKA K. 2008. Surowce spożywcze pochodzenia roślinnego. Wyd. SGGW, Warszawa.
• [22] ŚWIETLIKOWSKA K., HALLMANN E., SŁAWIŃSKA J., REMBIAŁKOWSKA E. 2013. Ocena zawartości związków polifenolowych ogółem, w tym kwasów fenolowych i flawonoidów w różnych odmianach miodów ekologicznych i konwencjonalnych. Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 2, 34-37.
• [23] VINCKEN J. P., HENG L., DE GROOT A. 2007. Gruppen, H. Saponins, classification and occurrence in the plant kingdom. Phytochem., 68, 275-297.
• [24] WASZKIEWICZ-ROBAK B., ŚWIDERSKI F. 2009. Nutraceutyki, dodatki prozdrowotne i bioaktywne składniki żywności. Przemysł Spożywczy, 63, 9, 38-42.
• [25] WASZKIEWICZ-ROBAK B. 2005. Pektyny i ich zastosowanie w przemyśle spożywczym. Agro Przemysł, 4, 25-27.
• [26] WIECZOREK C., BILSKA B., PRZYBYLSKI W., KLOCEK A. 2013. Wpływ sposobu obróbki cieplnej na poziom polifenoli w świeżych i mrożonych brokułach. Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 2, 34-37.
• [27] ZUJKO M., WITKOWSKA A., KIERNOZEM B. 2005. Aktywność antyoksydacyjna naparów ziołowych. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 37S, 189-191.